Europese Unie schiet Griekenland te hulp aan grensgebied

Het EU-grensagentschap Frontex stuurt honderd extra grenswachten bovenop de huidige 530 en stelt zes extra kustwachtschepen, twee helikopters en drie speciale voertuigen beschikbaar. Daarnaast krijgt Athene 700 miljoen euro, waarvan de helft direct. Eerder vandaag streken honderden nieuwe migranten neer op Lesbos.

Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen zei dat op een persconferentie bij de grens. Zij was daarvoor met de voorzitters van de Europese Raad en het Europees Parlement, Charles Michel en David Sassoli, over de grensrivier Evros gevlogen om de situatie te inspecteren. Ook de Griekse premier Kyriakos Mitsotakis en Andrej Plenkovic, de premier van tijdelijk EU-voorzitter Kroatië, waren daarbij.

“We zijn gekomen met een duidelijke boodschap van steun en solidariteit”, aldus Von der Leyen. “Dit is ook een Europese grens.” De Griekse premier zei dat de dreigementen van de Turkse president Erdogan om honderdduizenden mensen naar Europa te sturen niet succesvol waren en ook niet zullen zijn. “Griekenland laat zich niet chanteren. Zij die Europa’s eenheid lijken te testen zullen teleurgesteld zijn”, zei Von der Leyen daarover.

“We steunen de Griekse inspanningen volledig”, sprak Charles Michel. “Bescherming van de grenzen met respect voor internationaal recht, mensenrechten en waardigheid is essentieel.” Hij verwees naar ingelast overleg deze week van de EU-ministers van Binnen- en Buitenlandse Zaken. “We zullen de komende weken laten zien dat we onze grenzen kunnen beschermen.”

Michel onderstreepte het belang van proportioneel optreden, en van menselijke waardigheid en internationaal recht. “Ook al is de opdracht moeilijk en complex, we vertrouwen de Griekse regering, want we weten als Europeanen dat het heel belangrijk is om respect te tonen voor mensenrechten en het internationale recht”, zei hij. 

Volgens de Griekse premier Kyriakos Mitsotakis verhinderden de grensbewakers de voorbije dagen meer dan 24.000 illegale binnenkomsten in het land. Zijn conservatieve regering greep naar bijzondere maatregelen om de situatie het hoofd te bieden, zoals de tijdelijke opschorting van het recht om asiel aan te vragen. Dat leverde het land reeds kritiek van het VN-Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen (HCR) op.

 De Europese Unie beloofde Turkije in 2016 zes miljard euro aan steun voor de opvang van vluchtelingen in Turkije. De omstreden deal stelde voorts dat Griekenland alle vluchtelingen en migranten mag terugsturen die illegaal de oversteek vanuit Turkije ondernemen en die geen kans op asiel maken omdat ze uit een veilig derde land komen. Voor elke teruggestuurde migrant beloofden de Europeanen een vluchteling uit Turkije te hervestigen.

De Europese leiders herhaalden vanuit Griekenland hun oproep aan Erdogan om het akkoord te respecteren. Ze beklemtoonden dat de EU haar engagementen wel degelijk nakomt. Dat is ook de boodschap van hoge vertegenwoordiger van het buitenlands beleid Josep Borrell, die dinsdag naar Ankara is afgereisd. Van de zes miljard euro aan steun, die grotendeels via hulporganisaties verloopt, is 4,7 miljard gecontracteerd en 2,3 miljard uitbetaald. In het kader van de deal zijn tot dusver 26.000 vluchtelingen uit Turkije hervestigd in Europa. 

De Griekse politie heeft honderden migranten verdreven van een terrein in de haven van Mytilini, de hoofdstad van het Griekse eiland Lesbos. Verslaggevers ter plekke meldden dat de migranten zich in de haven hadden verzameld omdat er geruchten rondgingen dat ze met een boot naar de haven van Piraeus op het Griekse vasteland zouden worden gebracht.

Het is niet bekend waar de verdreven migranten naartoe zijn gegaan. De meesten zouden uit Afghanistan en landen in Afrika komen. Het officiële opvangcentrum Moria op Lesbos is overvol. Veel migranten die daar niet terechtkunnen, zitten in kampementen in de buurt daarvan. Volgens de Griekse autoriteiten zijn er op Lesbos ongeveer 20.000 migranten.

Op de eilanden Lesbos en Chios is het al dagenlang onrustig vanwege plannen om nieuwe, gesloten opvangkampen voor asielzoekers te bouwen. Meerdere hulporganisaties hebben besloten de hulp aan migranten op Lesbos voorlopig op te schorten omdat ze waren bedreigd en aangevallen door vermoedelijk woedende eilandbewoners. Volgens Griekse media waren er ook rechts-radicalen betrokken bij de agressie richting hulpverleners.