Super Tuesday in de VS: zit de rijkste kandidaat straks in het Witte Huis?
Het is vandaag Super Tuesday in de Verenigde Staten. Dat wil zeggen dat er in 14 staten wordt gestemd over wie het straks mag opnemen tegen de huidige president Trump. Wint Sanders, Biden, Bloomberg of toch Warren? Wie de Democratische kandidaat ook wordt, hij of zij heeft nu al miljoenen dollars uitgegeven tijdens deze voorverkiezing. En met een miljardair als Bloomberg in de race vliegt het geld in een recordtempo de deur uit. VRT NWS duikt in de miljardenbusiness achter de presidentsverkiezingen.
Terug naar eind november vorig jaar. Michael Bloomberg, miljardair en ex-burgemeester van New York, gooit zich in de strijd om de Democratische presidentskandidaat te worden. "Trump verslaan is de belangrijkste strijd van ons leven, en ik ga all in", zegt Bloomberg in zijn eerste speech. En als een miljardair all in gaat, dan mag dat wat kosten.
(lees verder onder de video)
Na iets meer dan drie maanden campagne heeft Bloomberg al meer dan 500 miljoen dollar uitgegeven aan advertenties, online en op televisie. Dat komt neer op 5 miljoen dollar per dag. Een absoluut record in de Amerikaanse politieke geschiedenis. Maar slechts een peulschil voor Bloomberg, die een vermogen heeft van zo'n 60 miljard dollar.
"Ik neem van niemand geld aan"
In de Verenigde Staten is een politieke campagne ook (en misschien wel vooral) een strijd om geld. Wie haalt het meeste geld op? En welke rol spelen de beruchte Super PACs, de politieke actiecomités of lobbygroepen die enorme bedragen kunnen uitgeven in campagnetijden?
De financiële regels van Amerikaanse presidentscampagnes zijn niet eenvoudig, maar kort samengevat kunnen kandidaten tijdens een verkiezing maximaal 2.800 dollar krijgen van dezelfde donateur. Super PACs kunnen onbeperkt geld ophalen, al mogen die lobbygroepen niet structureel samenwerken met kandidaten. Ook voor rijke kandidaten is er geen limiet om hun eigen campagne financieel te ondersteunen.
Een ideaal scenario dus voor Michael Bloomberg, een van de rijkste mensen ter wereld. En de voormalige burgemeester van New York gebruikt zijn rijkdom ook als ultiem argument om zijn onafhankelijkheid in de verf te zetten: "Ik ben de enige kandidaat die van niemand een cent zal aannemen".
(lees verder onder de foto)
Sanders haalt meer dan 100 miljoen op
De andere kandidaten, met uitzondering van die andere miljardair Tom Steyer, moeten hun geld dus op een andere manier verzamelen. Van Bernie Sanders tot Amy Klobuchar, iedereen gaat vol aan de bak om donaties binnen te krijgen. Uit cijfers van de Amerikaanse kiescommissie (FEC) blijkt dat Sanders met voorsprong de kandidaat is die de meeste donaties krijgt.
(lees verder onder de grafiek)
Sanders, de meest uitgesproken linkse kandidaat, haalde sinds het begin van zijn campagne al meer dan 100 miljoen dollar op. Het grootste deel daarvan, zo'n 73 miljoen, komt van "kleine donateurs" die minder dan 200 dollar geven. Bij kandidaten als Buttigieg en Biden liggen de verhoudingen omgekeerd en zijn de grotere donateurs in de meerderheid. Sanders, Warren en Klobuchar kunnen ook terugvallen op een spaarpotje uit eerdere kiescampagnes, die inkomsten vallen onder "transfers".
Hoeveel geven de kandidaten uit?
Alles samen hebben de zeven koplopers bij de Democraten al meer dan 1 miljard dollar opgehaald of zelf geïnvesteerd. En dat is geen overbodige luxe, want ook de uitgaven in deze voorverkiezing zijn gigantisch. Vooral in januari ging bij veel kandidaten de geldkraan open, de meeste Democraten gaven toen meer geld uit dan er werd opgehaald.
(lees verder onder de grafiek)
Het geld wordt gebruikt om campagnemedewerkers te betalen, maar het grootste deel van al die miljoenen wordt geïnvesteerd in politieke advertenties. Want verkiezingen winnen doe je in de Verenigde Staten niet alleen met huisbezoeken of grote rally’s, daarvoor zijn de meeste staten gewoon te groot en te uitgestrekt. Dus proberen kandidaten de kiezers ook te bereiken op televisie, Facebook en YouTube. En dat kost geld, veel geld.
Uit cijfers die VRT NWS verzamelde, blijkt dat miljardair Michael Bloomberg sinds het begin van zijn campagne al meer dan 500 miljoen investeerde in advertenties. Onderstaande grafiek toont de stijgende investeringen in advertenties, van begin november 2019 tot eind februari 2020.
(lees verder onder de grafiek)
De eerste niet-miljardair in het rijtje is Bernie Sanders, hij gaf sinds november 30 miljoen dollar uit. Volgens cijfers van CNN, die ook uitgaven uit het begin van de campagne (voor november 2019) en de afgelopen dagen meerekenen, komt Sanders op 50 miljoen dollar. Opvallend is dat Tom Steyer, die andere miljardair, ondanks forse investeringen zijn campagne voortijdig heeft beëindigd na een slechte score in South Carolina.
Bloomberg wil scoren op Super Tuesday
“Kan je de verkiezingen wel of niet kopen?”, dat lijkt stilaan de vraag te zijn die iedereen zich stelt in de Verenigde Staten. Michael Bloomberg heeft de eerste vier voorverkiezingen aan zich voorbij laten gaan, maar zet alles op alles om stevig te scoren op Super Tuesday. De miljardair ziet het als een nationale verkiezing, terwijl andere kandidaten zich afgelopen maand elke week op een andere staat moesten focussen.
(lees verder onder de grafiek)
Of het een tactische meesterzet is van Bloomberg moet straks blijken. In de nationale peilingen gaat de voormalige burgemeester van New York sinds de start van zijn campagne alvast gestaag omhoog, al lijkt die groei wat gestopt na een mindere prestatie in de debatten. De tsunami aan advertenties hebben dus een impact gehad, dat is duidelijk.
Maar de voorverkiezingen in South Carolina hebben alvast bewezen dat de rijkste kandidaat niet altijd wint. Ondanks een investering van 22 miljoen dollar haalde Tom Steyer er slechts 11 procent van de stemmen, enkele uren later gooide hij de handdoek in de ring. Joe Biden investeerde in dezelfde staat minder dan 900.000 dollar, haalde 48 procent en lijkt daardoor een tweede adem te hebben gevonden, ook financieel.
Biden krijgt stevige financiële injectie
Sinds de overwinning in South Carolina heeft Biden ook een pak extra geld kunnen ophalen, 10 miljoen dollar in amper twee dagen tijd. Dat is meer dan wat de voormalige vicepresident in de volledige maand januari kon ophalen. Een belangrijke financiële injectie die nodig was, want eind januari was er bij Biden ‘maar’ zeven miljoen dollar meer in kas. Onvoldoende om nog maanden campagne te voeren.
(lees verder onder de foto)
De enige Democraat die voorlopig wel voldoende geld opzij heeft staan om de volledige campagne mee door te komen, lijkt Bernie Sanders. Eind januari was er nog een spaarpotje van net geen 17 miljoen dollar en daar is in februari nog eens 46 miljoen bijgekomen. En ook Warren scoorde niet slecht in februari, haar campagne kreeg 29 miljoen dollar binnen.
Een miljardair die ongelimiteerd kan investeren in de campagne. Een linkse kandidaat die miljoenen ophaalt bij gewone kiezers. Of een centrumkandidaat die met de steun van grote donateurs en een Super PAC naar de kiezer trekt. Wie het straks voor de Democraten ook opneemt tegen president Trump, een goedgevuld spaarvarken zal sowieso van pas komen. Want het team van Donald Trump heeft nu al 225 miljoen dollar op de rekening staan.
Bekijk hier het verslag uit “Het Journaal”:
Bekijk hier de analyse van onze VS-correspondent Björn Soenens:
