De vergane glorie van het volkscafé in beeld

Dat de beste ideeën vaak aan de toog ontstaan, hoef je de jonge Antwerpse fotograaf Jef Van den Bossche (°1993) niet te vertellen. Toen hij tijdens zijn opleiding fotografie op zoek moest naar een onderwerp voor een opdracht, dacht hij terug aan de familie-uitjes met zijn ouders. “Telkens als mijn ouders een uitstap deden, had mijn vader de gewoonte om een volkscafé te bezoeken, zo een met een cafébazin die er bij wijze van spreken geboren was. Hij hield daar zelfs lijsten van bij. Nu vind ik dat geweldig, maar als klein manneke vond ik die bezoekjes eerlijk gezegd niet altijd zo plezant.”

Al die jaren later besloot hij de lijsten van zijn vader weer te voorschijn te halen. Als eerbetoon aan diens speurwerk en aan de bedreigde cultuur van het volkscafé. Meer dan eens trokken ze samen op pad om te kijken wat er van die ­etablissementen van weleer geworden is. “Ik heb in totaal zo’n veertig cafés gefotografeerd, maar ik ben er bij veel meer langs geweest. Heel wat ervan bleken al gesloten te zijn.”

En dat is precies wat Jef Van den Bossche met deze reeks wil aanklagen. “Cafés verdwijnen heel snel en daarmee ­verdwijnt ook het sociale contact. Het gemeenschapsleven gaat simpelweg kapot als er geen kroeg meer is in een dorp of wijk. Neem bijvoorbeeld Café De Tijger in Jabbeke. Het lag midden in het dorp en had een fantastische bazin, Marie-Jeanne, waardoor er altijd veel volk zat. En toch is het ­moeten verdwijnen omdat het, zoals zo vaak in Vlaanderen, plaats moest maken voor de bouw van appartementen. Ik ben nog naar het afscheidsfeest gegaan. Daar was meer dan vijfhonderd man.”

Dat Jef iets heeft met volkscafés, bewijst hij ook buiten de uren, wanneer hij achter de toog staat van De Ware Jacob in Antwerpen. Ook daar fotografeerde hij, al ziet hij dit project intussen als afgesloten. “Ik heb er bijna twee jaar met tussenpozen aan gewerkt, het is voorlopig genoeg geweest. Want eerlijk: ik zou er eeuwig mee kunnen doorgaan.”