Na de elegante exit van Peter Claes blijft de VRT onthoofd achter

‘Getekend en gekwetst.’ Zo omschrijft Peter Claes in een uitgebreide mail zichzelf na wat er de voorbije maanden gebeurde bij de VRT . “Ongewild is een professionele discussie totaal ontspoord in een open oorlog”, schrijft hij. “Dit heb ik nooit vermoed, ik heb er nog minder op aangestuurd en heb het conflict al helemaal niet gevoed. Maar dag in dag uit heb ik moeten vaststellen dat er aanvallen werden uitgevoerd. Dat deze aanvallen op den duur niet alleen mezelf troffen, maar ook de mensen die mij het dierbaarst zijn, net als vele keihard werkende collega’s bij de VRT, heeft me het meest van al gekwetst.”

De mail verwijst daarmee naar de harde evaluatie die zijn collega-directeurs van Peter Claes maakten. Deloyaal, manipulatief en onmogelijk om mee samen te werken, zo liet die beoordeling zich samenvatten. Want de  harde evaluatie lekte ook helemaal uit, net als details over nogal genereuze contracten die de directeur media en productie liet afsluiten, soms zonder de rest van het directiecomité in te lichten. Door nu een stap opzij te zetten hoopt Claes dat de polemiek rond zijn persoon stopt, “zodat de rust en sereniteit terug kan keren in de volledige organisatie”.

De open oorlog aan de top van de openbare omroep eist daarmee dus een tweede slachtoffer. Na het ontslag van CEO Paul Lembrechts volgt het vertrek van Peter Claes officieel wel ‘in gemeenschappelijk overleg’. Een galante exit waarvan CEO ad interim Leo Hellemans de voorbije vier weken de contouren uittekende. 

Claes zet een stap terug om de rust te laten terugkeren voor hem, zijn gezin en de VRT, klinkt het in het persbericht. Een beslissing waarvoor Hellemans hem in diezelfde persmededeling behoorlijk wat bloemetjes toe werpt. “De VRT apprecieert deze moeilijke stap en is dankbaar voor het jarenlange engagement van Peter”, klinkt het. “Ik heb zelf vele jaren met hem kunnen werken. Zijn visie en daadkracht hebben in grote mate bijgedragen tot de succesvolle VRT die we vandaag zijn.”

Dat Claes wat visie en ideeën betreft zijn waarde had voor de VRT, daar zijn vriend en vijand het over eens. Maar na de machtsstrijd die eind vorig jaar losbarstte aan de top van de omroep was zijn positie onhoudbaar geworden. Lembrechts en Claes botsten over de strategie die gevolgd moest worden bij de onderhandelingen met de Vlaamse regering. Lembrechts vroeg het ontslag van zijn nummer twee maar de raad van bestuur weigerde daarop in te gaan. 

Het conflict etterde verder toen de vier andere directeurs zich achter Lembrechts schaarden. Niet alleen de vier directeurs zagen Claes liever vertrekken. Dat hij, anders dan Lembrechts, wel met de Vlaamse regering over een besparingsronde wou onderhandelen, zorgde er voor dat Claes zijn draagvlak verloor bij een aanzienlijk deel van het personeel. Wies Descheemaeker, secretaris van ACOD VRT, laat in een reactie weten dat het vertrek van Claes ‘de enige logische beslissing is’. 

Geen toekomst meer

Ook Hellemans, die na het ontslag van Lembrechts tijdelijk het roer van de VRT in handen kreeg, kwam al snel tot de conclusie dat er voor Claes geen toekomst meer was aan de Reyerslaan. Maar er was behoorlijk wat masseer-werk nodig om ook Claes zelf daarvan te overtuigen. Die bleef immers geloven dat ondanks de publiek uitgevochten oorlog er nog steeds een compromis mogelijk was. 

Ook het uitwerken van een financiële overeenkomst was naar verluidt geen sinecure.  Want ondanks de vernietigende evaluatie die zijn collega-directeurs over het functioneren van Claes maakten konden hem geen formele fouten worden aangewreven die zwaar genoeg wogen om een ontslag te rechtvaardigen. Hellemans moest dus met een compromis komen dat Claes kon overtuigen een stap opzij te zetten. Hoeveel die vergoeding voor Claes uiteindelijk bedraagt, wordt door de VRT niet bekendgemaakt.

Te veel macht

Een opvolger voor Claes is er voorlopig niet. Hoe zijn vertrek opgevangen wordt is een probleem waar Hellemans zich de komende weken over zal buigen.  In de wandelgangen circuleren ondertussen de namen van Liesbet Vrieleman, die nu algemeen hoofdredacteur is van de nieuwsdienst, en Olivier Goris, netmanager van Eén en Canvas, als mogelijke kandidaten. Vrieleman was al eerder programmadirecteur bij televisiezenders VIER en VIJF. Goris staat als netmanager dan weer dicht bij de voor de VRT zo belangrijke programmamakers. 

Maar of er een nieuwe directeur media en productie komt, is lang niet zeker. Het conflict dat de voorbije weken aan de VRT-top woedde maakte pijnlijk duidelijk dat er in die functie misschien wel te veel macht samenkomt. Zo kwam bijvoorbeeld aan het licht dat Claes een langlopend contract ter waarde van 40 miljoen euro kon afsluiten met productiehuis De Mensen (Blokken, Kamp Waes, Beau Séjour) zonder dat zijn collega-directeurs daarvan op de hoogte waren. Het opvolgingsvraagstuk rond Claes zou de ideale gelegenheid kunnen zijn om de werking van het directiecollege en de verdeling van de bevoegdheden grondig tegen het licht te houden. 

Bovendien bleek de voorbije weken – Claes stond al sinds begin december op non-actief – dat er ook zonder directeur media en productie aan strategische dossiers gewerkt kan worden. De voorbereidingen op de onderhandelingen over de beheersovereenkomst bijvoorbeeld, het dossier waar Lembrechts en Claes over ruzieden, zijn nu het werk van een ruimere groep mensen binnen de VRT.