Viroloog Marc Van Ranst over coronavirus: ‘We zijn erin geslaagd om mensen bezorgd te maken, en dat was nodig’

We zitten in België aan vijftig besmettingen. Lang voor de eerste patiënt hier opdook, was u de eerste om te zeggen dat we met een pandemie te maken hebben. U wist wat er op komst was. U had dan al meer dan vijftig patiënten in gedachten?

“Bij die vijftig zal het niet blijven, maar toen ik het woord pandemie gebruikte, dacht ik niet aan getallen. Je spreekt van een pandemie als er in twee continenten besmettingen zijn opgedoken.”

Tot nog toe zien we zowat elke dag een verdubbeling van het aantal besmettingen. Houdt die trend nog enige tijd aan?

“Daar moet je van uitgaan. Dat is het klassieke patroon van een virale besmetting. Vandaag vijftig, morgen honderd, overmorgen tweehonderd, dat kan je bijna voorspellen.”

Update: er zijn 59 nieuwe besmettingen vastgesteld in ons land. Dat brengt het totaal op 109.

“Het enige wat je niet kan voorspellen is wanneer dat ophoudt. Normaal blijft dit virus een week of negen actief, maar hoeveel mensen het uiteindelijk zal besmetten, kunnen we niet zeggen. Eerlijk gezegd: dat houdt me ook niet bezig. Het enige relevante cijfer op het eind van de rit is het aantal doden.”

Want ook hier zullen doden vallen?

“Als er in China en Italië mensen aan sterven, dan zal dat bijna zeker ook hier gebeuren. Aan de gewone griep sterven in ons land elk jaar ook nog altijd 1.000 mensen. Dat aantal zo laag mogelijk houden, is ons belangrijkste werk.”

De overheid werkt met een worstcasescenario. Als het hier even hard gaat als in Wuhan, zouden in België 300 mensen kunnen sterven aan het virus, zei uw collega-viroloog Steven Van Gucht van Sciensano.

“Ik noem nooit cijfers, omdat je toch altijd bedrogen uitkomt. Epidemieën gedragen zich altijd weer anders. Er zijn inderdaad modellen gemaakt, maar dat doe je enkel om het werk te kunnen plannen.”

Philippe De Vos, voorzitter van de Belgische Vereniging van Artsensyndicaten, had het over 17.000 doden in het slechtste geval.

(zucht) “Ik had liever gehad dat hij 100.000 had gezegd. Nu heeft hij nog ruimte geboden aan anderen die zich daartoe geroepen zouden voelen om daar straks nog eens overheen te gaan.”

Hebt u een ‘bestcasescenario’?

“Ook niet, neen. Ik zal niet tevreden zijn als er ‘maar’ 50 doden vallen. En die 300 die u net noemde, dat is vreselijk natuurlijk, maar in het geval van een gewone griep zouden we dan van een mild jaar spreken. Je hebt het trouwens nooit goed gedaan bij een epidemie. Achteraf is er altijd kritiek – ofwel ben je te streng geweest, ofwel te laks.”

Bent u geschrokken van de reactie van de bevolking op het virus?

“Neen, die vind ik zelfs prima. In minder dan een week tijd zijn we erin geslaagd om mensen bezorgd te maken, en dat was nodig. Paniek is nergens goed voor, maar bezorgdheid wel. Dat zorgt ervoor dat de mensen alles over het virus willen weten en dat ze hun gedragingen aanpassen. Ik zie nu al dat mensen veel minder handen geven, en dat is geweldig.”

U hebt de mensen met opzet bezorgd gemaakt?

“Ja, want dat was de enige kogel in ons pistool. Een vaccin is er niet, zoals bij de gewone griep, dus moeten we de bevolking sensibiliseren. We hebben dat opzettelijk gedaan net voor het virus hier uitbrak, omdat we weten dat mensen dan nog beter luisteren. Dat het ook nog eens krokusvakantie was, maakte het moment helemaal perfect – er is dan weinig ander nieuws.”

Volgens Geert Noels wordt er in alle maatregelen te weinig rekening gehouden met de economie. U schoot daarop in uw wiek.

“Hij vergist zich. Hij suggereerde ook dat de overheid misschien met opzet informatie achterhield. Mocht die man tien volgers hebben op Twitter, ik zou er nooit op reageren, maar hij heeft er duizenden, dus móét ik het wel doen. Denkt hij echt dat ik mij zou laten gebruiken door de overheid om de bevolking te desinformeren? Dat ik mij voor die kar zou laten spannen? ”

U bent dé man van wie wij, de gewone mensen, antwoorden verwachten. Weegt die verantwoordelijkheid?

“Neen, dat is mijn job, en het is ook niet eerste keer dat ik dat doe. En als ik nu zie dat mensen voorzichtiger met elkaar omgaan zonder in paniek te schieten, dan geeft me dat een zekere voldoening. Dan heb ik toch mijn kleine rolletje gespeeld.”

U, een hele linkse en actieve twitteraar, kreeg er zelfs complimenten voor uit N-VA-hoek, terwijl er kritiek is op minister van Volksgezondheid De Block (Open Vld) omdat ze de bezorgdheid van de bevolking minder ernstig lijkt te nemen dan u.

“Pure onzin. Maggie De Block neemt de hele toestand heel ernstig, neem het van mij aan. En ze weet héél goed wat ze doet. Wie denkt dat ze die ‘Blijft in uw kot’ er zomaar heeft uitgegooid, - vergist zich. Als dokter en politicus is ze gepokt en gemazeld, ze beseft heel goed wat de impact is van zulke woorden. En ze had gelijk: wie ziek is, moet thuis blijven. En dat zien de mensen ook in.”