Direct naar artikelinhoud
Talkshow

De wereld draait straks niet meer door: Vlaamse tafelgasten over fenomeen Matthijs van Nieuwkerk

Zelfs na vijftien jaar zat er nog geen sleet op de formule van DWDD, met als echte ster Matthijs van Nieuwkerk.Beeld Hollandse Hoogte / Julie Hrudova

Op 27 maart stopt de wereld met doordraaien. Letterlijk. Matthijs van Nieuwkerk (59) zal die dag een laatste keer het in Nederland erg populaire DWDD presenteren. En daar rouwen zelfs een heleboel Vlamingen om. Wat maakt volgens hen deze talkshowhost zo bijzonder?

“Ik wil het roer nog een keer omgooien. Ik hijs de zeilen.” Met die woorden maakte Matthijs van Nieuwkerk gisteren bekend dat hij na vijftien jaar stopt met het presenteren van De wereld draait door of DWDD. Zijn vertrek komt niet helemaal onverwacht. In interviews gaf hij eerder al aan dat hij vijftien jaar “een mooie tijd” vond en dat hij ook “nog iets ander in zijn leven wil.”

De snel pratende en immer enthousiaste van Nieuwkerk presenteerde op 10 oktober 2005 de allereerste uitzending van de talkshow, samen met journalist Francisco Van Jole. Die laatste hield het al na 2 maanden bekeken. En vanaf dan was het de man met de lange blonde lokken en de te kleine kostuumjasjes alleen die het programma op NPO1 snel aan populariteit deed winnen. Zelfs tot over de landsgrenzen heen. De wereld draait door is een instituut, met dank aan van Nieuwkerk.

Al zal je dat aan hem niet merken, zegt Herman Brusselmans, die vaak aan tafel mocht aanschuiven. “Hij komt heel bescheiden over. Terwijl het natuurlijk wel een echte ster is. Hij zoekt die aandacht niet. Maar hij is gewoon een zeer innemende persoon. Letterlijk ook. Hij is erg groot, als hij ergens binnenkomt, vult hij meteen de kamer.”

“Maar ik ken geen enkele talkshowhost die zo genereus is als hij”, vult  schrijver-conferencier Bart Van Loo aan, die naar eigen schatting een twintigtal keer naast Van Nieuwkerk zat. “Je voelt je gewoonweg goed als je met hem praat. Zeker als hij dan ineens voorover gaat hangen, je zijn lachkuiltjes ziet, zijn kin op zijn vuist rust.”

Ook Griet Op de Beeck mocht dat ervaren toen ze er in 2017 voor koos om in DWDD voor het eerst over haar eigen incestverleden te praten, het centrale thema in haar boek Het beste wat we hebben. “Ik bleek de juiste keuze te hebben gemaakt: mijn ingewikkelde verhaal heb ik heel genuanceerd kunnen vertellen bij Matthijs.” Er was vooraf wel een researcher uitgebreid met haar komen praten – DWDD beschikt over een redactie waar Vlaamse talkshows alleen maar van kunnen dromen - dan nog voelde het bij de man aan de tafel allemaal heel vertrouwd. “Hij werkt geen lijstje met van die typische, obligate vragen af. Hij is heel oprecht. Hij laat los als het moet, vraagt door als dat nodig is.”

De manier waarop van Nieuwkerk zijn gasten ontvangt en interviewt, zorgt er door de band ook voor dat je als gast veel zegt, verder gaat dan de oppervlakkige promopraatjes. Al is dat niet alleen de verdienste van de presentator zelf, want die zien de gasten voor en na de opname relatief weinig. Naar DWDD gaan is een bijzondere ervaring, geeft Brusselmans aan. “Alsof je op een feestje komt.” De Westergasfabriek, waar de opnames plaatsvinden, zit vol met leuke cafeetjes en restaurantjes. “Zodra je dat terrein oploopt, voel je: dit wordt een leuke avond. En voor de talkshow van start gaat, speelt de band ook al een kwartiertje. Dat begint het echt te bruisen.”

Elektriciteit in de lucht

Niet te vergelijken met een Vlaamse talkshow of de presentatoren hier, zegt Van Loo. Daar kan je an sich weinig verkeerd over vertellen, “maar het voelt daar toch niet alsof je een arena binnenstapt, zoals bij DWDD. Daar hangt gewoonweg elektriciteit in de lucht.” Dat het programma volledig live wordt uitgezonden, maakt ook dat iedereen scherp wil zijn. Ook Van Nieuwkerk. “En hoewel hij zelf een verbale wervelwind is, slaagt hij er toch zijn gasten het volle licht te gunnen”.

De Wereld Draait Door slaagde er de voorbije jaren meer dan aardig in om de heilige graal te vinden waar elke talkshow naar op zoek is. De mix van actua, muziek, satire en opmerkelijke televisiefragmenten kon zelfs in het vijftiende jaar nog makkelijk dagelijks meer dan een miljoen kijkers bekoren. Sleet zat er nog niet echt op.

“De combinatie tussen hoge en lage cultuur, tussen elitair en populair. Niemand die zo tussen die onderwerpen kan schakelen als can Nieuwkerk”, zegt Bart Van Loo. Hij gaat vloeiend van schaatsen over Franse chansons tot fundamentele wetenschap. “En dat allemaal met een ongenaakbare flair.”

Wie een boek of film te verkopen heeft, zal dus wel eens gevloekt hebben nu van Nieuwkerk het einde aankondigde. “Een aderlating voor de boekenwereld,” noemt Van Loo het. “Het aandeel cultuur, dat is ongezien in een primetime show.”

“Mijn boek Kom hier dat ik uw kus is boek van de maand geweest in DWDD” zegt Griet Op de Beeck. “Ik ga daar niet om liegen: dat betekent een enorme boost. Dat zijn gegarandeerd 10.000 verkochte exemplaren, is mij destijds verteld.” Van Loo kan het alleen maar beamen. Ook hij zag na een passage in DWDD hoe zijn boek De Bourgondiërs gesmaakt werd. Bijna twaalf minuten heeft hij daarover zonder onderbreking mogen vertellen. “In welk programma is zoiets nog mogelijk?”

Nu Van Nieuwkerke stopt, besliste de Nederlandse publieke omroep meteen ook een punt achter DWDD te zetten. Van Nieuwkerk zal wel een nieuw zaterdagavondprogramma gaan maken, maar de dagelijkse talkshow verdwijnt. Griet Op de Beeck snapt dat. “Ik kan me niet voorstellen dat je een waardige vervanger zou vinden. Iemand die in primetime, met zo veel schwung, zo’n programma moet brengen. Ik zou niet weten wie.”