‘Meneer Freilich zou zich moeten schamen’: Bruno De Wever over de crisis in de Kazerne Dossin

Waarom neemt u ontslag?

“Ik hoopte maandag uitleg te krijgen bij het ontslag van directeur Christophe Busch en de annulering van de uitreiking van de Vredesprijs aan Brigitte Herremans, mijn collega aan de UGent. Over het ontslag van Busch kon het bestuur niet vrijuit praten omdat er een non-disclosure-contract is afgesloten, maar ik heb wel begrepen dat de inhoudelijke keuzes van Busch hebben meegespeeld bij zijn ontslag. Met name over de plaats die mensenrechten moeten krijgen in het museum.

“Ook voor het incident met Herremans kregen we geen verklaring. Bovendien blijkt de Kazerne Dossin nog altijd geen excuses te hebben overgemaakt aan haar. Mijn conclusie is dat er binnen het bestuur krachten spelen die de Jodenuitroeiing als een instrument beschouwen in het huidige conflict tussen Israël en Palestina. In plaats van een oplossing te zoeken, veroorzaken ze bewust een zwaar incident en brengen ze schade toe aan de instelling. Dat is heel problematisch. Bovendien krijgen we geen garantie op beterschap.”

Kunt u specifieker zijn over ‘die krachten’?

“Het dagelijks bestuur van de Kazerne Dossin bestaat uit drie mensen: voorzitter Diane Verstraeten, Claude Marinower (Open Vld) en André Gantman (N-VA). Ik denk dat Marinower en Gantman de voornaamste krachten zijn. Ze vertegenwoordigen een bepaalde stroming binnen de Joodse gemeenschap. Zo heeft Gantman al expliciet gezegd dat de Kazerne Dossin zich uitsluitend moet terugplooien op het herdenken van de Holocaust, zonder die uitbreiding naar de mensenrechten.

“De Dossin-kazerne heeft jaren goed gefunctioneerd onder Herman Van Goethem (die nu ook ontslag heeft genomen uit de raad, ADB) en Busch. Het is fout gelopen toen de krachtverhoudingen in het bestuur zijn verstoord, vooral toen Gantman namens de overheid in het dagelijks bestuur is gaan zitten.”

Is het niet logisch dat de Joodse gemeenschap invloed uitoefent op een plek waar 25.000 Joden zijn gedeporteerd?

“Natuurlijk. U zal me niet horen ontkennen dat de Joodse gemeenschap een belangrijke stakeholder is. De Joodse gemeenschap heeft weliswaar vele stromingen, de ene progressiever of conservatiever dan de andere, en zij worden op dit moment niet allemaal even hard gehoord. Ik denk dat er nood is aan een bestuur dat conflicten vermijdt, of op z’n minst niet zo hard laat escaleren.

“Als de incidenten iets hebben bewezen, is het dat de huidige bestuurders niet voldoende inhoudelijke expertise hebben. Het is niet omdat je tot de Joodse gemeenschap behoort dat je sowieso expertise hebt. Op crisismomenten moeten ze dus op z’n minst het wetenschappelijk comité samenroepen.”

Volgens Diane Verstraeten heeft de Kazerne Dossin een manager nodig als CEO, niet zozeer een inhoudelijke figuur.

“De Kazerne Dossin heeft vandaag al uitstekende werknemers met expertise in de Holocaust, zoals ad interimdirectrice Veerle Vanden Daelen. Maar er is ook nood aan expertise in mensenrechten. We hebben maandag vernomen dat dat niet de prioriteit is van het bestuur. Ze zoekt eerder een manager. Vandaar dat het zo raar is dat ze Christophe Busch, die de beiden verenigde, aan de deur heeft gezet. Wie een hond wil slaan, vindt blijkbaar altijd wel een stok.”

Busch besliste toch zelf om op te stappen?

“Omdat hij op een bepaald moment niet anders meer kon. Het conflict was al zeer lang aan de gang en mondde uiteindelijk uit in een crisis. Terwijl Busch zowel intern als extern zeer goed lag. Een paar jaar geleden kreeg hij nog een prijs van de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten (KVAB). Om maar te zeggen dat hij zijn verdiensten had. Als je zo’n man op straat zet, moet je een goede uitleg hebben.”

Jullie roepen de overheid op de statuten van de Kazerne Dossin te herzien. Waarom?

“Enerzijds heb je het memoriaal waarmee de Joodse gemeenschap haar doden herdenkt, anderzijds heb je het museum dat volledig betaald wordt door Vlaams belastinggeld. Die twee staan soms op gespannen voet met elkaar, en kunnen beter opgesplitst worden. Dat heb ik jaren geleden al gevraagd in een brief aan toenmalig minister-president Patrick Dewael (Open Vld), en dat is nu ook het advies van de wetenschappelijke raad.

“De bal ligt in het kamp van Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA). Hij draagt de politieke verantwoordelijkheid voor de Kazerne Dossin. Hij moet bepalen hoe hij de toekomst ziet. Ik hoop dat onze actie effect zal hebben.”

Volgens Kamerlid Michael Freilich (N-VA) brengen jullie, wetenschappers, onvoldoende respect op voor de gevoeligheden van de Joodse gemeenschap.

“Heeft u onze biografieën al eens bekeken? Denkt u echt dat iemand als Herman Van Goethem of ikzelf, die al meer dan een kwarteeuw onderzoek doen naar de Jodenuitroeiing, geen rekening houden met de gevoeligheden binnen de Joodse gemeenschap? Meneer Freilich zou zich moeten schamen.”