De lessen van Super Tuesday: "Het momentum is voor Joe Biden, maar de race is nog niet gelopen"

Super Tuesday is de belangrijkste dag in het "voorverkiezingsseizoen" in de Verenigde Staten. De inwoners van maar liefst 14 staten konden dan hun stem uitbrengen voor hun kandidaat voor de presidentsnominatie bij de Democraten en de Republikeinen. In totaal wordt een derde van het aantal afgevaardigden gekozen die op de partijconventies komende zomer de presidentskandidaat definitief zullen aanduiden.

Vooral voor de Democratische kandidaten was het een cruciale dag. Zij moeten onder mekaar nog uitvechten wie het in november zal opnemen tegen zittend Republikeins president Donald Trump. Vóór Super Tuesday waren alle ogen gericht op de linkse kandidaat Bernie Sanders, die tot dan toe de meeste afgevaardigden had verzameld. Volgens de voorspellingen zou hij er op Super Tuesday nog een pak bij doen, ten nadele van centrumkandidaat Joe Biden. Maar het draaide even anders uit.

Joe Biden wint verrassend in maar liefst 9 van de 14 staten waar gisteren gestemd werd. Verrassend was vooral de grote staat met veel afgevaardigden, Texas, waar Bernie Sanders het volgens de voorspellingen leek te zullen halen. Twee andere van die staten waar Biden het haalt, zijn North Carolina en Virginia, twee "swing states" die tijdens de echte verkiezingen in november tegen Trump het verschil kunnen maken. Bernie Sanders wint in vier staten -drie kleinere- maar de laatste is Californië, nog een belangrijke "prijs" met veel afgevaardigden.

Dan is er miljardair Michael Bloomberg, hij haalt alleen het overzeese gebied Amerikaans Samoa in de Stille Oceaan binnen. Vanmiddag heeft Bloomberg aangekondigd dat hij zijn kiescampagne stopzet. Bloomberg schaart zich nu achter Joe Biden.  Elizabeth Warren overtuigt nergens, ook niet in haar thuisstaat Massachusetts, die opvallend genoeg naar Biden gaat.

Joe Biden wint vooral in staten in het zuidoosten, North Carolina, Virginia, Alabama, Arkansas, staten waar veel oudere, zwarte Amerikanen wonen, zijn kiespubliek. Biden wint ook in Minnesota, de staat van Amy Klobuchar. Zij verliet de race enkele dagen geleden en sprak haar steun uit voor Biden. Opvallend is ook dat Biden wint in staten waar hij amper of geen campagne gevoerd heeft, zoals Oklahoma en Tennessee.

Een week geleden leek de campagne van Joe Biden nog uitgeteld, "ik zou er geen geld op hebben ingezet", zegt VS-correspondent Björn Soenens vanuit Los Angeles in Californië, waar hij Super Tuesday gevolgd heeft. "Zijn campagnemeetings trokken geen volk, hij had bijna geen geld meer, het enthousiasme was laag. En na de voorverkiezing in Nevada leek Biden op sterven na dood. Maar toen kwam South Carolina, waar hij de winst pakte."

Het kantelpunt, zegt Soenens, is dat zowel Amy Klobuchar als Pete Buttigieg enkele dagen vóór Super Tuesday uit de race zijn gestapt en zich volop achter Biden geschaard hebben. Meer nog, ze zijn nog naar Texas gegaan en ze hebben daar voor hem actief campagne gevoerd. Net als Beto O' Rourke, de voormalige Democratische presidentskandidaat uit Texas. Dat heeft de uitslag in die staat echt doen kantelen."

Het is "een strategische meesterzet" geweest van de Democraten, aldus Soenens. "Op amper 24 uur van Super Tuesday. Ze hadden gehoopt dat het besmettelijk zou zijn, de steun van ex-presidentskandidaten voor Biden. De noodgreep van het Democratische establishment om Bernie Sanders te stoppen of op zijn minst af te remmen, is gelukt."

Voor Bernie Sanders moet het, volgens Soenens, psychologisch een zware opdoffer zijn, vooral het verlies in Texas, een grote staat waar hij zijn zinnen op had gezet en waar de voorspellingen ook in zijn voordeel spraken. Sanders haalt zijn thuisstaat Vermont en de westelijke staten Utah en Colorado binnen. Het progressieve Californië, ook in het westen, gaat naar Sanders, al scoort Biden daar ook beter dan verwacht.

Bekijk hieronder de toelichting van Björn Soenens in "Het Journaal" en lees daarna verder: 

En wat nu? Vóór Super Tuesday was de verwachting dat nu duidelijk zou zijn welke kandidaat het sterkst staat voor de partijconventie in de zomer, waar de presidentskandidaat officieel aangeduid wordt. Maar op dit moment heeft geen enkele kandidaat al een overtuigende meerderheid, Biden niet en Sanders niet, zegt Soenens.

De andere kandidaten, Michael Bloomberg en Elizabeth Warren, kunnen nog een heel bepalende rol spelen. Gaan zij de handdoek gooien, wanneer, en vooral, spreken ze hun steun uit voor iemand en voor wie? "Michael Bloomberg kan niet alleen zijn steun voor Biden uitspreken, maar ook miljarden dollars in diens campagne steken. Stel dat Biden hem in ruil daarvoor een belangrijke functie als minister belooft, bijvoorbeeld. Die miljarden dollars kunnen echt het verschil maken."

"En Elizabeth Warren, zij blijft er momenteel nog altijd van overtuigd dat zij de derde hond in het kegelspel is. Maar stel dat zij voor Super Tuesday uit de race was gestapt en zich achter Sanders had geschaard, dan had het wel eens een andere kant kunnen uitgaan. De vraag is of en wanneer ze eruit stapt en of ze zich achter Sanders schaart. Doet ze dat, dan wordt het nog heel spannend, blijft ze in de race, dan wurgt ze zijn campagne."

Volgende week is er een "mini Super Tuesday", met voorverkiezingen in vijf staten, waaronder Mississippi en Michigan, "twee staten waar oudere kiezers wonen en Biden goed kan scoren", zegt Soenens. "De week erop is het in Florida, ook Ohio volgt nog. De race is nog lang niet gelopen. Maar het momentum van Super Tuesday is duidelijk voor Biden, het is een Joe-mentum geworden."