Dunne plastic zakjes voor groenten en fruit voortaan verboden in Brussel en Wallonië

Het verminderen van plastic voor eenmalig gebruik is een Europese richtlijn. Elke lidstaat moet dat uitwerken. Maar in België is dat een regionale bevoegdheid, met als gevolg dat Vlaanderen, Brussel en Wallonië elk hun eigen aanpak hebben. 

In Vlaanderen is OVAM, de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij,  bevoegd om het beleid uit te werken. Waarom verbiedt Vlaanderen die zakjes niet, terwijl Brussel en Wallonië dat wel doen? Volgens OVAM-woordvoerder is het geen zwaktebod. "Vlaanderen houdt zich zo strikt mogelijk aan de Europese richtlijn om "single use plastics" -plastic voor eenmalig gebruik- zo veel mogelijk te beperken."

"Wij willen die zakjes niet verbieden omdat we vrezen dat alternatieven -zelfs papier-  het milieu nog meer zouden belasten. OVAM wil vooral inzetten op hergebruik van verpakkingen," zegt Verheyen.

In Vlaanderen hebben de grootwarenhuizen, supermarkten en winkelketens sinds begin dit jaar de plastic zakjes voor groenten en fruit vervangen door composteerbare of biogebaseerde alternatieven. Geen initiatief van de overheid, maar van handelsfederatie Comeos. We vinden in de groente- en fruitafdeling nu dus papieren, katoenen, bio-afbreekbare of herbruikbare zakjes. 

Dat de winkelketens zelf initiatief nemen, is volgens Verheyen geen teken dat het beleid van de Vlaamse overheid faalt. "Er zijn wetenschappelijke studies die stellen dat die alternatieven niet noodzakelijk beter zijn. Bovendien vertegenwoordigt Comeos niet alle winkels. Markten,  buurtwinkels en apotheken bijvoorbeeld, horen daar niet bij."

"We merken dat klanten meer en meer met ecologie bezig zijn," zegt Lieven Van Haever, die een buurtwinkel in Oudergem, Brussel, uitbaat. "Meer en meer mensen komen winkelen met hun Tupperware-dozen om hun vlees en kaas in te doen. Ik moet er wel bij vertellen dat wij in een wijk zitten met mensen die bewust met het milieu bezig zijn." 

"Wij vinden het verbod op die dunne plastic zakjes geen probleem en een logische evolutie," zegt Van Haever. "Iedereen begint meer en meer te snappen dat te veel plastic niet goed is. Voor ons zorgt die nieuwe wet in Brussel niet voor veel verandering. Wij waren al langer overgestapt op zoveel mogelijk papieren en herbruikbare zakjes."

Op gebied van plastic zakjes maken alle drie de regio’s onderscheid tussen dunne plastic zakjes waarin groenten, fruit, vlees en vis verpakt worden en plastic draagtassen die je aan de kassa kan kopen of krijgen om je boodschappen in te stapelen.  Een overzicht van wat waar geldt:

• Supermarkten hebben de plastic zakjes voor groenten en fruit vervangen door composteerbare of biogebaseerde alternatieven. Op markten en in kleine buurtwinkeIs blijven die zakjes nog gebruikt worden.
  
• Dikkere plastic zakken (draagtassen of kassazakken) zijn in Vlaanderen al verboden sinds 2017. De regel is: als je als handelaar je klant een plastic kassazak aanbiedt, dan moet de klant daarvoor betalen. Bovendien moet dat geafficheerd zijn of op het kassaticket staan. Die regel geldt ook op de markt.
  

Wallonië en Brussel

• Dunne plastic zakjes worden vanaf 1 maart 2020 in Brussel en Wallonië verboden, zelfs als het gaat om thuiscomposteerbare zakjes en bioplastic. Het verbod geldt voor alle winkels, dus voor de kruideniers, markten, supermarkten.
• Voor producten die water bevatten en kunnen lekken, mogen dunne plastic zakjes nog wel, op voorwaarde dat ze biogebaseerd en composteerbaar zijn.
• Dikkere plastic zakken worden geacht herbruikbaar te zijn. Dus vallen ze niet onder het verbod, ongeacht of ze gratis of tegen betaling zijn.

Er zijn minieme verschillen tussen Wallonië en en Brussel, maar dan gaat het om technische bepalingen, zoals de dikte van de plastics, uitzonderingsregels en de data wanneer die uitzonderingen aflopen.

Bekijk hier het verslag uit “Het Journaal”: