De Wever krijgt geen Vlaams front

Voormalig koninklijk opdrachthouder Koen Geens wil het niet horen, maar ‘Quid CD&V?’ is de vraag die het verdere verloop van de federale onderhandelingen bepaalt. Wat met CD&V? Nu PS-voorzitter Paul Magnette paars-geel heeft getorpedeerd, lijkt er maar één werkbaar alternatief over: de zogenaamde Vivaldi-coalitie met socialisten, liberalen, groenen en CD&V.

Wil CD&V meestappen in deze onuitgegeven formule of niet? De afgelopen maanden, toen paars-geel nog op tafel lag, was het antwoord van de partijtop steevast neen. Een Vivaldi-coalitie heeft geen meerderheid in Vlaanderen. Daarvoor is de N-VA nodig. Volgens CD&V heeft een regering zonder Vlaamse meerderheid niet genoeg draagkracht om goed te kunnen besturen. De komende jaren moet een begrotingstekort van 12 miljard euro aangepakt worden. Dat wordt een monumentale klus.

Vlucht

N-VA-voorzitter Bart De Wever weet hoe laat het is. Bij aanvang van het N-VA-partijbureau maandagochtend eiste hij een “Vlaams front tegen de PS” en verhoogde hij zo de druk op CD&V om niet mee te stappen in Vivaldi. Na de ‘njet’ van Magnette tegen paars-geel is dit een logische tegenzet van De Wever. Als CD&V toegeeft aan de druk, krijgt N-VA alsnog een kans op bestuursdeelname. Als CD&V geen front vormt en de bocht maakt naar Vivaldi, kan N-VA zich de slachtofferrol aanmeten.

In Terzake benadrukte De Wever 's avonds dat België een “fundamentele omvorming nodig heeft”. Volgens hem was ook Magnette tot die slotsom gekomen, maar “vluchtte” hij finaal voor zijn verantwoordelijkheid, onder druk van Ecolo en PTB.

Twijfel

CD&V leeft in twijfel. Binnen de partij heerst tevredenheid over het optreden van Geens in De zevende dag. Die benadrukte er dat zijn partij “niet de dweil van de Wetstraat is” en niet in eender welke regering zal stappen. Niet veel CD&V’ers zijn fan van een Vivaldi-coalitie, die aanzien wordt als veredelde versie van een paars-groen verbond. Tegelijk beseffen heel wat christendemocraten dat er nog weinig opties overblijven. Het lijkt de Vivaldi-coalitie of vervroegde verkiezingen. Er zijn een paar exotische meerderheden mogelijk zonder CD&V, zoals paars-groen met cdH, maar die lijken niet levensvatbaar.

De nieuwe CD&V-voorzitter Joachim Coens bleef voorzichtig na zijn partijbureau. Hij wil naar eigen zeggen niet meegaan in de oorlogsretoriek van De Wever: “Ik praat liever niet in termen van fronten en oorlogstaal.” Gevraagd naar de Vivaldi-coalitie vertelde Coens dat CD&V geen veto’s stelt maar dat men in zijn partij wel “de stellige overtuiging heeft dat voor een volwaardige regering met een volwaardig programma, een meerderheid (in Vlaanderen, JVH) een belangrijke voorwaarde is”. Daarmee laat Coens de deur minstens op een kier voor Vivaldi. Of omgekeerd: Coens slaat de deur niet resoluut dicht.

Liberalen

Ook Open Vld doet dat niet. “Front vormen is oorlogstaal, daar doet Open Vld niet aan mee”, tweette voorzitter Gwendolyn Rutten als antwoord op De Wevers vraag. Rutten zegt dat ze alleen trouw is aan de MR, haar Franstalige zusterpartij.

Kandidaat-voorzitter Egbert Lachaert liet ’s ochtends op RTBF-radio al verstaan dat zijn partij geen enkele coalitie uitsluit, zolang er inhoudelijk genoeg liberale punten op tafel liggen. “We proberen een regering te krijgen met een meerderheid in Vlaanderen. Maar als dat niet lukt, dan zijn er alternatieven”, zei hij. Hij noemde de aanwezigheid van CD&V in een Vivaldi-coalitie onontbeerlijk. “Anders zijn de eerste, de tweede  en de derde Vlaamse partij er niet bij (respectievelijk N-VA, Vlaams Belang en CD&V, JVH).”

Nog niet zo lang geleden vond Lachaert dat Ecolo zijn programma “ritueel moest verbranden” om Open Vld in een paars-groene regering te laten stappen. Zijn verzet tegen een Vivaldi-coalitie met de groenen lijkt een stuk kleiner.

Paleis

Koning Filip is intussen met zijn consultaties begonnen. Dinsdag komen sp.a, MR en Ecolo langs op het paleis. Tegen woensdag moet er een opvolger voor Geens zijn. Welke opdracht die zal meekrijgen, is onduidelijk.

De namen van Alexander De Croo (Open Vld) en premier Sophie Wilmès (MR) duiken het vaakst op. De liberale familie lijkt het best geplaatst om de onderhandelingen weer op gang te trekken. De Wever uitsturen voor paars-geel lijkt zinloos. De PS wil zich afzijdig houden na het vuurwerk van vorige week. Idem voor sp.a en CD&V. De groene partijen roepen inhoudelijk te veel weerstand op voor een gevoelige koninklijke opdracht. (Iets wat men binnen Groen en Ecolo ook zelf erkent.)

Bij Groen en Open Vld verwachten ze dat CD&V niet mordicus zal vasthouden aan het verzet tegen Vivaldi. Dat er alleen nog even tijd voor nodig is om de gemoederen te bedaren. En inhoudelijke toegevingen. In De zevende dag maakte Geens duidelijk dat CD&V niet mee wil gaan in de ethische plannen van de paars-groene partijen. De christendemocraten eisen ook een aantal communautaire hervormingen. Geens alludeerde op een regionalisering van het arbeidsmarktbeleid. Blijft het probleem: Vlaams minister Hilde Crevits (CD&V) houdt resoluut vast aan N-VA, en haar stem valt niet te negeren in de partij.

Mogelijk kan de opmaak van een noodbegroting in de Kamer dienen als opstap voor de Vivaldi-coalitie. Tegen 15 maart moet ons land zijn begroting indienen bij Europa. De uittredende regering wil het tekort terugdringen, maar daarvoor mankeert ze zetels. Premier Wilmès heeft partners nodig in het halfrond. Een analyse in Le Soir leert dat de regeringspartijen MR, Open Vld en CD&V de laatste maanden het vaakst gedepanneerd zijn door sp.a, PS, Groen en Ecolo. De Vivaldi-coalitie dus.