Nieuwe poging in regeringsvorming niet makkelijk: "Politieke relaties zijn verzuurd en crisis is bijzonder ernstig"

Dag 269 na de verkiezingen, poging nummer zes om een federale regering te vormen. Nadat Koen Geens (CD&V) vorige week vrijdag zijn opdracht - vrij onverwacht - had teruggegeven aan de koning, stelde diezelfde koning vanavond Laruelle (MR) en Dewael (Open VLD) aan. Zij moeten "de nodige politieke contacten leggen met het oog op de vorming van een volwaardige regering", zo klinkt het. 

Maar dat is makkelijker - véél makkelijker - gezegd dan gedaan. "De relaties in de Wetstraat zijn bijzonder verzuurd en liggen bijzonder moeilijk", zegt Pieterjan De Smedt. "De koning heeft er dan ook voor gekozen om twee mensen aan zet te brengen die afkoeling moeten brengen en die de rust moeten laten weerkeren."

Bekijk hieronder de analyse van Pieterjan De Smedt in "Terzake" of lees verder onder de video:

De laatste maanden wordt er vooral gewerkt op paars-geel. Eenvoudig is dat niet, want de PS en de N-VA staan héél ver van elkaar. Eind januari werd Koen Geens (CD&V) het veld ingestuurd. Van de koning moet hij álle opties bekijken, maar zijn eigen partij beperkt zijn opdracht bij monde van voorzitter Joachim Coens. "Geens moet proberen de PS en de N-VA aan zet te krijgen", zo klonk het duidelijk.

PS-voorzitter Paul Magnette had er vorige week vrijdag duidelijk genoeg van en sloot definitief de deur voor paars-geel. "De onderhandelingen met de N-VA leiden tot niets", zo zei hij, op een moment dat Geens nog volop aan het werk was als informateur. Gevolg? Geens trekt naar de koning, geeft zijn ontslag en spreekt later - in een opvallend interview in "De zevende dag" - over "een ezelsstamp" van Magnette. 

"Bij de PS hadden ze gehoopt dat Geens ook de piste zonder de N-VA zou bekijken. En dat is volgens hen onvoldoende gebeurd", zegt Pieterjan De Smedt. "Bij CD&V zijn ze dan weer niet gediend met de houding van Magnette." De PS-voorzitter deelde vorige week een meme waarbij Geens wordt neergeschoten door zijn eigen partij. Lees: bij de PS vinden ze dat CD&V zélf verantwoordelijk is voor het feit dat Geens niet slaagde in zijn opdracht, net omdat hij geen andere pistes mocht verkennen. "Wij hebben de PS niet meer gehoord sinds afgelopen weekend", zei CD&V-voorzitter Joachim Coens vandaag nog. 

(Lees verder onder de afbeelding)

Geen paars-geel, dus. Vivaldi dan maar? Voorlopig niet, want CD&V houdt - voorlopig - vast aan de N-VA. Is dat definitief, Joachim Coens? "Ik heb daar al meermaals op geantwoord", zei de CD&V-voorzitter vandaag. "Maar eigenlijk heeft de partij nog nooit duidelijk gezegd dat ze Vivaldi definitief uitsluiten", zegt De Smedt. "Ook nu wilde hij daar niet concreet op antwoorden. En dus wordt in de Wetstraat hier en daar verwacht dat CD&V op een bepaald moment toch een regering zal vormen zonder de N-VA en dus zonder een meerderheid aan Vlaamse kant."

En wat als het geen paars-geel of Vivaldi wordt? Veel werkbare opties zijn er niet. "Momenteel zijn er geen pistes, maar tegelijk worden alle pistes opengehouden", zegt De Smedt. "Coens kwam vandaag met een piste waarbij er een regering zou worden gevormd zonder de PS. Dat zouden dan de Zweedse partijen zijn, aangevuld met SP.A en CDH (N-VA, MR, Open VLD, CD&V, SP.A en CDH, red.). Maar dat ziet CDH al absoluut niet zitten. Er doen allerlei scenario's de ronde, maar eigenlijk loopt alles vast."

In onderstaande tool kunt u zelf kijken welke opties er al dan niet mogelijk zijn. Dat kunt u doen door de verschillende partijen onderaan aan te klikken tot u een meerderheid van minstens 76 zetels hebt bereikt. Doet u dit op een desktop? Scrol dan naar rechts voor de partijen met kleinere zetelaantallen. De tekst gaat voort onder de tool.

"Maar er zijn niet enkel spanningen tussen de Franstalige en Nederlandstalige partijen", zegt De Smedt. "Er zijn ook spanningen binnen de taalgemeenschap en zelfs binnen de partijen. Denk aan Open VLD, waar er zowel aanhangers zijn voor paars-geel als voor Vivaldi."

"Het ziet er moeilijk uit en dat weet de koning ook", zegt De Smedt. Verwacht werd dat hij vicepremier Alexander De Croo (Open VLD) het veld zou insturen, maar hij koos - verrassend - voor het duo Laruelle en Dewael. "Toen ze het paleis binnenreden, was dat met bedrukte gezichten. Dit is geen makkelijke opdracht, want negen maanden na de verkiezingen is er nog geen enkel uitzicht op een regering."

(lees verder onder de foto's)

Het duo krijgt zeker tot 9 maart de tijd. Dan moeten ze hun verslag uitbrengen bij de koning. Daarbinnen valt ook de krokusvakantie, volgende week. "Er zijn enkele politici die er even tussenuit gaan. Dat kan misschien ook helpen."

En verkiezingen, zijn die dan helemaal van de baan? "De meeste partijen willen die absoluut vermijden", zegt De Smedt. Dat bleek ook al uit een rondvraag van VRT NWS. "Veel partijen hebben schrik dat de kiezer bijzonder kwaad zal zijn en dat ze dus zullen worden afgestraft. Hoe moeilijk het ook is, de meesten willen toch proberen om vroeg of laat tot een regering te komen. Maar nu wordt er dus even afgekoeld."