Een baard laten staan of een ‘foute' website bezoeken? Oeigoeren om kleinste redenen naar interneringskampen gestuurd, blijkt uit nieuw lek

De lijsten met persoonlijke informatie komen uit het district Karakax in de westelijke autonome regio Xinjiang. Het gaat om zowat 140 pagina’s met gedetailleerde informatie over meer dan 300 mensen die in de kampen zitten of zaten.

In de database zijn gezinnen ingeschaald als “betrouwbaar” of niet, en worden hun houdingen omschreven als “normaal” of “goed”. Ook geven de lijsten, waarvan ook een gedeeltelijke Engelse vertaling is gepubliceerd, een beoordeling van de religieuze sfeer in de gezinnen en bevatten ze hoeveel naasten in de gevangenis of in een “trainingscentrum” zitten. De meest recente datum in het document is maart 2019.

Mensenrechtengroepen, onafhankelijke onderzoekers en buitenlandse overheden schatten dat tot 1,5 miljoen Oeigoeren, Kazachen, Hui-Chinezen en andere minderheden in Xinjiang in interneringskampen zitten. Daar krijgen ze de Chinese taal aangeleerd en worden ze gedwongen om van hun eigen taal en tradities af te zien. Overlevenden meldden dat in de kampen mensen worden geslagen, gemarteld en misbruikt. Zij die vrijgelaten worden, komen terecht in een dwangarbeidssysteem.

China noemt de kampen beroepsvormingsinstellingen, waar mensen vrijwillig naartoe gaan. De in november onthulde “China Cables” toonden echter in november al aan dat Oeigoeren gedwongen naar de zwaarbewaakte instellingen gestuurd worden.

Experten controleerden de authenticiteit van de documenten. Onderzoeker Rian Thum aan de universiteit van Nottingham zei aan de Duitse omroep NDR, die ook over de documenten berichtte, dat de lijsten een “enorme daad van collectieve bestraffing” aantonen, die uiteindelijk racistisch gemotiveerd is.

In China leven naar schatting 10 miljoen Oeigoeren, de meesten van hen in Xinjiang. De Oeigoeren zijn een volk van Turkstalige moslims uit het voormalige Oost-Turkestan. Na de machtsovername in 1949 in Peking lijfden de communisten de regio in bij de Volksrepubliek China. Ze voelen zich economisch, politiek en cultureel onderdrukt door de heersende Han-Chinezen. Peking beschuldigt Oeigoerse groepen van separatisme en terrorisme.

De lijsten sommen verschillende redenen op, waarom mensen naar de kampen moesten. Het vaakst gaat het om een overtreding op de Chinese wet over geboortecontrole. Andere redenen: een internetsite aangeklikt die links bevat naar ongewenste buitenlandse internetpagina’s, een restaurant gesloten houden tijdens de islamitische vastenmaand Ramadan, versluiering van de echtgenote en een naaste zijn van iemand waar in het buitenland naar wordt gezocht.

Uit de documenten blijkt nog dat de Chinese overheid Oeigoeren van bepaalde geboortejaren ook als bijzonder gevaarlijk beschouwt. Het gaat dan vooral om jonge mannen. 

Een van de kampen in Karakax: