Wat als we dat coronavirus nu eens gewoon zouden laten doen?

Volg de laatste berichtgeving in onze liveblog

Toen econoom Geert Noels vorige week de vraag stelde, werd hem nog cafépraat verweten. Nochtans is het een vraag die ook de afgelopen dagen hardnekkig bleef circuleren: als medische experts zeggen dat het virus niet veel dodelijker is dan een seizoensgriep, waarom is al deze heisa dan nodig? Waarom moeten er dan, zoals in China en Italië, steden en dorpen worden afgesloten en de economie platgelegd? Al die maatregelen wegen volgens Noels niet op tegen de gezondheidswinst.

Al is dat wel moeilijk te bewijzen. De economische verliezen zijn onmogelijk in cijfers te gieten, gaf Noels vorige week zelf toe. Bovendien is het in ons land nog lang niet zo dat er bedrijven worden gesloten of dorpen afgesloten.

Wat de gezondheidswinst voor ons land betreft, zijn er wel al enkele pogingen geweest om die te berekenen. Als we dokter Philippe Devos, voorzitter van de Belgische Vereniging van Artsensyndicaten (BVAS) mogen geloven, stevenen we bij nietsdoen af op een complete ramp. In een opiniebijdrage op de medische website Medisfeer maakt hij een rekensommetje dat onderbouwd is met officiële cijfers van de FOD Volksgezondheid, de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en het Amerikaanse Center for Disease Control and prevention (CDC).

Zijn berekening gaat als volgt: corona is erg besmettelijk, 1,7 keer meer dan de seizoensgriep. In België lopen jaarlijks gemiddeld 500.000 mensen griep op. Dat wil zeggen dat er 500.000 x 1,7 oftewel 850.000 Belgen met corona besmet kunnen raken. Daarvan zal een deel, althans volgens dokter Devos, echt ziek worden en ook naar het ziekenhuis moeten. Volgens zijn berekening zouden er tussen de 33.000 en de 50.000 Belgen kunnen sterven.

Een rekensom die al meteen door Steven Van Gucht, directeur van het wetenschappelijk comité dat de coronacrisis opvolgt, in Het Nieuwsblad werd afgedaan als “wat snelle berekeningen waar werkelijk niemand iets aan heeft”. Volgens een worstcasescenario, stelt Van Gucht, zou er in ons land sprake kunnen zijn van 13.000 gediagnosticeerde gevallen van het coronavirus, met 2.000 tot 3.000 hospitalisaties en 500 tot 700 patiënten die op de intensive care terecht zouden kunnen komen.

Dat wetenschappelijk comité heeft zelf ook een worstcasescenario uitgewerkt, op basis van cijfers uit Hubei, de Chinese provincie waar het nieuwe coronavirus voor het eerst uitbrak. Het comité gaat uit van, in het slechtste geval, 13.000 besmettingen in een periode van 9 weken. Daarvan zouden er zowat 2.500 hospitalisatie nodig hebben. Enkele honderden zouden kunnen sterven. Dat zijn cijfers die vergelijkbaar zijn met een stevige seizoensgriep dus.

Perfecte storm

Bovendien zal het wellicht nog niet eens zo’n vaart lopen, aangezien de Chinese situatie niet echt te vergelijken is met die in ons land. In tegenstelling tot de Chinezen wisten wij wat er op ons afkwam en waren we voorbereid. Geen reden tot paniek dus. Alleen, om het met Geert Noels te zeggen, als het niet erger is dan een seizoensgriep, waarom is al die heisa dan nodig?

Omdat er nog zoveel onbekenden zijn in dit verhaal dat we het ons onmogelijk kunnen permitteren om niets te doen, stelt professor microbiologie Hermans Goossens (UAntwerpen). “U moet het zien als een mogelijk perfecte storm die op ons afkomt. Je hebt een nieuw virus dat een naïeve bevolking zonder antistoffen treft. Het blijkt makkelijk overdraagbaar, wellicht via druppeltjes. Er is behandeling noch vaccin voor. De mortaliteit wordt op dit ogenblik rond de 2 procent geschat, mogelijk lager. Maar dan nog gaat het wereldwijd om enorm veel mensen en kan het hele leefgemeenschappen ontwrichten. Als wetenschappers kunnen wij niet anders dan ons zo goed mogelijk voorbereiden en proberen te wapenen. Want niemand kan voorspellen hoe dit zal evolueren.”

Al proberen sommigen dat wel. Marc Lipsitch, professor epidemiologie aan de Universiteit van Harvard, voorspelt dat het nieuwe coronavirus binnen het jaar mogelijk tussen de 40 en de 70 procent van de wereldbevolking zal hebben aangetast. En dat zal volgens hem ongetwijfeld ook een groot effect hebben op de wereldeconomie. Het is dus niet zozeer een kwestie van economische belangen afwegen tegenover gezondheidswinst. Die hangen aan elkaar. Laat je het virus maar razen, dan zal dat ook heel grote effecten hebben op de economie. “Professor Lipsitch is een van de briljantste experts die ik ken”, zegt professor Goossens. “Hij weet doorgaans heel goed waarover hij spreekt. Maar zal het ook zo zijn zoals hij voorspelt? Nobody knows.”

Ook professor Goossens blijft wel benadrukken dat er absoluut geen reden tot paniek is. Wel tot voorzichtigheid. “We weten nog veel dingen niet, maar wat we wel merken is dat de mortaliteit in de Chinese provincie Hubei hoger is dan in de andere regio’s waar een uitbraak is. Mogelijk komt dat omdat er in Hubei vroeger nog andere coronavirussen circuleerden, waardoor de schade groter is. In Italië zien we bijvoorbeeld dat mensen niet zo erg ziek zijn, soms gaat het enkel om banale symptomen. Al moeten we ook dat niet minimaliseren. Vooral voor ouderen kan dit grote gevolgen hebben. 

“We kunnen dus niet anders dan ook hier blijven proberen de ziekte in te dijken. Daarvoor werken we dag en nacht. En net zoals met een echte storm, zullen we pas achteraf weten of de code rood die werd afgekondigd terecht was.”