Direct naar artikelinhoud
Europese Unie

EU-top over begroting mislukt: fiasco voor Charles Michel

EU-top over begroting mislukt: fiasco voor Charles Michel
Beeld BELGA

De Europese begrotingstop onder voorzitterschap van Charles Michel is mislukt. Na 28 uur onderhandelen gingen de staats- en regeringsleiders onverrichterzake uiteen. De kloof tussen de zuinige landen en de subsidieontvangers bleek te groot. De ‘Methode Michel’, met nachtelijke biechtstoelgesprekken, botste op haar limieten.

en

“De laatste weken en dagen hebben we heel hard onderhandeld om een akkoord te bereiken. Helaas hebben we vandaag gemerkt dat het niet mogelijk was. We hebben méér tijd nodig. Dit is een heel moeilijk onderwerp, vooral door brexit, waardoor er een kloof van 60 en 75 miljoen euro in de Europese begroting gaapt. We hebben meer tijd nodig.”

Het was een zichtbaar teleurgestelde Charles Michel die aankondigde dat 28 uur overleg om een volgende EU-meerjarenbegroting (2021-2027) overeen te komen geen tastbaar resultaat opleverde. Michel weigerde wel te spreken over een mislukking. “Deze vergadering was nuttig en nodig. Ze heeft gezorgd voor duidelijkheid over de standpunten.” Hij kon niet zeggen wanneer de leiders elkaar opnieuw zouden ontmoeten, maar gaf ze een familiaal advies mee: “Zoals mijn grootmoeder zei: we hebben geen keuze, om te slagen moeten we blijven proberen.”

Begrip voor falen

Commissievoorzitter Ursula von der Leyen drong aan op een snelle herneming van de gesprekken omdat heel veel EU-programma’s van de begroting afhankelijk zijn. Toch toonde ze begrip voor het falen.“Dit is democratie, we tellen 27 lidstaten met verschillende prioriteiten, het is een goeie traditie om over onze verschillen te praten.”

In de vooravond zag het er even naar uit dat er een compromis in de maak was. De EU-begroting zou volgens het nieuwe voorstel 1,069 procent bedragen van het Europese bruto binnenlands product, een cijfer onder de 1,074 procent dat Michel voorstelde bij het begin van de top. Dat lijkt een klein verschil maar in absolute cijfers ging het toch om 24 miljard euro minder: 10 miljard extra besparingen, onder meer op ruimtevaart en militaire infrastructuurprojecten, en 14 miljard nationale bijdragen minder voor de EU. Maar de kloof tussen netto-betalers, aangevoerd door de ‘Vrekkige Vier’ – Nederland, Oostenrijk, Zweden en Denemarken – en netto-ontvangers zoals de Zuid- en Oost-Europese landen bleek uiteindelijk te groot.

De Duitse kanselier Angela Merkel praat met de Franse president Emmanuel Macron en de voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel. Merkel en Macron probeerden vergeefs hun gewicht in de schaal te gooien en Michel bij te springen, maar zij kwamen te laat.Beeld AP

Nachtje ‘biechtstoelen’

De top begon donderdag al onder een slecht gesternte, mede door de Nederlandse premier Mark Rutte. Hij toonde de pers een biografie van componist Frédéric Chopin – “Ik ga een beetje lezen, wat kan ik anders doen?”, zei hij. “Het is makkelijker om in België een regering te vormen dan een akkoord te bereiken over deze meerjarenbegroting.” Een eerste rondetafel liep daarna uit op een sisser. Merkel ging zelfs om tien uur in haar hotel slapen. Macron ging een hapje uit eten in brasserie L’Esprit de Sel

Zelfs de Luxemburgse premier Xavier Bettel die goed bevriend is met Michel toonde grote scepsis. “Ik weet niet of Michel de tweelingbroer is van David Copperfield (de goochelaar, MR, RW). Ik zie alvast niet in hoe dit kan werken.”

Michel probeerde daarop de hele donderdagnacht biechtstoelprocedures – waarbij hij premiers apart zag, of belangengroepen van regeringsleiders tegelijk. De ‘Vrekkige Vier’ stonden daarbij lijnrecht tegenover de 17 ‘Vrienden van een ambitieus Europa’ die onder leiding van de Italiaanse premier Giuseppe Conte vroegen dat de weggevallen Britse bijdrage niet op hun subsidies zou worden bespaard.

Er was bij sommigen ook onvrede over de ‘Methode Michel’ van bi- tri- en quadrilateraaltjes. “Dat we onszelf hier moeten opdelen in de Visegrad Vier, de Vrekkige Vier of de Baltische Drie, lijkt wel alsof we op zoek zijn naar kwartetten om te kaarten”, zei de Bulgaarse leider Boyko Borissov.

Merkel en Macron probeerden vergeefs hun gewicht in de schaal te gooien en Michel bij te springen, maar zij kwamen te laat.

Groter begrotingstekort voor België?

De Belgische premier Sophie Wilmès (MR) stelde zich gematigd op. Ze kon ook moeilijk anders, met haar voorganger en partijgenoot Michel als voorzitter. Toch staat er voor België heel wat op het spel. De bijkomende bijdrage die aan ons land wordt gevraagd, kan oplopen tot 1,2 miljard euro per jaar. Tegelijk dreigt België 1 miljard euro inkomsten te verliezen, onder meer door het terugdraaien van landbouwsubsidies en de steun aan ‘transitieregio’s’ zoals Henegouwen, Luik, Namen en Luxemburg.

Het begrotingstekort zou daardoor met ruim 2 miljard dreigen op te lopen, terwijl er al een gat gaapt van 12 miljard. Het groeiende budgettaire deficit maakt de aanslepende regeringsvorming alleen maar moeilijker.

Ex-premier vs. ex-minister Financiën

Zelfs als het in de komende weken tot een akkoord komt, staat het nog niet in steen gebeiteld. Een meerjarenbegroting moet met een absolute meerderheid van 353 op 705 stemmen goedgekeurd worden door het Europees Parlement. Een meerderheid van het EP wil een verhoging van het budget tot 1,3 procent, vele tientallen miljarden euro méér dan het laatste Raadsvoorstel.

De voorzitter van de Commissie Begroting uit het EP die met de Raad en Commissie onderhandelt over de meerjarenbegroting is overigens niemand minder dan Johan Van Overtveldt, de ex-minister van Financiën van ex-premier Michel. Als N-VA’er bepleit Van Overtveldt een zuiniger EU, maar in zijn huidige rol als parlementair onderhandelaar moet hij de meerderheid vertolken die grotere uitgaven eist. “Als we nu niet samen investeren”, deelde hij namens zijn commissie mee, “zullen we later een hogere prijs betalen.”

Ex-premier vs. ex-minister Financiën
Beeld AP