De troost van comfortfood: waarom kaas, ijs of pizza zo’n knuffel voor de ziel is
Heeft u het voorbije valentijnsweekend als single doorgebracht met een pot Ben & Jerry’s op schoot? Als de kilte om ons hart toeslaat, warmen we ons aan comfortfood. Maar helpt het ook echt? En is het aantal calorieën recht evenredig met de troost die het biedt?
Wanneer we aan comfortfood denken, roeren beelden van smeuïge lepels roomijs, vaak overgoten met chocoladesaus en tranen, ons collectieve geheugen. Dat is niet zo verwonderlijk. Voedsel met een hoog vet- en suikergehalte, zoals roomijs, activeert het beloningssysteem van onze hersenen. Ook chocolade zou een gunstig effect op ons gemoed hebben, omdat het stoffen als dopamine, serotonine, endorfine en fenylethylamine bevat die ervoor zorgen dat we ons gelukkiger en minder angstig voelen.
Maar niet iedereen vindt soelaas op de bodem van een ijsbeker. Na een rondvraag naar comfortfood op sociale media konden we een bijzonder gevarieerd menu opstellen. Kaas bleek de ultieme knuffel voor de ziel en de alomtegenwoordigheid van pizza, loaded nachos en donuts bevestigen de notie dat vettig eten net iets makkelijker richting ons hart glijdt. Een studie uit 2014, gepubliceerd in het Journal of Consumer Psychology, toont aan dat we meer geneigd zijn om aan langetermijndenken te doen wanneer we ons emotioneel goed voelen, en dan dus voedsel kiezen dat goed is voor onze gezondheid. Wie zich slecht voelt, zal eerder voor voedsel kiezen dat een snelle fix geeft.
Toch waren lang niet alle antwoorden op onze oproep een aanslag op de bloedvaten. Ann duwt lastige momenten weg met misosoep en een gepocheerd eitje, Aïda gaat voor aubergine in de oven. Is het level aan comfort dan niet recht evenredig met het aantal calorieën? Zeker niet, zegt Amerikaans professor psychologie Shira Gabriel in The Atlantic. “Dat idee wijst op onbegrip voor waar het comfort in comfortfood eigenlijk vandaan komt.”
Gabriel en haar collega’s deden in 2015 onderzoek naar het troostende effect van eten, waaruit bleek dat het vooral emotionele steun biedt wanneer dat eten positieve sociale associaties oproept. De eerste pasta die je voor je echtgenoot kookte. Het soort snoep dat je met je beste vriend at. Er is bovendien een sterke link tussen geuren en emotionele herinneringen. Herinneringen die via je neus worden opgehaald zijn doorgaans positief, waardoor geuren je humeur kunnen verbeteren en gevoelens van verbintenis opwekken.
Geen Bicky-burgers
Het is dan ook niet verwonderlijk dat typische familie- en groepsgerechten als balletjes in tomatensaus, gehakt parmentier en alle soorten ovenschotels regelmatig de revue passeerden. “Toen ik klein was, maakte mijn mama op drukke of zieke dagen schnitzels met plakrijst en zoetzure saus van Uncle Ben’s”, vertelt Nina op Twitter. “Ik doe het nog steeds en mijn lief is ondertussen ook al hooked.” Ook Xander denkt meteen aan de spaghettisaus van zijn grootmoeder. “Dat was eigenlijk gewoon melksaus met een blikje tomatenpuree, want het mens at zelf geen spaghetti.”
Wat comfortfood voor jou betekent, hangt logischerwijs nauw samen met je afkomst en je kindertijd. Wie opgroeit in een Marokkaans gezin zal allicht meer comfort halen uit tajine, en wie niet uit een warm nest komt zal niet warm lopen voor vaders witloofrolletjes. Het effect van comfortfood in de traditionele zin van het woord is emotioneel en kortstondig, maar er bestaan wel degelijk voedingsmiddelen die op lange termijn depressieve gevoelens doen afnemen. Al bleken dat geen Bicky-burgers te zijn.
Een recente meta-analyse in 2019 van zestien studies, afgenomen bij meer dan 45.000 deelnemers, kwam tot de conclusie dat ijzer, omega-3-vetzuren, magnesium, selenium en zink een positieve impact hebben op ons emotioneel welzijn. Kortom: groenten, fruit, noten en (vette) vis, daar wordt een mens, blijkbaar, gelukkig van.