Begrotingstekort doet alarmbellen afgaan: ‘Het ziet er niet goed uit’

Tegen vrijdag komt het Monitoringcomité, de topambtenaren die toezien op de gezondheid van de schatkist, wellicht met de nieuwste cijfers over de Belgische begroting. De voorlopige schattingen zijn ondertussen aan het kabinet van uittredend premier Sophie Wilmès (MR) bezorgd. Ze zien er, zoals verwacht, slecht uit.

De Wetstraat houdt momenteel rekening met een begrotingstekort van 12 miljard euro tegen eind 2020. Volgens de nieuwste cijfers van het Monitoringcomité zou het Belgische tekort afglijden richting 15 miljard euro, wat overeenkomt met 3 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Dat melden verschillende goed geïnformeerde bronnen aan De Morgen. Ter vergelijking: België sloot 2019 af met een tekort van bijna 9 miljard euro of 1,85 procent van het bbp.

“Een tekort rond 3 procent van het bbp lijkt extreem, maar het ziet er inderdaad niet goed uit”, klinkt het binnen de regering-Wilmès I. Ook in de hoogste regionen van de ambtenarij verwacht men “onprettig” nieuws. De donkerrode cijfers worden er geduid als een gevolg van de aanslepende politieke crisis. Sinds eind 2018 wordt België bestuurd door een minderheidsregering die niet in staat is om sociaal-economische hervormingen door het parlement te krijgen. Bovendien dreigt er internationaal onheil, zoals de Brexit en het coronavirus.

Met een begrotingstekort dat afglijdt richting 3 procent van het bbp lijkt België op weg naar het Europese strafbankje. In de ‘buitensporige tekortprocedure’ ziet de Europese Commissie veel strenger toe op het budgettaire parcours van een lidstaat. Tussen 2009 en 2014 zat ons land al eens op dit strafbankje.

Onderhandelingen

De onrustwekkende begrotingscijfers zorgen ervoor dat de druk toeneemt om een regering te vormen. Wat de koninklijke opdrachthouders Patrick Dewael (Open Vld) en Sabine Laruelle (MR) niet slecht uitkomt. Het duo werkt al drie weken in alle stilte aan een upgrade van de regering-Wilmès I tot een volwaardige ‘noodregering’. Deze noodregering zou dan in de eerste plaats de ontsporing van het Belgische tekort moeten stoppen.

Dewael en Laruelle willen de huidige regeringspartijen MR, Open Vld en CD&V samenbrengen met de oppositiepartijen PS, Ecolo en Groen. Maar voorlopig houdt de CD&V-leiding het been stijf. De Vlaamse christendemocraten eisen dat ook N-VA betrokken blijft in de onderhandelingen, zodat de toekomstige regering over een meerderheid in Vlaanderen beschikt. Zonder de partij van Bart De Wever is dat onmogelijk.

Opdrachthouders Dewael en Laruelle hebben tot maandag om CD&V te overtuigen. Als dat niet lukt, lijken ze bereid om te werken aan een coalitie zonder CD&V. Een paars-groene formule aangevuld met cdH heeft ook een meerderheid. Het probleem hiermee is dat sp.a dan mee in bad moet. Lastig, want Dewael en Laruelle hebben vorige week nog geprobeerd om de partij van voorzitter Conner Rousseau uit de noodregering te duwen. In de oorspronkelijke formule met CD&V zijn de socialisten namelijk mathematisch gezien overbodig.

Het zou niet voor het eerst zijn dat financieel stormweer een regeringsvorming deblokkeert. Onder druk van de financiële markten besloten de CD&V- en Open Vld-top in 2011 om verkiezingsoverwinnaar N-VA te lossen en toe te treden tot de regering-Di Rupo I. Ze motiveerden dit toen als een keuze voor de stabiliteit van het land.

Nog dit: naast de begrotingscijfers wordt eerstdaags ook de nieuwste peiling van VTM Nieuws en Het Laatste Nieuws verwacht. De resultaten van deze peiling - iedereen verwacht winst voor het Vlaams Belang en verlies voor de bestuurspartijen - kunnen eveneens het verdere verloop van de regeringsvorming beïnvloeden.