Fianna Fáil blijft Sinn Féin één zetel voor in het Ierse parlement, regeringsvorming belooft moeilijk te worden
De Ierse oppositiepartij Fianna Fáil heeft de meeste zetels behaald bij de Ierse verkiezingen. De centrumrechtse partij behaalde 38 zetels, één meer dan de linkse nationalisten van Sinn Féin. De centrumrechtse regeringspartij Fine Gael van premier Leo Varadkar komt uit op 35 zetels. De vorming van een regering wordt nu erg moeilijk en Sinn Féin, dat aanleunt bij de vroegere terreurgroep IRA, zal wellicht niet langer genegeerd kunnen worden.
Sinn Féin, dat voorheen de politieke vleugel was van de IRA, had met 24,5 procent de meeste stemmen gekregen tegen 22,2 procent voor Fianna Fáil. Fine Gael, de partij van premier Leo Varadkar, kreeg 20,9 procent van de stemmen.
Het zijn echter de 160 zetels in de Dáil, het Ierse parlement, die tellen voor de macht. Daar moet Sinn Féin nipt de conservatieve Fianna Fáil laten voorgaan. Die verliest weliswaar, maar de huidige - eveneens centrumrechtse - regeringspartij Fine Gael van premier Leo Varadkar verliest nog veel meer.
Zetelverdeling in het parlement
- Fianna Fáil 39 zetels (- 6 zetels)
- Sinn Féin 37 zetels (+ 14 zetels)
- Fine Gael 35 zetels (- 15 zetels)
- Green Party 12 zetels (+ 2 zetels)
- Labour 6 zetels
Sinn Féin breekt uit het isolement
De verrassende triomf van Sinn Féin, dat zijn zetelaantal bijna verdubbelt, maakt het nu erg moeilijk om die partij te blijven negeren. Traditioneel wisselen de grote centrumrechtse partijen Fine Gael en Fianna Fáil elkaar af aan de macht. In feite zouden nu samen een "coalitie van verliezers" kunnen vormen, maar dat is geen aantrekkelijke optie voor geen van hen.
Wij zijn de grootste, in zoverre dat we de meeste stemmen hebben gekregen
Tot nu toe hadden die twee grote partijen samenwerking met Sinn Féin uitgesloten. Ze schuwden die partij vanwege de banden met de vroegere katholieke terreurgroep IRA in Noord-Ierland, maar ook omdat ze zich niet konden vinden in de belastingplannen van Sinn Féin, dat een "rijkentaks" wil invoeren om sociale maatregelen te financieren.
Fianna Fáil - nu de grootste partij - zou nu toch willen samenwerken met Sinn Féin. Premier Varadkar, van Fine Gael, mag dat dan nog altijd uitsluiten, feit is wel dat zijn positie na de zware nederlaag binnen zijn eigen partij dan wel op de helling staat.
Herbekijk hier de journaalreportage (lees verder onder de video):
Uit de schaduw van het IRA
Mary Lou McDonald, topvrouw van Sinn Féin, is hoe dan ook de grote winnaar van de verkiezingen. Ze mikt op regeringsdeelname en sluit zelfs niet uit dat ze de nieuwe "taoiseach" (premier in het Keltische Gaelic) zou worden. Tenslotte hebben wij de meeste stemmen gekregen, vindt ze.
McDonald legde tijdens de campagne de nadruk op een erg sociaal programma dat het tekort aan betaalbare woningen, de hoge huurprijzen en de situatie van de daklozen moest aanpakken. Dat is blijkbaar erg in de smaak gevallen bij de Ierse kiezers. McDonald heeft het nationalistische project wat minder benadrukt. Zelfs is ze overigens pas in 1999 toegetreden tot Sinn Féin, toen de Goedevrijdagakkoorden al een einde hadden gemaakt aan de burgeroorlog en de terreur in Noord-Ierland.
Wij willen een referendum over de hereniging van Ierland op een ordelijke, democratische en absoluut vreedzame manier
Michelle O'Neill, de adjunct-topvrouw van Sinn Féin, houdt het nationalistische vaandel evenwel nog erg hoog. Samen met McDonald herinnert ze eraan dat Sinn Féin nog altijd streeft naar een hereniging van de republiek Ierland met het Britse gebiedsdeel Noord-Ierland, maar dan wel op een vreedzame manier. Zo wil Sinn Féin een referendum over de hereniging houden en dat is volgens O'Neill geen afbreuk aan de vredesakkoorden van Goede Vrijdag 1998.
Overigens is O'Neill nu vicepremier in de nieuwe regering voor het Britse autonome gebiedsdeel Noord-Ierland. Ze zit daar samen in een coalitie met haar aartsrivalen, de protestantse unionisten van Arlene Foster. Als Sinn Féin in Noord-Ierland samen met hun aartsvijanden (waarmee ze ooit letterlijk vochten) kan regeren, waarom zou dat dat niet in de republiek Ierland kunnen, vinden velen.
Het is een opvallende koerswijziging voor Sinn Féin, een oude Ierse nationalistische partij, die pas sinds 1986 haar zetels opneemt in het Ierse parlement. Voordien weigerde Sinn Féin dat uit protest tegen het feit dat Ierland verdeeld is in twee gebieden. Die ommezwaai werd toen ingezet door voormalig voorzitter Gerry Adams (foto links onderaan) die decennialang zijn partij "salonfähig" kon maken, zonder toe te geven op de belangrijkste eisen van Sinn Féin: de hereniging van Ierland.
