Spanje mocht migranten terugsturen zonder proces: "Er waait een nieuwe wind door het Hof voor de Mensenrechten"
Een nieuw arrest van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) geeft Spanje gelijk: het mocht de migranten die illegaal zijn enclave bij Marokko binnendrongen, terugsturen. Daarmee schendt het land het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) niet. Zo ging het Hof in tegen een eigen beslissing van 2017. Toen oordeelde de rechtspraak nog dat zogenoemde "pushbacks”, collectieve uitwijzingen uit een land zonder proces, tegen het EVRM ingaan. Professor Internationaal Recht Jan Wouters sprak in "De Ochtend" over een “nieuwe wind” in het Hof.
"De zaak betrof twee mannen, een Malinees en een inwoner van Ivoorkust, die met een grote groep de enclave van Melilla waren binnengedrongen. Die Spaanse enclave ligt bij Marokko. Het vormt dus een buitengrens aan de Schengenzone. De Spaanse politie had hen onmiddellijk weer overhandigd aan de Marokkaanse politie. Daarop stapten de twee mannen naar het EHRM. Maar het Hof oordeelde dat beide personen zichzelf in een illegale situatie hadden gebracht, waardoor Spanje niet verweten kon worden dat ze het EVRM overtreden hadden", zei professor Wouters in "De Ochtend" op Radio 1.
De feiten dateren van 2014. Beide mannen hadden volgens gerechtelijke documenten urenlang op de grenshekken doorgebracht, waarna ze door de Guardia Civil zonder proces uit het land werden gezet. Het EHRM oordeelt dus dat Spanje daarmee geen fout maakte. De uitspraak toont aan dat er een “nieuwe wind” waait door het EHRM, want in 2015 oordeelde datzelfde Hof nog compleet het tegenovergestelde, toen in een zaak met de Italiaanse kustwacht, die had vluchtelingen uit Libië teruggedreven. En dat was volgens het Hof een verboden pushback, stelt Wouters.
Nationale politiek
"De rechters van het Hof zijn natuurlijk gevoelig voor wat er in de samenleving leeft, men heeft ook de hele migratiecrisis in 2015 en 2016 meegemaakt, en ik heb het gevoel dat de rechters op dat vlak zeer gevoelig zijn geworden voor de argumenten van de nationale regeringen."
Ik heb het gevoel dat rechters op vlak van migratie heel gevoelig zijn geworden voor nationale regeringen
"Het is heel duidelijk dat nationale regeringen op heel veel vlakken hun asielbeleid hebben verstrengd. Het Hof heeft zich hier, denk ik, heel sterk vastgepind op het feit dat Spanje bepaalde procedures in zijn consulaten in Afrika enzovoort heeft ingevoerd, die het officieel mogelijk maken voor kandidaat-asielzoekers om zich daar te registeren. En vermits die mogelijkheid, althans in theorie, bestond, hebben ze geoordeeld dat die twee personen door hun eigen schuld illegaal waren binnengekomen in Melilla. Daardoor mochten ze dus meteen worden uitgewezen."
Verdere nuance
In deze zaak is de uitspraak definitief, Spanje krijgt gelijk, maar dat wil niet zeggen dat dit een finaal woord is, stelt Wouters: "Het is een uitspraak van de Grote Kamer, dat is een kamer van 17 rechters, en het Hof heeft in totaal 47 rechters. Het zou best kunnen dat deze uitspraak in de toekomst nog verder genuanceerd kan worden. Van deze zaak is dit de finale uitspraak, hier komt geen vervolg meer op. Maar het zou natuurlijk kunnen dat er heel wat nieuwe zaken voor het Hof worden gebracht door personen die ook werden teruggedreven door nationale regeringen, bijvoorbeeld wanneer ze op de Middellandse Zee vertoefden."
Beluister hieronder het volledige interview in De Ochtend: