Gezichtsuitdrukking verklapt niet hoe iemand zich voelt

Tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de American Association for the Advancement of Science (AAAS) probeerden onderzoekers te bepalen of gezichtsuitdrukkingen een nauwkeurige blik op iemands emoties bieden. “De basisconclusie is nee”, zegt hoofdonderzoeker Aleix Martinez. “Niet iedereen die glimlacht is gelukkig, en niet iedereen die gelukkig is glimlacht.”

Wetenschappers van de Northeastern University, het California Institute of Technology en de University of Wisconsin bestudeerden meer dan 5 miljoen foto’s uit 35 landen. Op de foto’s stonden personen afgebeeld met verschillende gelaatsuitdrukkingen. Er werd ook aandacht besteed aan de spierbewegingen van het menselijk gezicht tijdens emoties.

“Emoties kunnen non-verbaal worden gecommuniceerd, maar gelaatsspieren zijn niet het enige middel om dat te bewijzen,” vertelde Martinez. “Gezichtskleur, lichaamshouding, lichaamsbewegingen, context, situaties en cultuur spelen allemaal een rol.”

We kunnen onze spieren activeren om bepaalde gezichtsuitdrukkingen te maken, maar we hebben geen controle over onze bloedstroom. “Wanneer we emoties ervaren, laten de hersenen peptiden los. Dat zijn hormonen die de bloedstroom en de bloedsamenstelling veranderen,” zei Martinez in een nieuwsbericht. “Wanneer het gezicht wordt overspoeld met die peptiden, verandert het van kleur. Als iemand boos is of zich schaamt, zullen zijn wangen rood kleuren. Aan de andere kant, wanneer iemand bang is, kunnen ze verbleken.”

In de VS is het normaal om naar elkaar te lachen bij oogcontact. Dat hoort bij de Amerikaanse cultuur, het is beleefd. “In sommige culturen daarentegen krijg je een pak slaag als je glimlacht naar een andere persoon”, vertelt Martinez. “Mensen hebben ook vaak de neiging om te glimlachen naar anderen om hen op hun gemak te stellen, ook al zijn ze zelf ongelukkig. Dat kan voortkomen uit een verlangen om aardig gevonden te worden, wat natuurlijk zijn eigen gevaren met zich meebrengt.”

Als we weten dat gezichtsuitdrukkingen iemands ware gevoelens niet bepalen, kan dat ervoor zorgen dat we minder vooroordelen hebben ten opzichte van een ander. “Sommigen beweren dat ze kunnen detecteren of iemand schuldig is aan een misdrijf of niet, of dat een student oplet in de klas”,  verzekert Martinez. “Het maken van deze aannames kan de manier waarop we een persoon waarnemen veranderen, waardoor we onrechtvaardige beslissingen nemen over hun capaciteiten.”