Hotpants: ouder dan u denkt, en deze zomer helemaal terug

Vraag je aan een modeliefhebber wanneer de hotpants het daglicht zagen, dan zal het antwoord vermoedelijk zijn: begin jaren ’70. Vraag je het aan een modedeskundige, dan zal die zeggen: Ho! Het hete broekje is veel ouder, want korte shorts signaleerden we al in de jaren ’30. Waaraan archeologen desgevraagd zouden toevoegen: ho, ho en nog eens ho! Ze bestonden al in de 4de eeuw na Christus, kijk er de mozaïeken uit de Romeinse villa dicht bij het Siciliaanse Piazza Armerina maar op na.

Toch gaan we bij het in kaart brengen van de historie van de hotpants niet uit van een stokoude mozaïekvloer, maar van een iets minder antieke referentie: modevakblad Women’s Wear Daily, dat de term ‘hotpants’ in de herfst van 1970 voor het eerst gebruikte. De collectie waar WWD over schreef was van de Franse Dorothée Bis, en niet van de Britse Mary Quant, die al dan niet terecht de geschiedenis in zou gaan als de oermoeder van zowel de minirok als de hotpants. Volledigheidshalve dient vermeld dat ook Mariuccia Mandelli van het Italiaanse modehuis Krizia in 1970 al vrouwenshorts zou hebben ontworpen.

Maar dat terzijde: de eerste superkorte broekjes die daadwerkelijk hotpants genóémd werden, kwamen uit de koker van Dorothée Bis, het swingende Parijse modehuis dat klanten in de zomer van 1970 rokken en broeken in alle mogelijke lengtes voorschotelde. Slim, want de modehamvraag in dat jaar was welke lengte nou precies hip was: mini of midi?

In januari 1971 verscheen er een artikel in The New York Times van journalist Judy Klemesrud. Ze schreef, met het nodige venijn: ‘Bij de modeshows in Rome en Parijs van deze maand waren korte broeken een enorme rage. En deze week al trotseerden New Yorkse modetypes de vrieskou om maar de eersten te kunnen zijn om korte broeken te dragen naar lunches, modeshows en zelfs deftige feestjes. (...) Women’s Wear Daily, het handelsblad van de mode-industrie, heeft afgelopen herfst de midirok gepusht, of zoals zij hem noemen, de ‘longuette’. Om z’n flexibiliteit te demonstreren heeft het blad nu de shorts omarmd, en de term ‘hotpants’ gemunt.’

Verder in het artikel schreef Klemesrud: ‘De meeste winkels in Manhattan die hotpants verkopen lieten weten dat nieuwe zendingen bij binnenkomst direct uitverkocht waren.’ ‘Ze zijn een uiting van de nieuwe vrijheid van de vrouw’, zei Jason Miller, een psychiater uit Manhattan, in hetzelfde stuk, ‘en ze geven aan dat ze zich niet langer wil onderwerpen aan conventies. Ze tonen ook dat ze op een serieuze missie is om zich tot andere mensen te verhouden - mannen in het bijzonder. Wellicht draagt ze ze niet alleen om seksueel te provoceren, maar omdat ze aandacht wil, als voorspel voor een echte relatie.’

Bijzonder, een psychiater aan het woord laten over een modetrend. Maar om even een beeld te schetsen van de toen heersende tijdgeest: de anticonceptiepil was al bijna tien jaar oud, maar abortus was nog niet gelegaliseerd - ook niet in Nederland, waar Dolle Mina’s luidkeels lieten weten baas in eigen buik te willen zijn. In de Verenigde Staten zou het nog tot 1973 duren tot zwangerschapsonderbreking wettelijk was toegestaan, in Nederland tot 1976. De ‘nieuwe vrijheid’ van de vrouw waar psychiater Miller over repte was dus zo vrij nog niet. En niet zo nieuw. Want wat Klemesrud ook aanstipte in haar artikel: korte damesbroeken waren al een trend in de jaren 30 en 40 van de vorige eeuw.

Lelijkste lichaamsdeel

Eén groot verschil was er wel, zo liet ze modecoördinator Dorothy Tricarico van het Brooklyn Museum vertellen: de hotpants uit de jaren zeventig waren de eerste hyperkorte broeken die op stráát opdoken, weg van de bühne en stranden waar ze voorheen gezien en gedoogd werden. Misschien, maar dat is giswerk, gaf de dood van Coco Chanel eerder die maand wel ruimte voor de opmars van de hotpants.

Chanel was immers, hoewel groot vernieuwer en bevrijder van het vrouwenlichaam, mordicus tegen het tonen van blote knieën. De reden: ze vond ze de lelijkste lichaamsdelen.

Toch zal Chanel in haar hoogtij-jaren de nodige shorts in het vizier hebben gekregen. Want het klopt als een bus wat Tricarico zei: in de jaren dertig en veertig waren de korte vrouwenbroeken al veelvuldig gesignaleerd. Niet op straat dus, maar op podia en in films. Denk aan Marlene Dietrich, die in Der blaue Engel (1930) en Blonde Venus (1932) haar ellenlange stelten liet zien, gestoken in amper zichtbare Hosen. Of aan de tapdansende Ruby Keeler in de musical 42nd Street (1932) en Betty Grable in Million Dollar Legs (1939). Grable had volgens pantyfabrikanten ideaal gevormde benen en liet ze bij wijze van publiciteitsstunt door de filmstudio verzekeren voor een miljoen dollar.

Logisch dus, dat Grable zich vaak liet fotograferen in korte broekjes, onder meer door 20th Century Fox-fotograaf Frank Powolny, die haar in 1943 vroeg met de kortgebroekte billen naar de camera te gaan staan en olijk achterom te blikken. De foto werd door het blad Time in 2003 verkozen tot een van de ‘100 Photographs That Changed the World’. Door die foto werd Grable de eerste echte pin-up. Amerikaanse soldaten aan het front bestelden 50 duizend exemplaren per maand van de betreffende foto en schilderden de beeltenis van Betty op bommenwerpers: een uiting van hun heimwee naar de meisjes thuis. Andere meisjes uit de jaren veertig droegen hotpants onder strakke truitjes, gedragen over puntige bullet bra’s. Zogenaamde sweater girls als Lana Turner en Jayne Mansfield werden er groot mee, en ook Marilyn Monroe liet zich graag in shorts en strakke truitjes kieken.

Respectabele vrouwen droegen ze ook, heus, maar alleen in de veilige omgeving van vakantiebestemming of sportveld. Jackie Kennedy liet zich ermee vereeuwigen in de tuin van de Kennedy Compound in Hyannis Port. Jaren later, toen ze met Ari Onassis getrouwd was, durfde ze er wel mee de straat op en droeg ze zelfs leren varianten. In 1971 haalde ze samen met Liz Taylor, gekleed in piepkleine broekjes, de cover van het roddelblad Screen Mirror. De tekst bij een compositiefoto van de beide dames luidde: ‘Liz and Jackie in shocking scandal: how their hot pants got them into trouble.’

Prostitutie

Dat hotpants razend populair waren, bleek ook op de onlangs beëindigde Mary Quant-tentoonstelling in Londen, waar stond te lezen dat Quants hotpants sneller verkochten dan ze ze kon maken. De Britse krant Daily Mirror waagde zich begin jaren zeventig aan een ongevraagd adviesje voor de fans en liet weten dat hotpants alleen geschikt waren voor vrouwen onder de 25 jaar met een heupomtrek van 91 centimeter of minder - een sterk staaltje bodyshaming avant la lettre. Ook in Amerika sloeg het kledingstuk tot in alle uithoeken aan. De stewardessen van de Texaanse luchtvaartmaatschappij Southwest Airlines moesten ze zelfs als uniform dragen, boven majoretteachtige veterlaarzen. Wie de outfit weigerde, kon fluiten naar haar baan.

Maar zoals dat gaat bij hypes: wat snel stijgt kan ook snel zinken. Drie jaar na het stuk van Klemesrud schreef Angela Taylor op 13 juli 1974 in The New York Times: ‘In de recente hittegolf kwamen al die kleine broeken weer tevoorschijn, nu gedragen met buffelhuidplatformsandalen en blote benen. Alle vrouwen die ze droegen, zeiden dat het shorts waren, geen hotpants. Dat is een kwestie van semantiek, vooral omdat hotpants - met name rode - het handelsmerk van de prostituee zijn geworden.’ In een reportage over tienerprostitutie in The New York Times Magazine uit 1975 werd beschreven hoe tippelaarsters op 8th Avenue stonden, gekleed in korte broekjes en op plateauhakken.

Geen wonder dus dat Jodie Foster, die in Martin Scorseses film Taxi Driver uit 1976 de 12-jarige prostituee Iris speelt, rode hotpants draagt boven haar hoge rode plateauhakken.

Misschien was die film, en die Lolita-associatie, wel de doodsteek voor de hotpants, die de daaropvolgende jaren in relatieve anonimiteit moest zien door te komen. Hij kon zich pas weer revancheren toen actrice Catherine Bach zich in 1979 opwierp als postergirl voor de nerveus kort afgeknipte spijkerbroek. Ze speelde Daisy Duke, het knappe nichtje van de broers Bo en Luke Duke uit het fictieve stadje Hazzard. Een supersexy en licht naïeve boerenmeid, die bij het vooroverbuigen over de Dodge Charger van haar neven ruim zicht bood op haar buttock cheeks - billenwangen in goed Nederlands. Daisy Duke en haar broekje werden dientengevolge zó populair dat superkort afgeknipte jeans de bijnaam daisy dukes kregen, en posters met haar beeltenis op vele jongenskamermuren en garagewanden terechtkwamen. Ook razend populair, maar dan in Nederland: de dames van Luv’, de Dolly Dots en Doris D & The Pins, die het hyperkleine damesbroekje met billenwangenzicht op platenhoezen en in Toppop promootten.

Hipsters

Korte broekjes waren weer razend hot en happening, reden genoeg voor een paar goocheme Amerikanen om ‘breastaurant’-keten Hooters op te zetten, bemand door rondborstige serveersters in witte tanktops en krappe oranje atletiekbroekjes. Waarmee de hotpants helaas weer in het wat minder deftige circuit schoten. In discotheken, clubs en op muziekpodia bleef het broekje hoe dan ook goede zaken doen. Samantha Fox, Jennifer Lopez en Shakira traden er dolgraag in op en Britney Spears veroorzaakte er in april 1999 regelrechte ophef mee. De reden: Spears had zich voor Rolling Stone door David Lachapelle laten fotograferen in witte hotpants met in strasstenen het woord ‘baby’ op haar rechterbil. Ze keek pseudo-onschuldig over haar schouder en hield een roze kinderfietsje in haar handen. Op een andere foto lag ze gekleed in hotpants en beha op bed, met een Teletubbiepop in de arm. De beelden leidden tot verhitte discussies: kon dat wel, een meisje van 17 zo ‘Lolita’ neerzetten? In haar eerste videoclip bij het nummer ‘Baby One More Time’ was ze al te zien met vlechtjes en een schooluniform - met een decolleté en een bloot middenrif. Misschien heeft Spears of haar management zich wat van die kritiek aangetrokken. De video’s van haar volgende album waren een stuk volwassener. De hotpants bleven, al droeg ze er bij een optreden op de MTV Video Music Awards in 2001 geen staartjes meer bij, maar een levende alpinopython.

De jaren nul en tien kwam de hotpants prima door. Zangeres Kylie Minogue droeg een gouden exemplaar in de clip van ‘Spinning Around’, en het broekje haalde met glans de Kylie-tentoonstelling in het Victoria & Albert museum in 2007. In de jaren daarop brak Rihanna door, grote fan van korte rokjes en broekjes. Ondertussen schoten de openluchtfestivals als paddestoelen uit de grond, en ook daar was het korte broekje een graag geziene gast, op de vele podia én in het publiek. Hipstermeisjes droegen de hunne met een zwarte panty eronder en Clarks of Vans aan de voeten.

Hollen we door naar de jaren tien waarin zangeres Miley Cyrus, niet vies van een ophefje hier en een relletje daar, de hyperkorte en superstrakke short in 2013 weer een nieuwe impuls gaf door tijdens de MTV Video Music Awards te twerken in huidkleurige latex hotpants. Twerken, in diepe hurkzit driftig met de billen schudden, bleek uitermate geschikt om in hotpants te doen, helemaal als de drillende bilwangen goed zichtbaar zijn, bijvoorbeeld in een afgeknipt, gescheurd en gerafeld exemplaar.

Gehuld in precies zo’n broekje schreef Beyoncé vorig jaar popgeschiedenis. In de muziekdocumentaire Homecoming, gefilmd tijdens haar concerten op het Californische muziekfestival Coachella, draagt ze outfits die vrijwel allemaal ontworpen zijn door Olivier Rousteing van het Parijse modehuis Balmain. Op één stuk na: de hyperkort afgeknipte en verrafelde oude Levi’s is afkomstig van tweedehandswinkel Coal N Terry Vintage, gespecialiseerd in het pimpen van oude spijkerbroeken. Voor 90 dollar kan de liefhebber precies zo’n denim short bemachtigen.

Maar misschien heeft die liefhebber al iets dergelijks in de kast liggen, want afgeknipte spijkerbroekjes zijn de afgelopen jaren overal te vinden, van Zara tot Zeeman. En dus ook op straat, waar op hete zomerdagen bijna geen enkele tiener zonder afgeknipt broekje loopt. Daarbij zijn ze, zij het in een andere volgorde dan in 1970, inmiddels ook weer volop gespot op de catwalks. Voor komende zomer kwamen ze in alle soorten, materialen en maten voorbij, ook in shows van doorgaans o-zo-deftige merken als Chanel, Givenchy en Hermès.

Waarmee de modecirkel weer zo rond is als een stevig stel billen.