Trump kondigt persoonlijke ontmoeting aan met leiders taliban
De Amerikaanse president Donald Trump heeft ‘in de nabije toekomst’ een persoonlijke ontmoeting met leiders van de taliban. Hij kondigde dat nieuws aan, kort nadat de VS en de taliban in Qatar een overeenkomst hadden gesloten die moet uitmonden in een vredesregeling voor Afghanistan.
Het akkoord moet onder meer de weg vrijmaken voor de volledige terugtrekking van buitenlandse troepen uit Afghanistan. “Het wordt na al die jaren tijd om te gaan en onze mensen terug te brengen”, aldus Trump. “Maar als de zaken slecht lopen, keren we terug”, dreigde hij, “met een troepenmacht die niemand ooit heeft gezien”.
De VS hebben ongeveer 13.000 soldaten in Afghanistan en zouden volgens Trump al direct met de terugtrekking starten. Na 135 dagen zouden er nog 8.600 soldaten overblijven. Als het akkoord gerespecteerd wordt, zouden alle buitenlandse troepen tegen april volgend jaar het land kunnen verlaten.
Hoewel experts verwachten dat de volgende gesprekken tussen de VS en de taliban een stuk moeilijker worden, toonde Trump zich optimistisch. Hij denkt dat de onderhandelingen succesvol zullen zijn omdat iedereen de oorlog moe is na bijna 19 jaar.
De taliban van hun kant zullen in Afghanistan een regeringsstelsel aanvaarden waar een meerderheid van de bevolking voor is. Dat zei de politieke leider van de extremistische beweging, Sher Mohammad Abbas Stanikzai, in een reactie op het akkoord tussen de VS en de taliban.
Het is onduidelijk wat het plan is voor de 8.500 Navo-soldaten uit 37 andere landen die de Afghaanse regering militaire training geven. Hun militaire bases blijven voorlopig gehandhaafd.
Gok
Het historische akkoord is volgens Amerikaanse veiligheidsexperts een gok. Het staat of valt met de belofte van de taliban hun territorium in Afghanistan niet langer ter beschikking te stellen aan extremisten die daar aanvallen op Amerikaanse doelen voorbereiden.
De VS moeten controleren of de taliban daadwerkelijk hun innige banden met terroristische organisaties verbreken. Binnen de gelederen van de taliban bevinden zich ook lieden die loyaal zijn aan islamitische splintergroeperingen die willen doorvechten.
Het akkoord voorziet dan ook niet in een wapenstilstand, maar slechts in “reductie van geweld”. Daardoor was het deze week voor Afghaanse begrippen uiterst rustig. Of die fragiele vrede ook langer houdbaar is, zal nog moeten blijken.
Sprankje hoop
Voor de Afghaanse bevolking betekent de ondertekening van het vredesakkoord een nieuw sprankje hoop na tientallen jaren bloedige strijd en ontelbare doden.
Die strijd begon met de invasie van Afghanistan door de Sovjet-Unie in de jaren tachtig. Daarna rukten de soennitische extremisten van de taliban op.
De VS mengden zich in het conflict in 2001 na de aanslagen op Amerikaanse doelen door Al-Qaida, een terroristische organisatie die wordt gesteund door de taliban.
De VS brachten het schrikbewind van de taliban in 2001 binnen enkele maanden ten val. De taliban trokken zich terug in buurland Pakistan.
Slepend conflict
Vervolgens ontstond een slepend conflict: de VS probeerden een stabiele, functionerende Afghaanse overheid op te bouwen, terwijl de taliban bijna de helft van het land terug veroverden. Ook plaatselijke krijgsheren en drugscriminelen mengden zich in het conflict.
De aanhoudende strijd tussen verschillende groeperingen is de achilleshiel van dit vredesakkoord, maar dat probleem is doorgeschoven naar de zogenaamde ‘intra-Afghaanse besprekingen’.
Binnen vijftien dagen moeten alle Afghaanse betrokkenen in de Noorse hoofdstad Oslo aan tafel gaan teneinde in heel Afghanistan het bloedvergieten te stoppen. Ook moeten ze tot een nieuwe machtsverdeling komen en afspraken maken om de mensenrechtenpositie van vrouwen en etnische minderheden te verbeteren.
Uiterst gecompliceerd
Dat is een uiterst gecompliceerd proces. Zo vormt de vrijlating van vijfduizend taliban-gevangenen een struikelblok. Die beoogde vrijlating staat vermeld in het akkoord, maar nog onduidelijk is of de Afghaanse regering ermee instemt.
De VS hebben zich in de onderhandelingen geconcentreerd op de taliban, waardoor de Afghaanse regering in Kabul zich op een zijspoor gezet voelt. De Afghaanse regering is intern zwaar verdeeld over de aanpak van de besprekingen met de taliban en andere strijdende partijen.
taliban-leider Baradar greep de ondertekening zaterdag aan voor een oproep tot een islamitisch regime voor heel Afghanistan.
Terwijl de taliban in Doha een overwinningsfeest op “de arrogantie van het Witte Huis” vieren, is de ondertekening een ongemakkelijke klus voor de Amerikaanse minister Pompeo van Buitenlandse Zaken.
Pompeo ondertekende weliswaar niet zelf, maar dat hij als getuige zij aan zij stond met een dertig-koppige delegatie van de taliban, geeft in de ogen van veel Amerikanen internationale legitimiteit aan de extremisten die Osama bin Laden een schuilplaats boden in de periode dat het toenmalige Al Qaida-kopstuk de aanslagen van 9/11 en andere aanvallen op de VS voorbereidde.
VN verwelkomen akkoord
VN-chef António Guterres heeft het basisakkoord tussen de VS en de taliban verwelkomd. Hij heeft daarbij beklemtoond dat de overeenkomst tot gevolg moet hebben dat het geweld in het land nu beperkt blijft.
Guterres hoopt dat de partijen nu net zo terughoudend blijven als afgelopen week. Het akkoord is voornamelijk een routekaart naar een echt bestand en vredesonderhandelingen. De EU heeft de ondertekening als “belangrijke eerste stappen” begroet.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
