Oud-president Zuid-Afrika excuseert zich voor controversiële uitspraken over apartheid

Begin februari ontkende Frederik Willem de Klerk, die president was van Zuid-Afrika van 1989 tot 1994, “dat de apartheid een misdaad tegen de menselijkheid" was. Die uitspraak in een brochure van zijn stichting schoot vooral bij de linkse parlementairen van de Economische Vrijheidsstrijders (Economic Freedom Fighters, afgekort EEF) in het verkeerde keelgat. Ze namen het de Klerk kwalijk dat hij in het parlementaire halfrond aanwezig was op 13 februari bij een toespraak van staatshoofd Cyril Ramaphosa. "Er bevindt zich een moordenaar in deze kamer", riep Julius Malema, leider van het EEF, en hij verliet het parlementsgebouw ten teken van protest. 

Op 14 februari pakte de 83-jarige Frederik Willem de Klerk uit met een tekst om "de vitrioolaanvallen van het EEF" te counteren en zijn standpunt over apartheid te verdedigen. "De idee dat de apartheid een 'misdaad tegen de menselijkheid' was, was een propaganda-standpunt van de Sovjets en van de aanhangers van het ANC (Afrikaans Nationaal Congres) die aan de macht is in Zuid-Afrika sinds 1994, en van de communisten die de Zuid-Afrikaanse blanken wilden stigmatiseren door hen te associëren met misdaden tegen de menselijkheid, wat voorbehouden is voor mensen die miljoenen mensen hebben omgebracht", aldus de Klerk. "Maar 'slechts' 23.000 zijn omgekomen bij de politieke troebelen tussen 1960 en 1994 in Zuid-Afrika", aldus de Klerk. 

De uitspraken van de Klerk zorgden voor vele bitse polemieken in het land. "Het getuigt niet van verantwoordelijkheidszin om te debatteren over de graad van afgrijselijkheid van het apartheidsregime", zei de gepensioneerde bisschop en Nobelprijswinnaar Desmond Tutu. "Het heeft ook geen zin om oude wonden open te rijten." 

Vandaag zag de oud-president zich dan genoodzaakt om zijn uitspraken in te trekken en zijn "excuses aan te bieden voor de verwarring, de woede en de wonden die hij had doen ontstaan." 

"Ik ben het eens met Tutu dat we niet moeten discussiëren over de vraag in hoeverre apartheid acceptabel was. Het was totaal niet acceptabel", zei de Kerk. 

Het was Frederik de Klerk zelf die het apartheidsregime ten val bracht door in 1990 Nelson Mandela vrij te laten uit zijn jarenlange gevangenschap. In 1993 ontvingen Mandela en de Klerk gezamenlijk de Nobelprijs voor de Vrede, omdat ze samen een einde hadden gemaakt aan het apartheidsregime.