Europese leiders laten Charles Michel voelen wie de baas is

Overleeft voormalig premier Charles Michel (MR) zijn eerste vuurproef als voorzitter van de Europese Raad? Dat is de vraag nu de 27 staats- en regeringsleiders sinds donderdag in Brussel zijn om een akkoord te smeden over de meerjarenbegroting van de EU. Het is een zware dobber, want door de Brexit valt de bijdrage van Londen – ongeveer 80 miljard euro – weg. Bovendien is er geld nodig voor klimaatbeleid. Wie is bereid om het gat te dichten?

Twee kampen staan lijnrecht tegenover elkaar. Aan de ene kant ‘de zuinige vier’, de landen die meer in de EU investeren dan ze er rechtstreeks van terugkrijgen: Nederland, Oostenrijk, Denemarken en Zweden. Samen met Duitsland vormen zij een blok, en willen ze hun jaarlijkse korting op hun EU-bijdrage behouden. Aan de andere kant staan landen zoals Frankrijk, de netto-ontvangers van EU-subsidies. Ook zij willen zo weinig mogelijk bijdragen aan de pot.

Als voorzitter van de Europese Raad is het de taak van Michel om de Europese leiders op een lijn te krijgen. Hij is er rotsvast van overtuigd dat dat moet lukken. Maar volgens waarnemers is hij iets te ambitieus. Een begrotingsdeal sleept doorgaans twee of meerdere toppen aan. Bovendien is Michels gezag beperkt na amper drie maanden in functie. Hij staat dus voor een aartsmoeilijke opdracht.

Brusselse brasserie

Donderdagavond lieten de Europese leiders duidelijk blijken dat Michel harder zijn best zal moeten doen om hen te overtuigen. Anders zal hij zijn ambities sowieso moeten terugschroeven.

“Misschien kwam de strafste onderhandelingstechniek wel van de Duitse bondskanselier Angela Merkel”, zo schrijft nieuwssite Politico. “Iets na tien uur zei ze dat ze moe was en keerde ze terug naar haar hotel. Een duidelijke boodschap dat ze geen haast had om de onderhandelingen verder te zetten.” Kort daarna spotte The Financial Times de Franse president Emmanuel Macron in de Brusselse brasserie L’Esprit de Sel, vlakbij de Place Jourdan. 

Ook de Nederlandse premier Mark Rutte, die zich verzet tegen een verhoging van het EU-budget, deed er alles aan om zijn vastberadenheid te tonen. Hij kwam in Brussel aan met een biografie van Frédéric Chopin onder de arm. “Ik ga een beetje lezen. Wat moet ik anders doen?”, klonk het uitdagend. Hoewel Michel liefst onderhandelt onder vier ogen, daagde Rutte gisteravond samen met de leiders van de zuinige vier op in zijn kantoor. “Wij werken samen”, klonk het.

Kan Michel toch nog een klein mirakel realiseren? Dat zal vanmiddag blijken, wanneer hij de 27 staats- en regeringsleiders opnieuw samenroept. Maar voorlopig lijkt een deal nog niet in zicht.