Vlaanderen laat 125 miljoen euro liggen in ouderenzorg

Als minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) de voorbije maanden in de pers kwam, dan was het vaak vanwege besparingen op zijn departement. De hele zorg- en welzijnssector moet het met 300 miljoen euro minder doen tegen 2024. Vorige week protesteerden de vakbonden nog aan Bekes kantoor tegen zijn beleid. Al jaren vraagt de sector om extra middelen. 

En toch had de Vlaamse regering de voorbije jaren nog wat geld op overschot. Vlaanderen gaf steevast minder geld uit in de zorgsector dan oorspronkelijk was ingeschreven in de begroting. In 2016 bleef er op het einde van het jaar nog 150 miljoen euro over van het totale zorgbudget. In 2017 ging het om 62 miljoen, in 2018 liep het bedrag op tot bijna 200 miljoen euro. Dat blijkt uit een parlementaire vraag van Vlaams Parlementslid en sp.a-voorzitter Conner Rousseau. Voor 2019 is de verwachting dat opnieuw niet al het voorziene geld werd uitgegeven, geven verschillende bronnen aan, maar het is wachten op definitieve cijfers. Beke maakt zich sterk dat het bedrag binnen de perken zal blijven. 

De laatste jaren bleef er vooral geld ‘liggen’ in de Vlaamse zorgverzekering, centen die voornamelijk naar de ouderenzorg gaan. In 2017 ging het om 95 miljoen euro, een jaar later liep dat bedrag op tot 125 miljoen euro. Daarvoor zijn verschillende verklaringen. Zo had de Vlaamse regering extra uitgaven voorzien voor twee verschillende tegemoetkomingen voor ouderen. Alleen, het aantal mensen dat die extra toelage had aangevraagd lag lager dan verwacht, waardoor er minder werd uitgegeven. Sp.a wil dat het voorziene geld gebruikt wordt om de uitkeringen zelf op te trekken.

Tegelijk kwam het aantal vooraf ingeschatte nieuwe plaatsen in de rusthuizen niet overeen met wat finaal werd gerealiseerd. Sommige plaatsen kwamen er bijvoorbeeld pas later op het jaar, andere werden geannuleerd. Opnieuw geeft dat een verschil tussen het geschatte budget en de uiteindelijke uitgaven.

Eenmalige investeringen

Margot Cloet, de topvrouw van de grootste koepelorganisatie Zorgnet-Icuro, pleit ervoor de overgebleven budgetten terug te laten vloeien naar de sector via eenmalige investeringen. In het verleden gebeurde dat ook. Zo kregen rusthuizen bijvoorbeeld een premie om te investeren in hun IT-infrastructuur. 

Ook Beke gebruikte eind vorig jaar een deel van de overschotten voor eenmalige uitgaven. Hij pompte extra centen in jongerenwelzijn en liet extra vaccins aankopen bij het Agentschap Zorg en Gezondheid. Ook verlichtte hij hier en daar enkele besparingen. Het ging om relatief bescheiden bedragen, ten belope van enkele miljoenen.

De minister relativeert de overschattingen. “Dit is niet te vermijden. Het is eigen aan een begroting: je werkt met ramingen en voorspellingen, er zullen in de realiteit altijd afwijkingen zijn”, zegt zijn woordvoerder Steffen Van Roosbroeck. Hij wijst ook naar de zesde staatshervorming, die vorige legislatuur werd uitgevoerd. Omdat er budgetten, onder meer in de ouderenzorg, van het federale naar het Vlaamse niveau werden overgeheveld, was het complexer om een juiste voorafname te maken. “Vanaf 2019 is die operatie afgerond.”

‘Zorgcrisis’

Rousseau neemt geen vrede met die uitleg. “Na vijftien jaar CD&V op Welzijn zitten we intussen met zorgcrisis. Je krijgt aan geen mens uitgelegd dat niet het volledige budget wordt uitgegeven. Een ouder plaatst zijn geld toch ook niet op de bank als zijn kind in nood is?”

Eind deze maand start de Vlaamse regering met haar begrotingscontrole. De technische voorbereidingen zijn inmiddels op gang getrokken. Waar mogelijk hoopt de Vlaamse regering de besparingen te milderen, ook Beke zal proberen zijn slag thuis te halen. Alleen is de vraag of er door de economische impact van de coronacrisis er nog veel ruimte gaat zijn voor extra uitgaven.