Is het nieuwe coronavirus een pandemie? En wat betekent dat precies? 5 vragen en antwoorden
Het nieuwe coronavirus voldoet aan alle voorwaarden van een pandemie. Dat zei viroloog Marc Van Ranst (KU Leuven) gisteren in "De zevende dag". Maar wat is een pandemie eigenlijk? En wil dat zeggen dat er concreet iets verandert? Steven Van Gucht is viroloog bij Sciensano en voorzitter van het wetenschappelijk comité rond het coronavirus. Hij geeft ons tekst en uitleg.
Viroloog Marc Van Ranst noemde het nieuwe coronavirus in "De zevende dag" gisteren een pandemie. "Het voldoet aan alle voorwaarden", vertelde hij. Bekijk hieronder dat fragment en lees eronder verder wat dat precies betekent.
Wat is een pandemie?
Pandemie is een samentrekking van "pan" en "epidemie". "Het is een epidemie die zich op verschillende continenten verspreidt", zegt viroloog Steven Van Gucht. "Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) moet het virus of de besmettelijke ziekte ook nieuw zijn en mag er dus nog geen immuniteit tegen zijn opgebouwd in de bevolking."
Volgens Van Gucht voldoet het nieuwe coronavirus dus aan die definitie, maar is dat vooral een kwestie van woordkeuze. "Het woord wordt voorlopig zoveel mogelijk vermeden, want het is een nogal beladen woord. Mensen hebben allerlei associaties met het woord, maar eigenlijk betekent het niet zoveel. Als de WHO een pandemie afkondigt, wil dat niet zeggen dat het plots veel ernstiger is dan daarvoor."
Lees verder onder de foto van het hoofdkwartier van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in Geneve in Zwitserland:
Wat verandert er bij een officiële pandemie?
Als de WHO het coronavirus een pandemie noemt, verandert er volgens Van Gucht niets. "Ze kunnen nieuwe aanbevelingen doen, maar dat staat eigenlijk los van de woordkeuze", legt hij uit. "Die nieuwe aanbevelingen zouden een verandering van strategie kunnen zijn. Momenteel proberen we zoveel mogelijk elk geval te detecteren en te isoleren om verspreiding te voorkomen."
Op een gegeven moment kan het zijn dat het virus op zoveel plaatsen tegelijk voorkomt en dan heeft die aanpak volgens de viroloog nog weinig zin. "Dan gaan we de ziekenhuizen voorbereiden, wat we nu trouwens ook al doen. Dan komen er goede procedures om zieken op te vangen en gaan we de risicogroepen identificeren", legt hij uit. "We zijn voor alle duidelijkheid nog niet in die fase."
Lees verder onder de foto van een Chinees lab waar stalen getest worden op het coronavirus:
Veel nieuwe gevallen, is het virus besmettelijker geworden?
In korte tijd zijn er veel gevallen bij gekomen, ook in Europa. Is het dan plots besmettelijker geworden? "Nee, we merken de initiële verspreiding niet altijd op", legt de viroloog uit. "Dat is wat we bijvoorbeeld in Italië zien. Het virus ging daar wellicht al een tijdje rond. Plots zijn er enkele ernstige gevallen, waardoor men specifiek gaat testen. En dan beseft men dat het al wijder verspreid is en detecteert men op heel korte tijd veel "nieuwe" gevallen."
Van Gucht benadrukt vooral dat we het coronavirus moeten relativeren. "Elke keer dat er een dode valt door het coronavirus, wordt dat enorm uitvergroot door de media", zegt hij. "In Europa alleen al sterven elk jaar 40.000 mensen aan de griep. Dat lees je nooit in de kranten. De massale media-aandacht voor het coronavirus geeft een vertekend beeld."
Lees verder onder de foto van een Italiaanse politieagent met mondmaskertje die een carnavalist in Venetië controleert met een metaaldetector:
Zal het virus ook bij ons doorbreken?
Een echte doorbraak van het virus in ons land, is moeilijk te voorspellen. "Als het al doorbreekt, hebben we nog wel enkele weken", vermoedt de viroloog. "Chinese toestanden verwacht ik niet. Hoe langer we het kunnen uitrekken, hoe minder we het gaan voelen. Hoe langer een uitbraak voorkomen kan worden, hoe beter. Dan staan we dichter bij een geneesmiddel, op termijn een vaccin of de lente. Dat zijn factoren die gaan helpen om het virus in te dijken."
Het is ook belangrijk dat een eventuele piek van het coronavirus niet samenvalt met de grieppiek. "Dat zou een sterke belasting kunnen veroorzaken in de ziekenhuizen. Dan wordt het moeilijker om iedereen van goede zorgen te voorzien", legt Van Gucht uit. "De grieppiek hebben we intussen wellicht gehad, want net voor de krokusvakantie was er al een knik in de cijfers."
Lees verder onder de foto van het het militair ziekenhuis in Neder-Over-Heembeek. Daar werden uit China geëvacueerde Belgen in quarantaine gehouden:
Wat was de laatste pandemie?
De laatste keer dat de WHO een pandemie heeft afgekondigd was in 2009. "Het H1N1-virus", legt Van Gucht uit. Of in mensentaal: de varkensgriep of de Mexicaanse griep. "Het H1N1-virus was een griepvirus. De gevolgen ervan waren vrij mild."
Foto uit Mexico-Stad in 2009, toen de uitbraak van het H1N1-virus was gaan liggen:
