Derdehands rook: hoe rokers ook in rookvrije ruimtes schadelijke stoffen kunnen verspreiden

Van eerstehands rook (zelf roken) en tweedehands rook (in een ruimte vertoeven waarin andere mensen roken) hebt u vast al gehoord, maar wist u dat ook derdehands rook bestaat? Dat zijn schadelijke stoffen die tijdens het roken vrijkomen en zich vasthechten aan allerlei oppervlaktes, van muren over meubelen en kledij tot het lichaam van een mens.

Uit een experiment van de universiteit van Yale in de VS blijkt dat die derdehands rook zich in aanzienlijke hoeveelheden kan verplaatsen naar ruimtes waar niet wordt gerookt en daar nadelige gevolgen kan hebben. Dat betekent dat iemand in een kamer kan vertoeven waar niemand heeft gerookt en toch in contact kan komen met schadelijke stoffen uit sigarettenrook.

Voor hun experiment installeerden de onderzoekers hoogsensitieve apparatuur in een bioscoopzaal die een week lang duizenden chemische componenten registreerde, zowel in gasvorm als in kleine deeltjes. Hoewel roken in die zaal uiteraard verboden is, piekte het aantal schadelijke stoffen uit sigarettenrook telkens publiek aankwam voor een voorstelling.

Bij familiefilms in de namiddag bleef de stijging beperkt, maar bij films voor een ouder publiek 's avonds ging de meter de hoogte in. Uit de verhouding van de geregistreerde deeltjes bleek dat het niet om "verse" sigarettenrook ging, maar iets oudere. 

Volgens de onderzoekers was de hoeveelheid vrijgegeven schadelijke stoffen lang niet onschuldig. Ze stellen een blootstelling aan derdehands rook van 1 uur in de bioscoopzaal gelijk aan die van 1 tot 10 sigaretten via tweedehands rook.

De schadelijke stoffen piekten telkens een publiek net aankwam en namen nadien geleidelijk af. Helemaal verdwijnen deden ze evenwel nooit. In verschillende gevallen bleven de schadelijke deeltjes ook de volgende dagen in de bioscoopzaal aanwezig, zelfs als die leeg bleef.

Volgens de onderzoekers komt dit omdat de schadelijke stoffen niet alleen in de lucht vrijkwamen, maar zich ook vastzetten op oppervlaktes en meubels in de bioscoopzaal, net zoals dat gebeurt bij het ontstaan van derdehands rook in ruimtes waar wel wordt gerookt.

"In deze werkelijke omstandigheden zien we dat groepen mensen die zich eerder in een ruimte bevonden waar is gerookt geconcentreerde hoeveelheden gevaarlijke gassen ruimtes binnenbrengen waar niet mag worden gerookt", zegt onderzoeker Drew Gentner. "Mensen zijn substantiële dragers van derdehands rook. Het idee dat iemand beschermd is tegen de gevaarlijke effecten van sigarettenrook omdat ze er niet rechtstreeks mee in contact komen via tweedehands rook, klopt dus niet."

"Ondanks strikte regels die mensen verbieden om binnen te roken of in de buurt van ingangen, vinden schadelijke chemicaliën van sigarettenrook toch hun weg naar binnen", voegt onderzoeker Roger Sheu nog toe.

De onderzoekers benadrukken dat bioscoopzalen vermijden niet de oplossing is om niet in contact te komen met derdehands rook. Integendeel: die ruimtes zijn modern, groot en goed verlucht waardoor de effecten van derdehands rook net verminderen. Het zijn net kleinere, minder goed verluchte ruimtes zoals cafés, kantoren en huizen waar derdehands rook in grotere concentraties binnendringt. 

In onderstaande video doen de onderzoekers van de universiteit van Yale hun experiment uit de doeken (Engels):