De voorbije week ging het over Patrick Dewael en Sabine Laruelle, die een zoveelste poging mogen ondernemen om een volwaardige regering tot stand te brengen, over het terugdraaien van de taxshift en over de roep om dringend een regering te vormen. Knack-redacteur Ewald Pironet blikt terug.
1. Proformateurs
‘Zijne Majesteit de Koning heeft de voorzitters van de Kamer van volksvertegenwoordigers de heer Patrick Dewael en van de Senaat mevrouw Sabine Laruelle in audiëntie ontvangen in het Paleis te Brussel. De Koning heeft hen gevraagd de nodige politieke contacten te leggen met het oog op de vorming van een volwaardige regering. Zij hebben deze opdracht aanvaard. Zij zullen ten laatste op 9 maart verslag uitbrengen aan de Koning.’
Mededeling koninklijk paleis, 19 februari
Patrick Dewael (Open VLD) en Sabine Laruelle (MR) zijn de volgende in een lange stoet politici die de vorming van een regering moeten voorbereiden. Eigenlijk moet het liberale duo vooral tijd winnen. Het is duidelijk dat heel wat (traditionele) partijen bang zijn voor nieuwe verkiezingen en dat vooral het paleis daar niet van wil horen – het einde van België zou weleens de inzet kunnen zijn.
Niet voor niets worden Dewael en Laruelle ‘proformateurs’ genoemd. En ‘proforma’ wil zeggen: voor de vorm, voor de schijn, alleen plichtmatig iets doen en beperkt tot het allernoodzakelijkste minimum. We moeten dan ook niets van hen verwachten.
Met de datum van 9 maart overbrugt de koning de krokusvakantie, waarvan hijzelf en de politici in alle rust van kunnen genieten.
De koning verwacht Dewael en Laruelle ten laatste op 9 maart terug in het paleis om verslag uit te brengen. Met die ’ten laatste’ blijft de mogelijkheid open dat ze al eerder de koning opzoeken. Je weet immers nooit of PS-voorzitter Paul Magnette nog eens een interview geeft dat brokken maakt, zoals hij dat de voorbije maanden al twee keer heeft gedaan. Drie weken geleden moest het informateursduo Joachim Coens (CD&V)-Georges-Louis Bouchez (MR) daardoor vroegtijdig naar de koning, vorige week kreeg koninklijk opdrachthouder Koen Geens van Magnette een ‘ezelsstamp’, met als resultaat dat de CD&V’er eerder dan voorzien zijn opdracht teruggaf, zoals hier vorig week beschreven stond.
Met de datum van 9 maart overbrugt de koning de krokusvakantie, waarvan hijzelf en de politici nu normaal gezien in alle rust van kunnen genieten. Daarna zal het nog wachten zijn tot duidelijk is wie Gwendolyn Rutten mag opvolgen als Open VLD-voorzitter voor er met de Vlaams liberalen echt over een nieuwe regering kan worden onderhandeld. Die nieuwe voorzitter zal tussen 27 en 31 maart bekend worden, afhankelijk van de vraag of er één of twee stemrondes moeten worden gehouden.
Daarbij gelden dezelfde vragen die hier al werden opgeworpen: kan de Open VLD in een regering stappen zonder dat duidelijk is wie de volgende partijvoorzitter wordt? Kan er een regering worden gevormd met de Vlaamse liberalen als men niet weet of de volgende voorzitter die regering wel goedgezind is of ze juist zal bestrijden? Kan er verder worden onderhandeld met Gwendolyn Rutten als men niet weet of er voor haar na de voorzittersverkiezingen nog wel een prominente rol is weggelegd?
Tegen eind maart zullen trouwens de resultaten van enkele politieke peilingen bekend zijn. Ze zullen ongetwijfeld tot beroering leiden en de houding van de partijen beïnvloeden, bijvoorbeeld over nieuwe verkiezingen. We zijn nog niet aan de nieuwe patatjes.
2. Populistsche kreet
‘De taxshift terugdraaien? Een slecht idee.’
Gert Peersman (UGent), De Standaard, 18 februari.
Het was Paul Magnette die enkele weken geleden eiste dat er ‘een grondige doorlichting komt van de taxshift van de regering-Michel vóór de vorming van een nieuwe regering van start gaat’. Al is het voor hem al langer duidelijk dat die taxshift neerkomt op een cadeau aan de ondernemingen, getuige zijn vele uitspraken in die richting. De eis van de PS-voorzitter maakte deel uit van zijn verkiezingscampagne, waarmee hij – zoals hier al eerder werd aangestipt – al een tijdje bezig is.
Door de taxshift moeten de bedrijven lagere sociale bijdragen betalen. Van 35 procent moest dat percentage worden afgebouwd naar 25 procent. Die daling is er nog niet volledig, we zitten nu rond 28 à 29 procent. De verlaging van de sociale bijdragen moet de loonkosten naar beneden brengen en zo zorgen voor meer jobs. Die zijn er ook gekomen, maar minder dan de regering-Michel beweert. Bovendien slaat de taxshift een gat in de begroting, omdat het wegvallen van de inkomsten onvoldoende wordt gecompenseerd – ook al in tegenspraak met wat de regering-Michel steeds heeft gezegd.
De eis van de PS-voorzitter Magnette maakte deel uit van zijn verkiezingscampagne, waarmee hij al een tijdje bezig is.
Hier en daar wordt nu in de slipstream van Magnette geopperd om de taxshift terug te draaien. Daarbij wordt dan ook verwezen naar een studie van econoom Gert Peersman (UGent), die op verzoek van Knack vlak voor de verkiezingen het beleid van de regering-Michel doorlichtte.
De studie van Peersman bevestigde dat er tijdens de regering-Michel minder jobs werden gecreëerd dan er normaal bij komen dankzij de internationale conjunctuur. De econoom identificeerde ook de belangrijkste reden waarom dat zo is: de bedrijven rekenden de lagere loonkosten tegen alle verwachtingen niet door in de prijzen. Integendeel zelfs, ‘de prijzen zijn gemiddeld meer gestegen dan in de buurlanden, en dat heeft de groei en jobcreatie gefnuikt’, aldus Peersman.
Een verlaging van de belastingen op arbeid is een goede zaak voor onze arbeidsmarkt.
Moet de taxshift nu worden teruggedraaid? Peersman vindt van niet: ‘Ik vind het absoluut geen goed idee om de taxshift terug te draaien’, zo schreef hij nu in een opiniestuk in De Standaard. ‘Een verlaging van de belastingen op arbeid is een goede zaak voor onze arbeidsmarkt. Het is wel cruciaal dat het beleid ervoor zorgt dat we alsnog de vruchten ervan plukken.’
Om de vruchten ervan te kunnen plukken, staan veel regeltjes in de weg. Peersman wijst erop dat er in ons land ‘bijzonder veel barrières zijn die een gezonde competitie tussen bedrijven verstoren en nieuwkomers verhinderen om bij ons activiteiten te ontplooien’.
De boodschap van Peersman is natuurlijk moeilijker dan de populistische kreet van Magnette.
En dus pleit Peersman ervoor dat ‘beleidsmakers de regulering nu hervormen, zodat er gezonde mededinging is. Uit onderzoek van het Planbureau blijkt bijvoorbeeld dat een versoepeling van de regelgeving voor diensten van architecten, notariaat, advocaten en boekhouders een gunstig effect op de productiviteit en groei van de hele economie zou hebben. Volgens de Nationale Bank hebben uiteenlopende gewestelijke reglementeringen tot extra kosten voor vergunningen en binnenlandse handelsbarrières geleid.’
De boodschap die Peersman brengt, is natuurlijk moeilijker dan de populistische kreet van Magnette en zijn acolieten. Maar als we de suggesties van Peersman in de praktijk zouden brengen, zou dat wel meer bijdragen aan onze welvaart dan als we ingaan op de maatregelen waar de PS-voorman voortdurend om roept. Die brengen onze welvaart juist in gevaar.
3. Besparingsmoe
‘België mag geen tijd meer verliezen.’
Delia Velculescu, IMF, 20 februari.
Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) vraagt dat België vlug maatregelen treft om een verdere stijging van het begrotingstekort te voorkomen. ‘België mag geen tijd meer verliezen. De overheidsfinanciën verslechteren. Op korte termijn moeten de beleidsmakers de beheersing van de uitgaven versterken om te voorkomen dat het begrotingstekort verder oploopt’, aldus Delia Velculescu van het IMF op een persconferentie.
Kunnen we van premier Wilmès verwachten dat zij een fatsoenlijke noodbegroting tot stand brengt, terwijl haar dat zelfs niet lukte als minister van Begroting?
Eigenlijk houdt het IMF daarmee een pleidooi voor een noodbegroting. Dat die er komt, ligt niet voor de hand: welke meerderheid zal zo’n noodbegroting goedkeuren? Is dat dan geen voorafspiegeling van de nog te vormen nieuwe regering? En waar niemand het over heeft: kunnen we van premier Sophie Wilmès (MR) verwachten dat zij erin slaagt een fatsoenlijke noodbegroting tot stand te brengen, terwijl haar dat zelfs niet lukte als minister van Begroting in de regering-Michel?
Ondertussen lanceerden een aantal bedrijfsleiders via een opiniestuk in zakenkrant De Tijd een oproep onder de titel ‘Wij willen geen nieuwe verkiezingen’. Ze schrijven: ‘Beste politici, kunnen jullie vaart maken met de regeringsonderhandelingen? Nieuwe verkiezingen bieden geen soelaas. Ze zullen ons nog meer verdelen en kostbare tijd en geld kosten.’
België heeft de voorbije decennia, mét regeringen, al veel kostbare tijd verloren.
Daarbij mag toch niet uit het oog worden verloren dat België de voorbije decennia, zelfs mét regeringen, al veel kostbare tijd heeft verloren. Het is pijnlijk om te zien dat instellingen als de Nationale Bank, de Europese Centrale Bank, het IMF, de OESO al vele jaren dezelfde aanbevelingen voor ons land uitentreuren moeten herhalen. En ze worden niet of fragmentarisch en veel te traag in de praktijk gebracht. Je vraagt je zelfs af of de politici die aanbevelingen wel lezen.
Hoe vaak hebben al die instellingen, zonder uitzondering, bijvoorbeeld al niet gezegd: België moet zijn overheidsfinanciën op orde brengen en die sanering moet gebeuren door een vermindering van de uitgaven, omdat de belastingruk hoog is. Nog altijd is die omslag er niet.
De mensen denken dat ze al tien jaar aan het saneren zijn. Dat is hun ook altijd verteld. Maar het klopt niet.
Ja, de voorbije regering hebben soms wel gezegd dat ze saneerden, maar in de praktijk kwam daar nooit veel van terecht. Bijna één jaar geleden zei Pierre Wunsch, gouverneur Nationale Bank, daarover in Knack: ‘Ik heb één grote vrees: dat de mensen de besparingen moe zijn. Ze denken dat we al tien jaar aan het saneren zijn. Dat is hun ook altijd verteld. Maar het klopt niet. Op begrotingsvlak heeft de regering Michel een stop-and-gobeleid gevoerd: in 2016 gebeurde er niets, in 2017 was er wat vooruitgang, in 2018 gebeurde opnieuw niets. En 2019 is een verloren jaar, met een regering in lopende zaken en de verkiezingen. De volgende regering zal de overheidsfinanciën met serieuze ingrepen op orde moeten brengen. En nu besparen almaar moeilijker aanvaard wordt, moeten we opletten dat we het populisme niet voeden.’
Dat we dus niet denken dat we nú tijd aan het verliezen zijn. Eigenlijk zijn we al járen tijd aan het verspillen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
