VRT NWS sprak met John Bercow, ex-voorzitter van het Britse Lagerhuis: "Brexit houdt mijn promotie naar Hogerhuis tegen"

Op een regenachtige dag in Amsterdam komt John Bercow te laat de Schrijverslounge van het Ambassadehotel binnen. Hij geeft al heel de namiddag interviews, en nu zijn wij aan de beurt. Het interview begint snel, want hij heeft er nog meer te geven voor de dag om is.

Voor de man die de afgelopen jaren wereldwijd bekend werd met zijn slagzin "Order, order" is het een lang traject geweest. Als zoon van een Joodse handelaar in tweedehandsauto's kwam hij niet uit de hoge rangen van de samenleving. Hij schopte het tot verkozen lid voor de Conservatieve Partij, en daarna tot voorzitter van het Lagerhuis, die rol vervulde hij tien jaar lang. Zijn memoires heeft hij nu neergepend in het boek "Unspeakable".

Bekijk hier het interview met John Bercow  (en lees voort onder de video):

Voor zijn collega's is Bercow scherp in het boek. Onder anderen ex-premier David Cameron, die het referendum over lidmaatschap van de Europese Unie beloofde, komt aan bod. Bercow noemt hem een snob: "Natuurlijk nemen journalisten er de meest ophefmakende passage uit, maar David Cameron geloofde dat hij het Remain-argument kon verkopen aan de bevolking. Daar was hij zelfverzekerd over. Het probleem was dat in de tien jaar voor het referendum, en misschien zelfs tot veertig jaar voor het referendum, er geen goede argumenten waren gegeven pro lidmaatschap."

"Hij heeft dat last minute proberen te doen, en de Britten hebben het naast zich neergelegd. Ik vond dat Cameron ook weinig visie had voor de toekomst van ons land. En hij voelde zich bevoorrecht. Voor hem was het de normaalste zaak van de wereld dat mensen als hij, die uit betere milieus kwamen, hoge functies bekleden. Maar daarmee is niet alles gezegd. Cameron had talent, en dat heeft hij meermaals getoond. Hij was ook een heel vlotte spreker, en heeft met waardigheid ontslag genomen toen het VK stemde voor Leave."

(Lees verder onder de foto)

Volgens de traditie stroomt een Lagerhuisvoorzitter na zijn termijn door naar het Hogerhuis. Dat moet wel worden beslecht met een motie in het Lagerhuis. De Conservatieve regering van Boris Johnson weigert dat, en daarmee breekt die dus met de traditie. Bercow mag volgens hem niet worden gepromoveerd omdat er verschillende klachten tegen hem kwamen. Hij wordt ervan beschuldigd zijn personeel gepest te hebben. David Leakey, die jarenlang de hoogste ceremoniemeester van het Hogerhuis was, nam het voortouw in die klachten.

(Lees verder onder de foto)

"Leakey heeft niet voor mij gewerkt. En nu hij met pensioen is, geeft hij de indruk dat hij van alles goed op de hoogte was. En dat is simpelweg niet waar.

Ik zag hem een paar keer per jaar. En ik heb twee keer een discussie met hem gehad. Eén keer in mei 2011, en eentje in juni 2012. Daarna konden we redelijk overweg met elkaar tot zijn pensioen in 2018.

De man heeft geen idee waarover hij spreekt. Hij werkte amper met mij samen. En ik wil toch nog even stellen: ik ben verkozen, herkozen, herkozen, en nog eens herkozen. Ik ben vier keer verkozen. Ik denk niet dat dat het geval zou zijn geweest als ik mij slecht gedragen had."

"En waar de promotie tot het Hogerhuis wordt tegengehouden door de beschuldigingen van pesterijen, is het volgens mij heel duidelijk dat het gaat om de brexit. De huidige regering is niet blij met hoe ik de debatten rond de brexit geleid heb. En dat ze daardoor de traditie niet wil volgen, is zonneklaar."

Een Conservatieve regering die een Conservatieve voorzitter niet wil promoveren, is opvallend. Bercow is al decennia lid van de partij. In zijn jonge jaren was hij zelfs lid van de Monday Club, een extreemrechtse drukkings­groep bij de Conservatieven. De groep pleitte onder meer voor het deporteren van immigranten.

"Ik zag toen het absurde niet in van een Joodse jongen die bij een anti-immigrantengroepering ging. Dat had ik moeten inzien, maar dat deed ik niet. Ik stapte uit de groep toen ik 21 was, in 1984. Toen merkte ik dat veel van de leden ook antisemitische gevoelens koesterden."

Bercow werd in zijn beginjaren omschreven als een rottweiler voor de Conservatieve Partij, en bleef in het begin ook aan het rechtse eind van het spectrum. Toch zegt Bercow dat hij, toen hij in 2009 verkozen werd tot voorzitter van het Lagerhuis, zelf erg veranderd was: "Eind jaren 90 en begin jaren 2000 haalde Tony Blair, leider van de partij Labour, grote winsten.

Toen ik zag dat mijn partij op haar buik bleef gaan, kwam ik tot het inzicht dat we enkele dingen moesten veranderen. Net zoals Blair zaken die onder Thatcher verwezenlijkt waren accepteerde, moesten wij ons nu ook neerleggen bij hervormingen van Labour, en daarop verderbouwen. Alleen zo zouden we weer competitief kunnen worden."

(Lees verder onder de foto)

Eindigen doen we op een lichtere noot. De wereld heeft het Britse parlement de afgelopen jaren veel zien debatteren over de brexit, en daarbij is goed gelachen met hoe luidruchtig het parlement soms is: "Het is jammer natuurlijk dat de wereld dat beeld krijgt. Het gaat er heus niet altijd zo aan toe, maar natuurlijk mag je niet vergeten dat, ondanks de humor, er ook heel veel interesse was in de wereld voor de inhoud van onze debatten."

Dan zit het interview er alweer op. Bercow wordt snel weggeleid uit de kamer, op naar de volgende journalist, want we zijn alweer over tijd. Het is intussen wel gestopt met regenen.