Ja, binnen Europa per trein reizen maakt echt een verschil voor het klimaat

Grootschalige omschakeling van het vliegtuig naar de trein zou in Europa op jaarbasis 8,35 miljoen ton aan CO2 kunnen schelen. 'Grootschalig' staat dan voor ruim 17 procent van de individueel gemaakte vliegreizen, of 110 tot 120 miljoen vliegreizen per jaar. Dat stellen onderzoekers van 'Rebel in Rotterdam' uit berekeningen die ze deden in opdracht van de Nederlandse spoornetbeheerder ProRail.

Die 8,35 miljoen ton is een tiende van de totale hoeveelheid koolstofdioxide die de lidstaten van de Europese Unie met vliegreizen de dampkring inblazen. Ter vergelijking: de Vlaming heeft een gemiddelde voetafdruk van 20 ton CO2-equivalent per jaar. Die 8,35 miljoen ton CO2 komt dus overeen met de jaarlijkse uitstoot van 417.500 Vlamingen, goed voor ruim vier keer een stad als Leuven.

De berekeningen houden rekening met geografische beperkingen: naar Corsica, Sardinië of de Griekse eilanden kun je geen trein nemen. Voor 43 procent van de CO2-uitstoot door vliegreizen is de trein om die reden geen alternatief. De vermindering met 10 procent wordt enkel in het gunstigste scenario bereikt, als de Europeanen in groten getale de trein kiezen.

Kleine ingrepen

Daarvoor zijn geen investeringen nodig van honderden miljarden in een pan-Europees netwerk van hogesnelheidslijnen. Met kleinere stappen is ook veel te bereiken, oordelen de onderzoekers. Het ontwikkelen van Europese reisinformatie en een ticketverkoop die beter aansluit op de behoefte van de internationale reiziger zou al heel wat zoden aan de dijk brengen. Met relatief kleine ingrepen zou het hogesnelheidsnetwerk in Europa uit te breiden zijn. Dat is nu nog geen sluitend netwerk.

Hoe doe je vliegers sporen? De vliegschaamte uit milieu- en klimaatbezorgdheid is in Europa nog niet groot, op uitzonderingen als Zweden na, waar het spoorverkeer vorig jaar met 11 procent toenam. Ook de Nederlandse spoorwegen verkochten 13 procent meer internationale treintickets en in Spanje namen vorig jaar 5 procent meer passagiers de hogesnelheidslijnen dan het jaar ervoor. Bij ons vervoerde de NMBS in 2019 zo'n 253 miljoen binnenlandse reizigers, 4 procent meer dan een jaar eerder.

Volgens 'Rebel in Rotterdam' zouden nieuwe internationale treinverbindingen, met een hogere frequentie, veel helpen. Ze pleiten ook voor meer nachttreinen, zoals de Nightjet tussen Brussel en Wenen, die sinds begin dit jaar tweemaal per week heen en weer gaat, en de eerste nachttrein in ons land sinds 2003 is. De belangstelling voor nachttreinen zou volgens hen kunnen toenemen door een aantrekkelijke inrichting en een gunstige aankomsttijd.