Dewael en Laruelle moeten terug naar start

De CD&V houdt voet bij stuk: de partij wil niet in een regering stappen zonder Vlaamse meerderheid. Versta: zonder de N-VA, want de Vlaams-nationalisten zijn noodzakelijk om een Vlaamse meerderheid te behalen. “N-VA moet een volwaardige kans krijgen om te participeren”, zei voorzitter Joachim Coens op een persconferentie na zijn partijbureau.

Patrick Dewael en Sabine Laruelle hebben de afgelopen drie weken in ‘volslagen mutisme’ gewerkt aan een doorstart van de ontslagnemende regering Wilmès I. De huidige coalitiepartijen MR, Open Vld en CD&V zouden in dit scenario worden aangevuld met de oppositiepartijen PS, sp.a, cdH, Groen en Ecolo. Deze nieuwe noodregering onder leiding van Sophie Wilmès (MR) zou vervolgens voor een beperkte duur – een tweetal jaren – werk maken van de belangrijkste politieke werven.

Maar CD&V hapt dus niet toe. Een opmerkelijke ledenenquête afgelopen weekend versterkt het standpunt van de partijtop. 

Uit de bevraging blijkt dat 63 procent van de 7.000 geconsulteerde leden (op een totaal van goed 48.000) ermee akkoord gaat om vast te houden aan een Vlaamse meerderheid. Gevraagd naar hun voorkeur als zo’n meerderheid niet mogelijk is, zegt 41 procent dat CD&V voor de oppositie moet kiezen. 37 procent wil dan een Vivaldi-coalitie met de socialisten, liberalen, groenen en christendemocraten, zoals in een eventuele noodregering. 12 procent kiest voor nieuwe verkiezingen.

Afspiegeling

Voor Dewael en Laruelle zit er weinig anders op dan de eis van de CD&V in te willigen en de N-VA opnieuw aan de tafel uit te nodigen. Het liberale duo toont zich alvast bereid om ook de komende week voort te werken aan een nieuwe regering.

Als het van N-VA-voorzitter Bart De Wever afhangt dan worden de deelstaten aan zet gebracht. Om vanuit Vlaanderen en Wallonië aan een ‘afspiegelingscoalitie’ te werken waarin de N-VA en PS samen vertegenwoordigd zijn. Maar de kans dat dit gebeurt, lijkt miniem. PS en Ecolo, de partijen die samen met MR de Waalse regering vormen, hebben al tot vervelens toe herhaald dat ze niet met de N-VA willen besturen. PS-voorzitter Paul Magnette lijkt niet van plan om zijn standpunt te wijzigen.

Hoe moet het dan wel verder? In de Wetstraat wordt erop gewezen dat de ledenbevraging van CD&V ook anders gelezen kan worden. Namelijk als een duidelijk signaal dat de CD&V-achterban geen nieuwe verkiezingen wil. Aangezien een paars-gele samenwerking doodgeboren lijkt, kunnen Dewael en Laruelle de komende dagen doorduwen bij de CD&V-leiding om toch een noodregering met Vivaldi-kleuren uit te testen. Dat is dan de enige mogelijkheid om verkiezingen te vermijden.

Een hoge bron: “Dewael en Laruelle zullen de druk verder opvoeren voor een noodregering.” De economische impact van het coronavirus en de nieuwe oliecrisis verhogen de urgentie om een regering te vormen. Vrijdag zou het Monitoringcomité bovendien een nieuw – bloedrood – begrotingsrapport uitbrengen. Het Belgische tekort zou afglijden richting 15 miljard euro. 

In het communiqué waarmee koning Filip zijn liberale ‘opdrachthouders’ opnieuw uitstuurt, wordt hierop gealludeerd. De koning wil dat er snel een regering komt die de “dringende problemen” van België “prioritair” aanpakt.

Sérieux

Ook de ecologisten duwen het gas verder in. Groen-voorzitter Meyrem Almaci roept de CD&V publiekelijk op om de Vivaldi-coalitie een eerlijke kans geven. “De paars-gele piste werd acht maanden lang zonder resultaat geprobeerd, de andere optie werd nauwelijks verkend. Groen vraagt van de andere partijen op zijn minst een inspanningsverbintenis”, zegt ze.

Almaci verwijst het ‘meerderheidsargument’ naar de politieke prullenmand. Een Vivaldi-coalitie “vertegenwoordigt meer dan 49 procent van de Vlamingen en heeft een meerderheid in het hele land”, rekent ze. Volgens haar is een regering van de Vlaamse en Waalse deelstaten dan weer niet werkbaar. “Ze negeert de realiteit van Brussel en is inhoudelijk niet coherent.”

De rekensom van Groen gaat wel alleen op als ook sp.a in een Vivaldi-coalitie stapt. Dat lijkt lang niet zo zeker. Bij de opwaardering van Wilmès I tot een volwaardige noodregering is de sp.a geen certitude. De Vlaamse socialisten zijn mathematisch overbodig in deze formule. En ze willen niet zomaar de centrumrechtse coalitie depanneren die ze lang hebben bestreden. 

Tegelijk leeft bij de Vlaamse socialisten het gevoel dat Dewael en Laruelle hen er eigenlijk liever niet bijhebben. Volgens meerdere bronnen is sp.a-voorzitter Conner Rousseau vorige week maar een keer uitgenodigd door het duo. Zonder de sp.a worden de liberalen de grootste familie in een eventuele noodregering. Een socialist: “Dewael denkt ook aan zichzelf. Als de liberalen straks de grootste zijn, kunnen ze naast de premier ook het Kamervoorzitterschap claimen – voor Dewael.”

“We sluiten geen enkele optie voor een nieuwe regering uit”, klinkt het in de omgeving van Dewael en Laruelle zelf. In uiterste nood zou zelfs een minderheidsregering met (vaste) gedoogsteun vanuit de oppositie kunnen. In het communiqué van de koning is – in tegenstelling tot drie weken geleden – alvast geen sprake meer van een “volwaardige regering”.