Podvis: De canon van Vlaanderen: natievormend of splijtzwam? Of beide?
Hoe staat het met de Vlaamse canon? Je weet wel, de lijst van belangrijke mensen en gebeurtenissen uit de geschiedenis die Vlaanderen gemaakt hebben tot wat het is. Die lijst bestaat nog niet, maar de Vlaamse regering wil ze laten opstellen. Meteen na die aankondiging struikelden opiniemakers over elkaars voeten om er hard voor of hard tegen te zijn. Jan Holderbeke ging in Nederland en in Denemarken kijken hoe ze daar met hun canon omgaan. Heel verschillend, zo blijkt uit volgend verhaal, gemonteerd door Christine Van Tichel.
Luister hier naar de podcast
De Vlaamse canon
Nederland heeft al dertien jaar een canon. Op de website entoen.nu staan ze allemaal bijeen, vijftig zogenaamde vensters, inkijkjes in de Nederlandse geschiedenis. Historicus James Kennedy zit de commissie voor die de canon moet herijken, aanpassen aan de tijd. Over enkele maanden legt hij zijn rapport voor aan de Nederlandse regering. De Nederlandse canon is geen poging om de Nederlandse identiteit vast te leggen, vertelt hij me in zijn statige kantoor aan het University College in Utrecht. In deze tijden van diversiteit en individualisme is dat onbegonnen werk. De Nederlandse canon is enkel een hulp bij het geschiedenisonderwijs, zegt hij. Nieuwkomers krijgen de vijftig vensters niet voorgeschoteld.
Burgerschapsvorming en inburgering is uitdrukkelijk wat de Deense overheid wél doet met haar canon. Daarmee zit zij veel meer op de golflengte van wat de Vlaamse regering-Jambon ermee aan wil. Alleen bevat de canon daar geen belangrijke historische begrippen, maar tien waarden als vrijheid, gelijkheid, en verdraagzaamheid. Waarden die voor een deel evengoed op andere samenlevingen van toepassing kunnen zijn. Hoogleraar skandinavistiek Godelieve Laureys van UGent licht in de podcast de Deense canon toe.
De kritiek op de Vlaamse canonplannen klinkt het hardst bij historici. Zij spreken van misbruik van de geschiedenis. KUL-historica Kaat Wils legt uit waarom. Weet je overigens van wie volgende uitspraak is? "Een officiële versie van het verleden opleggen als dienstmaagd voor het politieke heden is typisch voor totalitaire regimes." Van die andere historicus, N-VA-voorzitter Bart De Wever. Dat schreef hij zelf in een opiniestuk in De Standaard, weliswaar in 2002. Dezelfde Bart De Wever die in zijn startnota voor de Vlaamse regeringsvorming de canon aankaartte.