Charles Michel legt laatste hand aan compromisvoorstel voor EU-begroting: “Iedereen zal water bij de wijn moeten doen”

"De tijd is aangebroken om op ons niveau een akkoord te sluiten over het MFK", schreef Michel eind januari aan de Europese staatshoofden en regeringsleiders. Hij roept hen volgende week donderdag 20 februari naar Brussel voor een top over de volgende meerjarenbegroting. Het is volgens onze voormalige premier niet zonder risico om nog langer te wachten. De volgende meerjarenbegroting moet op de rails gezet worden. "Elk uitstel zou ernstige praktische en politieke problemen veroorzaken en de voortzetting van de huidige en de start van nieuwe programma's en beleidslijnen in het gedrang brengen", meent Michel.

De voorbije weken voerde hij intens overleg met de Europese leiders. Dit moet over enkele dagen uitmonden in een nieuw compromisvoorstel, dat de basis vormt voor een politiek akkoord over het MFK. Vanavond ontvangt Michel nog de Litouwse president Gitanas Nauseda, later staan ook nog ontmoetingen met de Duitse bondskanselier Angela Merkel en de Franse president Emmanuel Macron op de agenda. Ook de aftredende Ierse premier Leo Varadkar en de Cypriotische president Nicos Anastasiades moeten nog de revue passeren.

Het is nog niet duidelijk welke richting het voorstel van Michel zal uitgaan. In de omgeving van het Schumanplein wordt ervan uitgegaan dat zijn tekst niet op gejuich zal worden onthaald. "Elk land heeft zijn eisen en zijn specifieke voorgeschiedenis wat de Europese meerjarenbegroting betreft", luidt het. "Maar wegens het gat van 60 miljard euro dat de brexit in het budget slaat, kunnen we het niet bij het oude laten. Iedereen zal water bij de wijn moeten doen."

De posities zijn bekend. De Europese Commissie, die reeds in mei 2018 haar voorstel voor een MFK lanceerde, wil een budget van 1,11 procent van het Europese BNI (Bruto Nationaal Inkomen, waarvan de lidstaten een percentage moeten afstaan aan de EU, nvdr.).

Enkele 'zuinige' landen - met Zweden, Nederland, Denemarken en Oostenrijk voorop - blijven hameren op een begroting van maximum 1 procent. Dan is er de alliantie van de Friends of Cohesion, zestien landen uit het oosten en het zuiden van Europa die meer geld uit de Europese begroting halen dan ze erin stoppen. Het was de Spaanse premier Pedro Sanchez die na zijn ontmoeting met Michel wees op het belang van de begroting voor de jobcreatie voor jongeren, de steun aan minder ontwikkelde regio's en een sterk landbouwbeleid.

Ook het Europees Parlement heeft een doorslaggevende stem in het debat. Het halfrond ijvert voor een begroting van 1,3 procent van het BNI en moet met de lidstaten een compromis zien te vinden. Er wordt gevreesd dat, als de verdedigers van een goed gefinancierd cohesiebeleid en de pleitbezorgers van een evenredig gespijsd gemeenschappelijk landbouwbeleid het op een akkoordje gooien, er nog amper geld zal overblijven voor klimaat, migratie en grensbeheer, infrastructuur, digitalisering en onderzoek en innovatie.

Gisteren nog spraken de Duitse bondskanselier Angela Merkel en de Hongaarse premier Viktor Orban elkaar over de meerjarenbegroting. Terwijl Duitsland een nettobetaler is, is Hongarije een netto-ontvanger. Na het gesprek besloot Orban dat de Europese leiders er wel in zullen slagen om een akkoord te vinden over de meerjarenbegroting, maar dat de kloof tussen de verschillende kampen nog te groot is om snel een compromis te vinden. Dat liet ook de Zweedse premier Stefan Löfven zich vorige week ontvallen. "De landen staan nog te ver van elkaar af", zei hij.

Bij Europese diplomaten is te horen dat het uitblijven van een akkoord "een oplossing niet dichterbij zal brengen". Uitstel dreigt gevolgen te hebben voor de uitbetaling van bepaalde projecten en programma's. "Er is voor volgende week geen plan B.”

Premier Sophie Wilmès zal haar collega's geen bovengrens voor de Europese begroting presenteren, maar zal wel een aantal prioriteiten meebrengen. Zo verzet ons land zich tegen het voorstel om het bedrag dat de lidstaten mogen inhouden op de geïnde douanerechten voor de Europese begroting te halveren van 20 naar 10 procent. Tegelijk wil het niet dat er middelen afgeleid worden uit de enveloppe die bestemd is voor de transitieregio's. Het zijn twee thema's die respectievelijk in Vlaanderen en in Wallonië bijzonder gevoelig liggen.

Ook wil België niet dat er omwille van het klimaatbeleid en het fonds voor een rechtvaardige transitie (JTF) gemorreld wordt aan de middelen voor onderzoek en innovatie en de cohesiefondsen. Wat het landbouwbeleid betreft, verzet België zich dan weer tegen het idee van 'externe convergentie', waarbij de steun per hectare landbouwgrond gelijkgetrokken wordt in alle lidstaten.

Als alles volgens plan verloopt, deelt voorzitter Michel zijn compromistekst tijdig uit aan de lidstaten, zodat de ministers van Europese Zaken er maandagmiddag van gedachten over kunnen wisselen. Vervolgens kan de laatste rechte lijn richting de top worden ingezet. Officieel gaat die donderdagmiddag van start, maar niemand weet wanneer de Europese leiders terug huiswaarts zullen kunnen keren. Of ze dat zullen kunnen doen met een akkoord op zak, lijkt op dit ogenblik een nog grotere vraag.