Waarom hadden we drie stormen na elkaar, en waarom blijft het zo hard waaien?
Er zat de voorbije weken amper verandering in het weer: steeds maar een harde wind vanuit zee, met de voorbije drie weekends zelfs stormen. Waaraan ligt dat nu? En is er een verband met de klimaatverandering? Mogen we de komende jaren meer van dat verwachten? Wij gingen te rade bij het KMI in Ukkel. Over de rol van de straalstroom, in drie vragen en drie antwoorden, en een blik op de nabije toekomst: "We zijn er nog niet helemaal van af."
Waarom waait het al weken zo hard?
Dat we drie weekends na elkaar een storm hadden in België, is iets wat zelden gebeurt, maar een unicum is het niet. Het is van november 2009 geleden dat we nog eens drie stormen in twee weken tijd hebben gehad, toen in november, zegt weerman David Dehenauw. Toen ging het dus om herfststormen, nu gaat het om winterstormen.
Dat ons weer helemaal geblokkeerd zit, heeft alles te maken met de straalstroom, een sterk windveld op grote hoogte. Die ligt er het hele jaar door, maar is momenteel heel sterk en verandert daardoor amper van vorm en richting, en dat komt dan weer omdat een grote massa koude lucht boven de noordpool botst met warme subtropische lucht boven de Atlantische Oceaan, zegt Fabian Debal van het KMI.
Het grote temperatuurverschil tussen de noordpool en de subtropische regio veroorzaakt een sterke straalstroom
"Dat grote temperatuurverschil bepaalt de kracht en de snelheid van de straalstroom. En die creëert op zijn beurt de juiste omstandigheden voor de vorming van stormen", zegt Debal. Omdat het temperatuurverschil zo groot is, krijgen we een sterke straalstroom, met hogere windsnelheden, en ook een strakker exemplaar, dat minder snel van vorm verandert of gaat "meanderen". Dat zorgt dus voor steeds maar hetzelfde weertype, in het geval van de voorbije weken dus voor de bijna constant winderige periodes vanuit zee, met daaraan gekoppeld Atlantische storingen die regelmatig neerslag met zich mee brengen.
Komt dit door de klimaatverandering?
Dat dit fenomeen nu komt door de klimaatverandering, wil Debal niet gezegd hebben. Daarvoor moeten we nog wat afwachten, en de gegevens van de volgende jaren interpreteren. Meteorologen en klimaatwetenschappers bekijken alles over langere termijn, en zijn heel voorzichtig met conclusies.
"Het is moeilijk om voor deze drie stormen een verband te leggen met de klimaatopwarming. Als we over een langere periode meer stormen meemaken, dan hebben we een tendens, en dan kunnen we een mogelijk verband leggen. Maar voor één gebeurtenis als deze (de lange blokkering van de straalstorm, red.) kunnen we geen directe link leggen. De toekomst zal ons het antwoord brengen."
Uit de waarnemingen in Ukkel blijkt de voorbije tien jaar alvast niet dat de windsnelheden structureel zijn toegenomen, zegt Debal nog.
We moeten nog afwachten of we in de toekomst een tendens zien
Mogen we de volgende jaren meer van dit verwachten?
Het antwoord hierop is genuanceerd. Wat betreft winterstormen zoals Ciara en Dennis (de storm van afgelopen weekend was wel degelijk ook een storm volgens de Belgische normen, maar kreeg geen naam, red.) spreekt Debal zich niet uit. Maar wat betreft herfststormen, is er wel degelijk al wel een link vastgesteld met de klimaatopwarming, en we kunnen er in de toekomst iets meer verwachten.
"Er zijn bepaalde studies die aantonen dat er in een warmer klimaat meer stormen tot bij ons kunnen raken. Het gaat dan om de uitlopers van tropische stormen en orkanen, die dan niet meer hun oorspronkelijke kracht hebben, maar die makkelijker de Europese kusten kunnen treffen. Dit komt eenvoudigweg omdat de gebieden met warm water waar die orkanen ontstaan (het deel van de Atlantische Oceaan voor de Afrikaanse kust, red.) groter worden bij een verder opwarmend klimaat."
Bij een opwarmend klimaat kunnen uitlopers van orkanen vaker tot stormen leiden bij ons
En wat mogen we de komende dagen nog verwachten?
Overigens zijn we nog niet van de wind verlost. De straalstroom gaat nog niet meteen verslappen. "De volgende dagen en ook tijdens de eerste week van maart blijven we vaak onder de invloed van de (soms nog sterke) straalstroom met Atlantische storingen", vertelt het KMI.
Tussendoor krijgen we soms frisse en onstabiele luchtmassa's van polaire oorsprong. Die zorgen voor wisselvallig weer met - soms winterse - buien zoals morgen.
In een dergelijk weerbeeld blijven stormen (of ten minste periodes met veel wind) nog mogelijk, waarschuwt Debal. De straalstroom zal af en toe wel in een golvend of meanderend patroon waaien, waardoor we tijdelijk rustiger perioden hebben.
Ook de volgende dagen blijven we nog onder de invloed van de soms nog sterke straalstroom
Bekijk hier de reportage uit Het Journaal:
