Het mobiliteitsbudget slaat niet aan, aanpassingen zijn nodig
Exact een jaar geleden werd het mobiliteitsbudget in ons land ingevoerd, met als uiteindelijke doel: de filedruk op onze wegen verlichten. Werknemers hebben de mogelijkheid om de bedrijfswagen te vervangen door een groenere versie en daarnaast gebruik te maken van een aantal duurzame mobiliteitsalternatieven. Een jaar later stellen we vast dat de regeling maar moeilijk van de grond komt. Onze wegen slibben alleen nog maar meer dicht. De reden? Het mobiliteitsbudget richt zich enkel op het topje van de ijsberg: de bedrijfswagens. Laat ons een mobiliteitsbudget voor alle werknemers invoeren.
Koning Auto zit nog steeds op zijn troon. Waarom schieten maatregelen zoals het mobiliteitsbudget, door de overheid goedbedoeld in het leven geroepen, hun doel zo schromelijk voorbij? Omdat ze zich niet op de juiste doelgroep richten. Door enkel de bedrijfswagengebruikers uit hun auto te (proberen) halen, zullen we er niet komen.
De mobiliteitsvergoeding (cash for car) was - nog voor het Grondwettelijk Hof de maatregel definitief in de prullenmand gooide - al een mislukking. Slechts 500 bedrijfswagengebruikers ruilden hun wagen in voor netto loon. Op twee jaar tijd is dat erg weinig.
Ook het mobiliteitsbudget, waar werknemers kunnen kiezen tussen een waaier aan duurzame mobiliteitsoplossingen, komt niet van de grond: slechts 0,011 procent van de werknemers koos ervoor sinds de invoering één jaar geleden, bleek uit cijfers van Acerta. Velen kijken nog optimistisch naar de toekomst, maar in mijn ogen zullen we al blij mogen zijn als slechts vijf procent van de bedrijfswagengebruikers hun dierbare vierwieler opgeeft voor groenere alternatieven.
Het overgrote deel van het personenverkeer gebeurt nog steeds met "niet-bedrijfswagens"
Bovendien zullen we zo de files niet oplossen. We vergeten één ding: het overgrote deel van het personenverkeer gebeurt nog steeds met "niet-bedrijfswagens". Dat merken we niet alleen dagelijks als we aanschuiven op onze snel- en gewestwegen, maar ook als we de laatste cijfers van het verkeersinstituut Vias erop naslaan. Zo’n drie op de vier afgelegde kilometers doen we met de wagen. Dat is toch erg opmerkelijk in een sterk verstedelijkt landje als het onze, waar pendelafstanden relatief beperkt zijn. De gemiddelde afstand van en naar ons werk is "slechts" 19 kilometer.
En toch gebeurt 65 procent van de woon-werkverplaatsingen uitsluitend met de auto. Eén op de vijf bedienden in ons land heeft een bedrijfswagen en laat die niet staan voor een duurzamer alternatief. Moet het nog gezegd: zonder een radicale shift in ons verplaatsingsgedrag zullen onze wegen de komende generaties alleen maar meer verzadigd raken.
De fysieke alternatieven voor de wagen boomen nochtans. Het regent signalen dat de fiets nog maar aan het begin van zijn opmars staat in ons land. De nieuwe Vlaamse regering investeert 300 miljoen euro voor nieuwe en betere fietspaden, Uber kwam met elektrische deelfietsen naar Brussel – de vijfde Europese stad waar het initiatief werd gelanceerd – en steeds meer bedrijven bieden fietsleasingplannen en fietsvergoedingen aan.
Vanaf juni 2020 worden bedrijven aangesloten bij cao 200 zelfs verplicht zo’n vergoeding aan te bieden. Daarnaast duiken nieuwe micromobiliteitsoplossingen op. E-steps, e-scooters en deelfietsen zijn te vinden op elke straathoek in onze grootsteden en zorgen ervoor ze dat onze "last mile" verplaatsingen verduurzamen.
Duurzame en comfortabele alternatieven hebben de klimaatgevoelige tijdsgeest mee. Is het dan nu geen tijd om de huidige beperkende mobiliteitsmaatregelen uit te breiden en álle werknemers voor hun woon-werkverkeer de kans te bieden om gebruik te maken van een mobiliteitsbudget? Zo vermijden we de discriminatie op basis waarvan het Grondwettelijk Hof de cash for car maatregel al vernietigde en gaan we niet dezelfde toer op met het mobiliteitsbudget.
Als echt iedereen de nodige financiële incentives krijgt om zijn auto te laten staan, zou dat al een hele slok op de borrel schelen. Innovatieve werkgevers nemen vandaag de dag al de vlucht vooruit, en hebben reeds een mobiliteitsbudget ingevoerd voor mensen zonder bedrijfswagen. Binnen de strakke limieten van de huidige wetgeving, die echt wel te beperkend is.
Laat me duidelijk zijn, drie uur per dag als een sardine in mijn auto zitten? Daar doe ik niet meer aan mee. Al twee jaar ben ik een van al die Belgen die fanatiek kiezen voor de fiets. Het is maar één van de vijf mobiliteitstrends die ik zie voor 2020 en waar de regering onze bedrijven een duidelijk kader moet geven. Als ons land wil inzetten op mobiliteitsmaatregelen die echt werken, is een mobiliteitsbudget waar iedereen kan van genieten een must. Alleen dan zal onze mobiliteit uiteindelijk de echte winnaar zijn.
VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.