‘De middeleeuwse aanpak werkt’: Marc Van Ranst over de draconische Italiaanse corona-maatregelen

De Italiaanse regering heeft per decreet de regio Lombardije en nog eens veertien andere provincies in het noorden afgesloten. Zo’n kwart van de bevolking zit onder de stolp: alleen wie dwingende professionele redenen heeft of in een noodsituatie zit, mag naar andere regio’s reizen. Bedrijven wordt gevraagd personeel verlof te geven en gepensioneerde artsen worden opgetrommeld.

De drastische maatregelen komen er omdat het aantal coronabesmettingen exponentieel blijft toenemen. Er zijn 7.375 mensen besmet en er vielen al 366 doden. Door het noorden, waar de meeste gevallen zich voordoen, af te sluiten, hoopt Italië te voorkomen dat Covid-19 het armere en minder goed georganiseerde zuiden in zijn greep krijgt.

Maar is dat ook nuttig en proportioneel? “Nuttig is dit zeer wellicht”, zegt viroloog Marc Van Ranst (UZ Leuven). “Sluit je een gebied af, dan dooft het virus uit. In China en Zuid-Korea blijkt die middeleeuwse aanpak te werken. Het is dus niet raar dat het derde meest getroffen land dat ook invoert. De andere maatregelen werken niet.”

Microbioloog Herman Goossens (UZA) vraagt zich wel af of het in Italië niet al te laat is. “Het lijkt erop dat het virus al een hele tijd onder de radar aanwezig was. Het is niet omdat het de kop nog niet opsteekt in het zuiden, dat het daar niet al rondwaart.”

Beide experts hebben hoe dan ook begrip voor de verregaande noodingreep. “Puur rationeel is het onlogisch om dit te doen voor een virus dat niet veel meer mensen doodt dan griep”, zegt Van Ranst. “Maar de politieke druk is enorm. Als overheid kun je nooit goed doen. Wint het virus terrein, dan doe je te weinig. Neemt het af, dan heb je overdreven. China en Zuid-Korea maken echter duidelijk dat dit kan werken. Ook behoudt Italië zo de controle, vooraleer andere landen zouden beslissen dat geen enkele Italiaan het land nog binnen mag.”

Exodus naar Zuid-Italië

Bij ons is dit soort scenario niet aan de orde. “Hier is de situatie echt niet zoals in Italië en zo’n grootschalige quarantaine staat sowieso niet in onze draaiboeken”, zegt Van Ranst. “Wij zijn een veel te klein en aaneenhangend land om regio’s, provincies of gemeentes af te sluiten.” Mocht Covid-19 hier zo fel oprukken als in Italië, dan zou de bevolking vooral opgeroepen worden om zo weinig mogelijk buiten te komen en zich te verplaatsen.

Toen zaterdagavond duidelijk werd dat de quarantaine er aankwam, ontstond in Italië een exodus in treinstations en op de snelwegen omdat velen nog halsoverkop naar het zuiden wilden. Dat zeer tegen de zin van de gouverneur van het zuidelijke Puglia, Michele Emiliano. “Stop en keer terug. Breng de epidemie uit Lombardije, Venetië en Emilia niet naar Puglia”, schreef hij op Facebook. Hij besloot dat iedereen die uit het noorden komt, veertien dagen in thuisquarantaine moet.

Economische averij door de quarantaine is onvermijdelijk. Lombardije, met de financiële hoofdstad Milaan, en de regio Veneto zijn goed voor een derde van het Italiaanse bruto nationaal product en de helft van de export. Analisten voorspellen een vierde recessie sinds 2008 door de corona-epidemie. De baas van de Wereldgezondheidsorganisatie, Tedros Adhanom Ghebreyesus, noemt de quarantaine dan ook “een echte opoffering”.