Ben Affleck: ‘Ik heb van veel dingen spijt, maar nog het meest van mijn scheiding’

Dit is niet zo’n portret van een beroemdheid dat een snuifje nieuwe informatie toevoegt aan een karrenvracht oud nieuws. Er is ook geen alinea waarin de ster en de journalist doen alsof ze vrienden zijn terwijl ze een alledaagse activiteit uitvoeren. Wat iedereen aan het eten was? Wat maakt het uit?

Affleck, een Oscar-winnende scenarist en de regisseur van het Oscar-winnende Argo, en een veel beter acteur dan u zich herinnert – en ja, een alcoholicus, een gescheiden man en de ‘trotse’ bezitter van een mythische rugtatoeage – is dit jaar te zien in vier films. Batman hield hij voor bekeken, zijn vizier is weer gericht op ‘echte’ films. Zijn Netflix-film The last thing he wanted is ook al in België te zien op het streamingkanaal. In de VS gaat volgende week The way back in première. Affleck speelt in het sportsdrama een getroebleerde coach van een basketbalteam aan de middelbare school met grote problemen – hij is een opgezwollen, tegendraadse, aan lager wal geraakte dronkenlap die zijn huwelijk naar de kloten helpt en in een ontwenningskliniek belandt.

Dat hebt u goed gelezen.

“Mensen met dwangmatig gedrag zoals ik leven continu met een elementair ongemak dat ze proberen te verdrijven”, zegt hij op een zondag een paar weken geleden tijdens een twee uur durend interview ergens aan de kust in Los Angeles. “Je probeert jezelf een beter gevoel te geven door te eten, te drinken, te neuken, te gokken, te shoppen of wat dan ook. Maar je voelt je alleen maar slechter. En je doet meer van hetzelfde om dát ongemak weg te nemen. Dan speelt de echte pijn pas op. Het wordt een vicieuze cirkel waar je niet doorheen geraakt. Dat is althans hoe het mij vergaan is.”

Hij schraapt zijn keel. “Ik heb lange tijd redelijk normaal gedronken. Maar ik ging meer en meer drinken toen mijn huwelijk begon te zwalpen. We spreken over 2015-2016. En het feit dat ik dronk, creëerde uiteraard meer huwelijksproblemen.”

Afflecks huwelijk met Jennifer Garner, met wie hij drie kinderen heeft, eindigde in 2018, toen ze al lang gescheiden leefden. Hij zegt dat hij zich schuldig voelde maar de fase van de schaamte voorbij was. “Die scheiding is waar ik het meest spijt van heb”, zegt hij, met een opvallend gebruik van de tegenwoordige tijd. “Schaamte is bijzonder destructief, het heeft geen positieve bijwerkingen. Het is een borrelende, destructieve en weerzinwekkende brij van zelfhaat en negatieve gevoelens over jezelf.”

Hij ademt diep in en laat de lucht langzaam weer ontsnappen, alsof hij even op adem moet komen. “Het is niet goed voor me te lang stil te staan bij de mislukkingen – het hervallen – en me voor de kop te slaan”, zegt hij. “Ik heb fouten gemaakt. Ik heb dingen gedaan waar ik spijt van heb. Maar je moet jezelf oprapen, eruit leren, en nog wat meer leren, en proberen de draad weer op te pikken.”

The Way Back heette aanvankelijk The Has-Been. Het hoeft geen betoog dat een ster op de affiche liever niet naast de woorden ‘The has-been’ wordt opgevoerd, zeker niet na twee dikke flops aan de kassa. Justice League (2017) bracht 658 dollar in het laatje, een habbekrats naar superheldennormen, en Live By Night (2016), een historisch gangsterdrama dat hij ook regisseerde, bleef steken op 23 miljoen dollar.

HARTENBREKER

Affleck werkt als gek om zijn carrière weer op de rails te krijgen. Maar de harde waarheid is dat het resultaat verre van zeker is. Het filmpubliek, vrouwen in het bijzonder, zal uiteindelijk beslissen: is er nog ruimte voor vergevingsgezindheid in tijden van door Twitter aangewakkerde polarisatie? Voor sommigen is Affleck nog altijd de kerel die Garners hart brak en die ervan beschuldigd werd dat hij zich in 2013 aan een talkshowhost vergreep. “Ik heb me ongepast gedragen”, zei hij in 2017 over het incident, toen #MeToo om zich heen greep, “en ik verontschuldig me oprecht.”

Hollywood heeft Affleck in elk geval genade geschonken. Hij heeft ook plannen om zelf weer te regisseren. De eerder aangekondigde remake van Witness for the Prosecution uit 1957 wordt het niet, zegt Affleck, wel King Leopold’s Ghost, een episch verhaal over plunderingen in de Democratische Republiek Congo onder koning Leopold II – Martin Scorsese is producer. (Affleck was in 2010 medeoprichter van de ngo Eastern Congo Initiative.)

Het Afrika van 1900 is een eind verwijderd van The Batman, een film die Affleck zelf zou regisseren. Maar hij zag daarvan af – Matt Reeves nam over als regisseur, Robert Pattinson speelde Batman – nadat de problematische opnamen voor Justice League zijn interesse weggenomen hadden. Affleck leek nooit echt te genieten tijdens zijn Batman-tijd; zijn norse houding bij het promoten van Batman vs. Superman: Dawn of Justice in 2016 resulteerde in de populaire meme ‘Sad Affleck’. “Ik toonde het scenario van The Batman aan iemand”, zegt Affleck. “Die zei: ‘Ik denk dat het script goed is. Ik denk ook dat je jezelf dood gaat drinken als je nog eens moet doorstaan wat je net doorstaan hebt.”

Hij praat niet meer zo vaak over zijn alcoholisme sinds hij in 2018 voor de derde keer werd opgenomen in een ontwenningskliniek. Dat gebeurde eerder al in 2001 en 2017. Maar door de lancering van The Way Back kun je niet meer langs het onderwerp heen. Affleck aanvaardt ook dat het eerste woord van Anonieme Alcoholisten niet op hem van toepassing is – zeker niet na zijn korte terugval in de herfst. Hij was zwaar aangeschoten te zien op TMZ een paar maanden nadat hij bekend had gemaakt dat hij al een jaar ononderbroken nuchter was.

“Hervallen is natuurlijk bijzonder gênant”, zegt hij. “Ik vind het erg dat het gebeurd is. Ik had liever niet gehad dat het op het internet stond, waardoor mijn kinderen het konden zien. Jen en ik hebben geprobeerd er zo eerlijk mogelijk mee om te gaan.”

Stigma

Toen Affleck opgroeide in Massachusetts, was zijn vader haast elke dag dronken. “Hij raakte pas van de drank af toen ik al negentien was”, zegt hij, plotseling meer gereserveerd. Het was een van de twee keer dat hij elk woord zorgvuldig wikte. De andere keer ging het over een vraag over het proces van Harvey Weinstein voor verkrachting en seksueel geweld. Vroeg in zijn carrière speelde Affleck in verscheidene films van bedrijven van Weinstein. “Ik denk niet dat ik dingen kan zeggen of toevoegen die al niet gezegd zijn door mensen die persoonlijk het slachtoffer zijn geworden”, zegt Affleck. Drie jaar geleden meldde Affleck dat hij al inkomsten van films van Weinstein voortaan zou doorstorten aan organisaties die zich inzetten tegen seksueel geweld.

“Hoe ouder ik word, hoe beter ik inzie dat mijn vader zijn uiterste best deed”, zegt hij. “Er is veel alcoholisme en geestesziekte in mijn familie. Die belasting weegt zwaar door.” Afflecks jongere broer Casey (44) heeft ook over zijn alcoholisme en ontwenning gesproken. Hun grootmoeder aan moederskant benam zich op haar 46ste in een motel van het leven. Een oom schoot zichzelf dood. Een tante was aan de heroïne. “Ik heb er lang over gedaan om fundamenteel, zonder een zweem van twijfel voor mezelf toe te geven dat ik een alcoholist ben”, zegt Ben Affleck. “Het volgende glas gaat geen verschil maken.”

Het leek een goed moment om erop te wijzen hoe veel bekende mensen openlijk over hun ontwenning spreken – Brad Pitt is de bekendste – en hoe daardoor het stigma op verslaving minder groot wordt. Misschien kan dat mensen met een verslaving ertoe aanzetten hulp te zoeken. Jamie Lee Curtis, die al twintig jaar geen pijnstillers meer neemt, stond in november op de cover van een speciaal nummer van Variety over ontwenning. In het recente verleden spraken onder anderen Demi Lovato, Anthony Hopkins, Jessica Simpson, Demi Moore en Elton John over hun gevecht met substanties.

Affleck noemt de nuchtere A-acteurs Bradley Cooper en Robert Downey Jr. als “mensen die me erg gesteund hebben en voor wie ik veel dankbaarheid voel”. “Een van de aspecten van ontwennen die mensen vaak over het hoofd zien, is het feit dat het bepaalde waarden veronderstelt. Eerlijk zijn. Doen wat je belooft. Andere mensen helpen. Je verontschuldigen als je iets fout doet.”

Over eerlijkheid gesproken: had hij niet van het begin rechtuit moeten zijn over zijn rugtattoo, in plaats van op Extra te vertellen dat die nep was voor een film? “Ik kon de gedachte niet verdragen dat iemand me zou bespieden om er een foto van te nemen”, zegt Affleck, schuifelend op de sofa. “Ik voelde me belaagd. Maar je hebt gelijk. Ik had kunnen zeggen: ‘Dit gaat je geen moer aan.’ Maar ik wilde een beetje dollen met Extra. Is die tatoeage echt? Natuurlijk is die echt! Nee, ik heb een neptatoeage op mijn rug gezet en die daarna verborgen.”

Affleck maakt er een gewoonte van in de kijker te lopen. Hij dacht dat het een goed idee was om (samen met Matt Damon) een gevallen engel te spelen in Dogma (1999) van Kevin Smith, waarna Disney oordeelde dat de film te blasfemisch was om uit te brengen via zijn Miramax-label. Batman zo melancholisch neerzetten als iemand van middelbare leeftijd was zeker geen veilige keuze. The Last Duel oogstte al verontwaardiging op de sociale media. Affleck en Damon spelen een ridder en een landheer die een duel moeten uitvechten nadat de ene de andere ervan beschuldigt zijn vrouw verkracht te hebben.

En nu komt The Way Back eraan, een film met een jarenzeventigsfeertje over een man die vastzit in alcoholisme. Hoe maakt hij die keuzes?

Affleck lacht. “Ik ben nooit bang geweest voor risico’s – klinkt het niet, dan botst het”, zegt hij. “In het geval van The Way Back waren de positieve punten groter dan de risico’s. Ik vond het heel therapeutisch.”

 © The New York Times