Super Tuesday: Joe Biden maakt stevige comeback

De progressieve senator Bernie Sanders sleept waarschijnlijk Californië in de wacht, de hoofdprijs van de dag. Dinsdagavond laat stonden er nog steeds mensen in de rij voor de stembussen en het zal nog dagen duren voordat duidelijk wordt hoeveel van de 415 gedelegeerden (die uiteindelijk bepalen wie de nominatie krijgt) Sanders achter zich zal krijgen, maar hij lijkt te kunnen rekenen op ruim een kwart van de stemmen. Zijn concurrent Biden wordt flink dwarsgezeten door Michael Bloomberg, de oud-burgemeester van New York die in dezelfde vijver van gematigde kiezers vist. Het kan betekenen dat Biden in Californië niet overal boven de kiesdrempel van 15 procent uitkomt.

Sanders kon daar opnieuw op de latino’s en twintigers rekenen, de nieuwe Amerikanen die veel zien in de overheidssteun die Sanders in petto heeft.

Maar in alle andere van de veertien staten die dinsdag hun voorverkiezingen hielden, en waar in totaal 1357 gedelegeerden te verdienen waren, deed Biden het boven verwachting goed. Hij won in negen staten, waaronder het belangrijke Texas, en liep nek aan nek met Sanders in Maine. Dat zijn staten waarvan vooraf werd gedacht dat Sanders ze zou winnen.

Biden versloeg Sanders met diens eigen tactiek. Hij wist veel nieuwe stemmers naar de stembus te krijgen, en kreeg ook een groot deel van de arbeiders achter zich die Sanders zichzelf had toegedicht.

Klinkende overwinningen

Daarmee heeft Biden de winst van zaterdag in South Carolina en de daaropvolgende steun van concurrenten die het voor gezien hielden (technocraat Pete Buttigieg, de praktische senator Amy Klobuchar) in klinkende overwinningen omgezet. Niet alleen in zuidelijke staten als Alabama en Tennessee, die dankzij hun zwarte bevolking zoals verwacht voor Biden kozen, maar ook in wittere staten zoals Oklahoma en Klobuchars Minnesota, die vier jaar geleden naar Sanders gingen.

Het is een van de meest kleurloze maar ook een van de meest efficiënte verkiezingscampagnes in de moderne geschiedenis: zonder veel geld, zonder veel vrijwilligers en zonder een duidelijke agenda heeft Biden zich opgeworpen tot waarschijnlijk de belangrijkste kandidaat voor het presidentschap.

Het heeft minder met enthousiasme voor Biden te maken dan met een electorale afkeer van Trump. Biden deed het bijvoorbeeld bijzonder goed in de voorsteden van Washington in het noorden van Virginia, de districten waar de Democraten de afgelopen twee jaar dankzij een ongewoon hoge opkomst van met name vrouwen belangrijke congreszetels veroverden op de Republikeinen. Dinsdag gingen in deze districten bij elkaar 500 duizend mensen méér stemmen dan bij de voorverkiezingen van 2016 – en die kozen vooral voor Biden.

Maar Biden deed het ook goed in staten als Maine en Minnesota, met een relatief grote arbeidersklasse, waarvan werd gedacht dat die meer naar Sanders zouden trekken. Ook in een aantal Appalachen-districten van Tennessee en North Carolina won Biden van Sanders, die altijd claimt dat hij in zulke districten van Trump kan winnen. Sanders won op die plekken vier jaar geleden nog wel van Clinton.

Centristische kiezers

Belangrijkste verliezers dinsdag waren de progressieve senator Elizabeth Warren en miljardair Bloomberg, die op veel plekken niet boven de kiesdrempel uitkwamen. Warren werd in haar thuisstaat Massachusetts slechts derde. Er gingen dinsdagavond geruchten dat Bloomberg zich uit de race zou terugtrekken.

Mocht dat gebeuren, dan zullen nog meer centristische kiezers rond Biden samenklonteren. Met voorverkiezingen in het oude Amerika (Michigan, Illinois) in het vooruitzicht ziet de toekomst er voor Biden veelbelovender uit dan voor Sanders, die, behalve de latino’s, niet de grote schare nieuwe kiezers achter zich heeft gekregen waarop hij had gerekend.