Videospeler inladen...

Bijna 500 dagen sinds verkiezingen: bekijk hier de lange weg richting een nieuwe federale regering in 2 minuten 

Bijna 500 dagen zijn er verstreken sinds de verkiezingen op 26 mei 2019, maar we hebben eindelijk een akkoord voor een nieuwe federale regering. Twee coformateurs, Alexander De Croo (Open VLD) en Paul Magnette (PS) waren aan zet, maar weet jij nog wie hen allemaal vooraf ging? Ontdek hier in tekst en video wat er allemaal gebeurde in die 500 dagen. 

Weet jij nog wat er allemaal gebeurde op formatievlak sinds je op 26 mei 2019 naar de stembus ging? We frissen je geheugen op in deze video van 2 minuten: 

Videospeler inladen...


Klik hieronder op de bolletjes voor meer info


26 mei 2019 Verkiezingen

Meteen na de federale verkiezingen op 26 mei is duidelijk dat de kaarten niet eenvoudig liggen om een federale regering te vormen. Vlaams Belang wordt de tweede partij in Vlaanderen, de uiterst linkse PTB en Ecolo gaan er allebei stevig op vooruit in Wallonië. De hamvraag luidt al snel: hoe diep willen de grootste partijen in de twee landsdelen, de N-VA en de PS, elkaar in de ogen kijken?


27 mei 2019 Koning Filip start consultatieronde



Koning Filip start op de eerste dag na de verkiezingen meteen met het raadplegen van de partijvoorzitters. Ook Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken wordt uitgenodigd. Het was de eerste keer dat de uiterst rechtse partij op gesprek ging bij de koning.


30 mei 2019 Informateurs Johan Vande Lanotte (SP.A) en Didier Reynders (MR)



Vande Lanotte en Reynders, een “linkse” Vlaming en een eerder “rechtse” Waal, moeten de stemuitslag in Vlaanderen en Wallonië proberen te verzoenen. Dat de PS daar weinig enthousiast over is, toont Paul Magnette (PS) al op 13 juni, met een voorstel voor “een noodregering” zonder de N-VA.


Toch werken de twee informateurs voorzichtig aan hun masseerpoging, aangestuwd door onrustwekkende begrotingscijfers. De koning verlengt hun opdracht verschillende keren. Eind juli is er een eerste rondetafelgesprek met de verschillende politieke partijen samen. Aan het einde van hun opdracht besluit Vande Lanotte: “Er is voldoende water om het paard te laten drinken.” Maar binnensmonds worden de twee informateurs gewoon “overzomeraars” genoemd.


Intussen neemt Liesbeth Homans (N-VA) tijdelijk over als Vlaams minister-president, krijgt premier Charles Michel (MR) zijn topjob als Europees president en worden de Brusselse en de Waalse regeringen gevormd. Op het Vlaamse niveau praat N-VA-voorzitter Bart De Wever vanaf juli diepgaand met Vlaams Belang, na een maand de pauzeknop te hebben ingedrukt. Halfweg augustus komt De Wever met een startnota, die na gesprekken in verschillende werkgroepen eind september leidt tot de vorming van de Vlaamse regering-Jambon I met N-VA, CD&V en Open VLD.


8 oktober 2019 Preformateurs Geert Bourgeois (N-VA) en Rudy Demotte (PS)



Na Vande Lanotte en Reynders blijkt de tijd niet rijp voor een formatieopdracht van Bart De Wever (N-VA) en tweede man bij de PS, Paul Magnette. Dus stuurt de koning twee voormalige minister-presidenten in het veld, eentje van Vlaanderen een van Wallonië. Ze krijgen de titel “preformateur” mee, maar dat blijkt uiteindelijk geen opstap richting een échte formatie.


Een kleine maand later geven Geert Bourgeois (N-VA) en Rudy Demotte (PS) hun opdracht terug aan de koning. Achteraf laten de ex-preformateurs blijken dat volgens hen een regering met N-VA en PS samen zo goed als onmogelijk is. Zo zegt Bourgeois dat er op economisch vlak een “grand canyon” gaapt tussen de N-VA en de PS.


Intussen volgt Sophie Wilmès (MR) partijgenoot Charles Michel tijdelijk op als eerste minister, en krijgt België zo voor het eerst een vrouwelijke premier. Paul Magnette neemt op 19 oktober de fakkel over van Elio Di Rupo als voorzitter van de PS, en krijgt kort daarna de leiding over de onderhandelingen.


5 november 2019 Informateur Paul Magnette (PS)



De nieuwe PS-voorzitter Paul Magnette wordt belast met de opdracht om verschillende pistes uit te testen. Magnette komt met verschillende nota’s – die gretig worden gelekt - en ziet dat alle partijen het eens zijn over meer jobs en een deel van het veiligheidsbeleid. Maar als Magnette begin december een vergadering organiseert met enkel socialisten, liberalen en groenen, wordt duidelijk dat hij mikt op een zogenoemde “paars-groene” regering, zonder de N-VA.


Dat zorgt voor een hevige botsing tussen N-VA en Open VLD. Na verklaringen van Gents burgemeester Mathias De Clercq (Open VLD) en Vlaams vice-minister-president Bart Somers (Open VLD) was al duidelijk dat die partij verdeeld is: moeten de liberalen in een regering stappen zonder de N-VA, terwijl ze wel met N-VA besturen op Vlaams niveau? De Clercq en Somers lijken te vinden van wel, maar Egbert Lachaert en Alexander De Croo staan op de rem.


Uiteindelijk krijgt Bart De Wever (N-VA) toch nog de nota van Paul Magnette te zien. Hij haalt daarop fors uit naar Open VLD. Er is sprake van een “vertrouwensbreuk”, zeker met Gwendolyn Rutten, waarvan De Wever zegt dat ze enkel uit is op het premierschap. “Ik heb meneer Magnette gezien en die had de smaak van rood-groene pap van zijn nota in de mond”, klinkt het bij De Wever. “Er zal stevige Vlaamse tandpasta nodig zijn om die smaak weer uit de mond te wassen."


10 december 2019 Informateurs Joachim Coens (CD&V) en Georges-Louis Bouchez (MR)



De nota van Magnette blijkt onvoldoende om verder te gaan op de paars-groene piste. Dus worden er twee witte konijnen ingezet. Letterlijk, want Joachim Coens (CD&V) en Georges-Louis Bouchez zijn allebei nog maar net aan zet als partijvoorzitters. Ongeveer 200 dagen na de verkiezingen wordt paars-geel (een regering met N-VA én PS, red.) “gereanimeerd”, luidt de analyse.


In de tijd van de nieuwjaarsrecepties blijven de spanningen tussen N-VA en Open VLD etteren. Ondertussen laten die laatsten zich ook neerbuigend uit over een gelekte nota van de informateurs. Die is “mossel noch vis”, klinkt het. Tijdens zijn nieuwjaarsreceptie leek De Wever nog een opening te maken over het pensioenbeleid richting de PS, maar uiteindelijk kunnen ook Coens en Bouchez geen schot in de zaak brengen. PS-voorzitter Paul Magnette doet zelfs de deur dicht voor een regering met de N-VA.


Intussen vindt er in de kantlijn een belangrijke beslissing plaats. Op 18 januari wordt Emir Kir uit de PS gezet. Daardoor is een “paars-groene” regering onmogelijk, want die heeft geen meerderheid meer. CD&V is nu noodzakelijk om een regering zonder de N-VA te vormen. Die krijgt de naam “Vivaldi-coalitie” (socialisten, liberalen, groenen en CD&V). Vlaams Belang, de grote winnaar van de verkiezingen, roept ondertussen op tot een nieuwe stembusgang.


31 januari 2020 Koninklijk opdrachthouder Koen Geens (CD&V)



De aanstelling van Koen Geens (CD&V) als koninklijk opdrachthouder komt als een verrassing. Hij vervangt Coens en Bouchez eerder dan verwacht, en krijgt als “ervaren consensusfiguur” een open opdracht. Maar van zijn partij krijgt de vicepremier toch de vraag om vooral verder te werken op de paars-gele piste, een regering met de N-VA dus.


Op 14 februari valt dan het ogenschijnlijke verdict. Na verschillende gesprekken met Geens, slaat de PS-voorzitter de deur dicht voor een regering met de N-VA. “Definitief”, zo besluit Geens zelf, die zijn opdracht diezelfde dag nog terug geeft aan de koning.


Daarmee zit de formatie muurvast. CD&V is misnoegd na wat ze de “ezelsstamp” van Magnette noemen. Het alternatief, een “Vivaldi-coalitie” (met socialisten, liberalen, groenen en CD&V) zien ze voorlopig niet zitten.


19 februari 2020 Koninklijke opdrachthouders Patrick Dewael (Open VLD) en Sabine Laruelle (MR)



Na het voortijdige en tumultueuze einde van de opdracht van Koen Geens (CD&V) last de koning even een pauze van enkele dagen in. N-VA-voorzitter Bart De Wever doet een oproep naar de andere Vlaamse partijen om een “Vlaams front” te vormen, maar Open VLD en CD&V kunnen zich niet vinden in die “oorlogstaal”. De koning consulteert intussen de partijvoorzitters en stuurt daarna de Kamervoorzitter Patrick Dewael (Open VLD) en Senaatsvoorzitster Sabine Laruelle (MR) het veld in. Ze krijgen de opdracht “om de nodige politieke contacten te leggen met het oog op de vorming van een volwaardige regering".


Met Laruelle komt voor het eerst een vrouw aan zet in de formatie. De twee liberalen krijgen ruim de tijd, tot 9 maart. Ze laten weten dat ze discreet te werk willen gaan, en zich dus in stilzwijgen zullen hullen.

19 maart 2020 Regering-Wilmès krijgt het vertrouwen in de Kamer



Vanaf maart wordt ook ons land geconfronteerd met de coronacrisis. De nood aan een slagkrachtige regering wordt steeds groter. Onder leiding van de koninklijk opdrachthouders Laruelle en Dewael proberen de partijen daarom een echte noodregering te vormen, waar PS en N-VA samen deel van uitmaken. Bart De Wever stelt voor dat hij premier zou worden van die noodregering. Maar PS en MR gaan op de rem staan en de poging om een noodregering te vormen mislukt.


Er komt een andere oplossing uit de bus: de minderheidsregering in lopende zaken van premier Wilmès gaat door, maar wordt tijdelijk een volwaardige regering met als enige programma het aanpakken van de coronacrisis. Wilmès krijgt het vertrouwen van de Kamer, gesteund door de oppositie. Het Parlement geeft de regering ook volmachten, zodat de ministers sneller actie kunnen ondernemen in de gezondheidscrisis.


De echte formatie van een nieuwe federale regering met een volledig regeerprogramma wordt even in de koelkast gezet. Die situatie kan niet blijven duren: de meeste partijen geven na een tijd aan dat ze de volmachten in juni niet willen verlengen en het vertrouwen aan de regering-Wilmès geldt maar tot september.

16 mei 2020 PS en SP.A voeren verkennende gesprekken

Halverwege mei worden de bevroren formatiegesprekken ontdooid. Het initiatief komt niet van de koning, zoals normaal het geval is voor de vorming van een federale regering. De koning kan namelijk niet handelen omdat de federale regering van premier Wilmès niet meer in lopende zaken is, maar – weliswaar tijdelijk – het vertrouwen heeft van de Kamer.


Het zijn PS-voorzitter Paul Magnette en SP.A-voorzitter Conner Rousseau die met de andere partijvoorzitters gesprekken voeren. De socialisten zijn namelijk de grootste politieke familie in het Parlement. Rousseau heeft het over een “snuffelronde”. Het zijn voorzichtige verkennende gesprekken, met het oog op de vorming van een nieuwe federale regering. De ambitie is wel dat er in september echt een nieuwe regering zal zijn.

Maar de socialisten slagen er niet in om een echte meerderheid te vinden. Ze komen daarom met een ongewoon voorstel: vorm een minderheidsregering met de socialisten, liberalen en christendemocraten. Een klassieke tripartite dus, die dan wel steun moet zoeken bij oppositiepartijen.

17 juni 2020 Voorzitters MR, Open VLD en CD&V nemen initiatief

Het voorstel van de socialistische partijvoorzitters om een klassieke tripartite te vormen kan maar op weinig enthousiasme rekenen, ook niet bij de huidige regeringspartijen MR, Open VLD en CD&V. De voorzitters van die partijen nemen het initiatief in de formatie in eigen handen.


Hun bedoeling is naar eigen zeggen alsnog om een echte meerderheidsregering te vormen. Maar het idee van een minderheidsregering leeft ook in hun hoofd, nu de socialisten de deur daarvoor geopend hebben.


Joachim Coens (CD&V), Georges-Louis Bouchez (MR) en Egbert Lachaert (Open VLD) willen tegen 21 juli een regering in de steigers hebben staan.

20 juli 2020 Koning stuurt Bart De Wever (N-VA) en Paul Magnette (PS) het veld in

Nu blijkt dat de missie van de “drie koningen” om een Arizona-coalitie van liberalen, socialisten, christendemocraten en N-VA te vormen niet echt lukt, trekt de koning het initiatief weer naar zich toe. Omdat de regering-Wilmès nog altijd “volwaardig” is, belast hij Bart De Wever en Paul Magnette met de opdracht "om de nodige initiatieven te nemen met het oog op de vorming van een regering die steunt op een brede meerderheid in het parlement": ze moeten de echte formatie dus voorbereiden. Beide preformateurs krijgen een bubbel van vijf partijen achter zich (PS, SP.A, N-VA, CD&V en CDH), maar ze hebben nog één partij extra nodig om aan een meerderheid te raken.


Daar 0loopt het mis, want noch de liberale partijen noch de groenen laten zich uit elkaar spelen of tegen elkaar uitspelen. Bart De Wever raakt geënerveerd en haalt uit naar MR-voorzitter Bouchez. Bij liberalen en groenen heerst ongenoegen over het feit dat ze te weinig inbreng krijgen en Franstalige partijen struikelen over de communautaire voorstellen in de startnota van de preformateurs. Als blijkt dat alles zich weer vastrijdt, gooien De Wever en Magnette de handdoek in de ring.

18 augustus 2020 Koning geeft opdracht aan Egbert Lachaert (Open VLD)

Eén dag nadat Bart De Wever (N-VA) en Paul Magnette (PS) gevraagd hebben om van hun opdracht te worden ontheven mag Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert het proberen van de koning. Kiest hij voor paarsgeel en slaagt hij erin de kloof tussen zijn voorgangers en zijn liberale collega-partijvoorzitter Georges-Louis Bouchez te overbruggen? Lachaert vertrekt “met open vizier”. Afwachten wat hij op 28 augustus aan de koning kan melden.

4 september 2020 Preformateurs Egbert Lachaert (Open VLD) en Conner Rousseau (SP.A)

Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert kiest voor een formule met groenen, socialisten, liberalen en CD&V, de zogenoemde Vivaldi-coalitie. De Vlaamse christendemocraten hebben zich altijd verzet tegen die optie, omdat ze geen meerderheid aan Vlaamse kant heeft, maar voorzitter Joachim Coens draait bij. Hij wil nu toch een regering vormen zonder de N-VA. De koning stelt Lachaert en SP-A-voorzitter Rousseau samen aan als preformateurs om te starten met de onderhandelingen.

23 september 2020: Coformateurs Alexander De Croo (Open VLD) en Paul Magnette (PS)

De start van de Vivaldi-gesprekken verloopt bijzonder moeizaam. Net voor Lachaert en Rousseau naar de koning moeten, komt het zelfs tot een echte crisis, waarbij de SP.A het vertrek vraagt van MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez. De preformateurs bieden hun ontslag aan, maar de koning weigert. De onderhandelaars slagen er twee dagen later in om toch de brokken te lijmen. De onderhandelingen gaan voort, maar over de moeilijke kwestie van het premierschap wordt nog geen beslissing genomen. Open VLD-kopstuk Alexander De Croo en PS-voorzitter Paul Magnette worden allebei coformateur. Een van hen zal normaal gezien de regering gaan leiden.

30 september 2020: De onderhandelaars hebben een akkoord bereikt

De onderhandelaars van de 7 partijen die een nieuwe regering proberen te vormen (SP.A, Open VLD, CD&V, Groen, PS, MR en Ecolo) hebben een inhoudelijk akkoord bereikt. Alexander De Croo van Open VLD wordt de premier van de nieuwe regering. Het is 9 jaar geleden dat ons land nog een Vlaming als premier kreeg.

Meest gelezen