De voorbije winter telde geen enkele ijsdag: welke trend zien we eigenlijk voor onze winters?
We hadden opnieuw een heel zachte winter, maar wat is precies de trend van onze Belgische winters over de decennia heen? Nu de weerkundige winter na drie maanden alweer afloopt, zochten we enkele vaststellingen bijeen, om ze in een breder tijdskader te plaatsen. "Er is wel degelijk een trend waar te nemen".
Kromgebogen fietsers die zich in regenpak op weg wagen, wandelaars die worstelen met hun paraplu, de regendruppels die oplichten in de lichten van de auto's: het is een vertrouwd beeld geworden de jongste weken.
Het is een kletsnatte, winderige, sombere en heel zachte februari geweest. Ons land werd vaak gegeseld door een felle wind vanuit zee, die veel Atlantische storingen met bijhorende wolken, regen en wind meebracht. Het weertype bleef wekenlang hetzelfde in februari (zie "lees ook").
December was dan weer iets zonniger dan normaal, en januari iets droger dan normaal, maar of het nu om december, januari of februari ging: er was één constante deze winter. Elke maand was het gemiddeld warmer dan normaal.
We bekeken de voorbije weerkundige winter in een breder kader. Hoe atypisch was deze winter precies, en heeft die 'speciale' winter nu iets te maken met de klimaatverandering of niet?
De derde warmste winter ooit
De voorbije weerkundige winter (december, januari en februari) had een algemene gemiddelde temperatuur van ongeveer 6,3 graden. Na 2007 en 2016 wordt het daarmee de op twee na warmste winter in bijna twee eeuwen, sinds het begin van de waarnemingen in Ukkel in 1833. In 2007 bedroeg de gemiddelde temperatuur 6,6 graden Celsius, 3 graden boven de normaalwaarde.
Rozemien De Troch, klimaatwetenschapper van het KMI, ziet een trend: "Het is in deze vooral belangrijk om mee te geven dat de warmste vier winters allemaal in de voorbije 20 jaar vielen." Met andere woorden, deze winter is opnieuw een signaal van de opwarming van de aarde.
De vier warmste winters vielen allemaal in de laatste 20 jaar
Geen enkele ijsdag
Nog opvallend aan de voorbije winter is dat de maximumtemperatuur geen enkele dag onder de nul graden bleef. Met andere woorden, overdag klom het kwik altijd naar een positieve waarde in Ukkel. Dat is geen primeur, want het gebeurde ook al in de warme winters van 2007 en 2016, al komt het niet vaak voor.
Het aantal ijsdagen tijdens onze winters - en breder bekeken het totale aantal ijsdagen over een heel jaar voor een completer beeld - schommelt sterk naargelang het jaar, maar de langetermijnscurve vertoont een dalende trend.
De curves voor het aantal ijsdagen en vorstdagen lopen in dalende lijn
Hetzelfde geldt voor het aantal vorstdagen, dagen waarbij de temperatuur onder het vriespunt duikt 's nachts. In samenwerking met het KMI hebben we daarvoor onderstaande langetermijngrafiek uitgewerkt, met de cijfers per jaar. "Net als het aantal ijsdagen vertoont de evolutie van het aantal vorstdagen een afname," zegt De Troch.
In de winter van 2013-2014 werden er amper 6 vorstdagen genoteerd, wat toen een ruime verbetering was van het record van 1989 (11 dagen), meldt het KMI. Normaal zijn er dat ruim 32 per winter (noot: onderstaande grafiek is opengetrokken naar de volledige jaargangen).
Op de valreep nog sneeuw, zodat een 'primeur' vervalt
U heeft het wellicht ook gemerkt: van sneeuw was er nauwelijks of geen sprake in Vlaanderen. Pas helemaal op het einde van de weerkundige winter, afgelopen woensdag, viel de eerste sneeuw. De smeltende sneeuw van donderdag is in Ukkel ook als sneeuwdag te boek gezet, zodat we alsnog uitkomen op twee sneeuwdagen.
Het was in Ukkel nog nooit gebeurd dat er geen enkele sneeuwvlok was gevallen tijdens hele weerkundige winter, maar die primeur kon dus op de valreep geschrapt worden. Hoe dan ook bleef de eerste sneeuw in Vlaanderen heel lang uit. Zelfs in Hoog-België en de Hoge Venen hadden ze weinig sneeuwpret. Het was er een slechte winter voor de ski- en langlaufstations, die eerder al sneeuwkanonnen in de strijd gooiden en nu in de Krokusvakantie nog iets proberen goed te maken.
Ook in 1989, 1990, 2008 en 2014 was er heel weinig sneeuw te zien in Ukkel
Twee sneeuwdagen op een weerkundige winter van 90 of 91 dagen is weinig, maar zeker geen unicum. Eerder bleef het aantal sneeuwdagen in 1990, 2008 en 2014 al eens beperkt tot één, maar normaal gezien tellen we 13 sneeuwdagen tijdens een winter. In 1989 bleef er de hele winter geen sneeuw op de grond liggen, wat toen de enige keer was tijdens de 20e eeuw. Ook hier zien we dat de jaren met de laagste cijfers in de latere periode vallen, bekeken over de verschillende decennia heen.
Het was niet enkel in België een zachte winter: tot in Finland en het westen van Rusland zijn heel wat opvallende cijfers genoteerd, waarbij vaak stokoude records sneuvelden.
Bekijk hier wat Rozemien De Troch zegt over de voorbije winter:
Bekijk hier het verslag uit “Het Journaal”:
