Coronavirus raakt economie in het hart

Bekijk

Wat is er aan de hand?

Johan Lambrecht, hoogleraar aan de KU Leuven gespecialiseerd in macro-economie, ziet een aantal factoren die de economie pijn doen. “De capaciteit in China draait op een lager pitje en dat zorgt voor een lastige toevoer van producten en grondstoffen voor bedrijven. Het transport zit strop en de aanvoerlijnen drogen op. Daardoor gaan de prijzen stijgen. Tegelijk daalt de export naar China fors omdat er daar minder consumptie is. We hebben een open economie en dus zijn we erg afhankelijk van de Chinese markt. Getroffen bedrijven laten weten dat ze door die problemen minstens tijdelijk minder omzet zullen draaien en dat zorgt voor paniek op de beurzen: indexen dalen en aandelen worden minder waard.”

“Zo ontstaat een negatief vermogenseffect. Dat wil zeggen dat wie geld belegt en door de negatieve beurskoersen nu plots het gevoel krijgt dat hij minder geld heeft, ook minder zal consumeren. Wat dan weer zorgt voor een economie die nog meer sputtert.”

Zijn de rode cijfers een verrassing?

“Helemaal niet”, zegt econoom Pascal Paepen (Thomas More Hogeschool). “De beurs en logica gaan niet altijd samen, maar nu is het perfect te verklaren waarom beleggers er liever mee stoppen. Tot vorige week hebben ze gedacht dat het coronavirus iets heel tijdelijks, heel regionaals in China was. Maar de uitbraak in Italië en daarna de verdere wereldwijde verspreiding zorgt voor paniek en dat heeft sinds maandag een verkoopgolf met zich meegebracht. De beurzen hebben er met 2019 een topjaar op zitten en dus kiezen heel wat beleggers eieren voor hun geld.”

“Maar het kan ook snel weer keren. Bedrijven zoals AB Inbev en luchtvaartmaatschappijen gingen ook gebukt onder de aanslagen, maar hebben zich daarna toch relatief snel hersteld. Dat Apple nu minder iPhones verkoopt als de winkels dicht blijven, is logisch. Maar als het virus in China over zijn hoogtepunt komt, kan dat weer keren.”

Wat als deze situatie blijft duren?

“Dan zal het consumenten- en het ondernemersvertrouwen blijven dalen en dan zullen aankopen en investeringen worden uitgesteld”, zegt professor Johan Lambrecht. “Kijk naar luchtvaartmaatschappijen die vandaag al zeggen dat ze stoppen met mensen aan te werven en bedrijven die een beroep doen op technische werkloosheid. Als het aanbod daalt, dan is het een economische wetmatigheid dat de prijzen stijgen. Zo'n opwaartse prijzenspiraal kan de economie flink geld kosten, want door het indexeringsmechanisme in ons land stijgen ook de lonen van de werknemers en dus de kosten voor de bedrijven.”

“Zwakkere ondernemingen zullen in zo'n situatie met hogere kosten en hevige concurrentie door de dalende consumentenvraag failliet gaan. De zombiebedrijven die lang geprofiteerd hebben van het gratis geld van de centrale banken, zullen het kwaad krijgen. Die faillissementen zullen dan weer de werkloosheid en de overheidsfactuur doen stijgen. Italië vraagt nu al aan Europa om een oogje dicht te knijpen wanneer het begrotingstekort oploopt.”

“Het ergste scenario is een stagflatie: een combinatie van een stagnerende zwakke economie en toch nog inflatie, omdat prijzen stijgen omdat er minder aanbod is. In dat geval zullen we corona nog jaren uitzweten, zoals in de jaren 70 de oliecrisis. Pas toen de rente enorm is opgeschroefd zijn we toen uit de ellende geraakt.”

Wat zal dit de economie kosten?

Dit is niet de vraag van één miljoen, maar van miljarden. Aan de universiteit van het Australische Canberra berekenden ze dat het SARS-virus in 2003 de wereldwijde economie 36 miljard euro kostte. Dat bedrag mogen we nu volgens dezelfde proffen al maal drie of vier doen, puur omwille van de impact van China. In 2003 tekende China voor 4 procent van het wereldwijde bbp, vandaag is dat 17 procent. Ratingbureaus houden rekening met een terugvallende wereldwijde groei tot 3 procent en dan zou het coronavirus 236 miljard euro kosten.

Economen van de universiteit van Oxford - optimisten als ze zijn - gingen uit van het slechtste scenario en berekenden wat corona teweeg zou brengen als het virus werkelijk uitgroeit tot een pandemie. De kostprijs van lagere productiviteit, grote afwezigheid op de werkvloer, haperend toevoer van goederen, dalende investeringen, slabakkende handel en het medische leed van het virus: 1 biljoen dollar of 912 miljard euro.

Is het allemaal kommer en kwel?

Neen, de benzine wordt alweer enkele cent goedkoper. De olieprijzen dalen als gevolg van de verminderde economische vraag. “Er zijn bedrijven die profiteren van deze crisis, zoals een onderneming die voor videoconferenties zorgt. Hun beurskoers loopt al dagen steil bergop”, zegt Lambrecht. “Een economische wet: als er verliezers zijn, zijn er ook winnaars.”