Waarom raken we ons gezicht zo vaak aan?
We zitten met onze handen constant aan ons gezicht, en dat is dezer dagen niet zo veilig. Hoe komt het dat we niet van ons voorhoofd kunnen afblijven, van onze wangen, onze lippen, onze wenkbrauwen?
De deurklink. De steunpaal in de tram. Wisselgeld. Liftknopjes.
Onze handen komen dagelijks in contact met ontelbaar veel oppervlakken waar bacteriën en virussen zich kunnen schuilhouden. Wanneer er een internationale gezondheidscrisis uitbreekt, wordt dan ook ten strengste geadviseerd je handen meermaals per dag grondig te wassen, en om met die handen niet in de buurt van je neus, mond of ogen te komen.
Dat klinkt allemaal heel logisch. Gemakkelijk ook. Tot je geconfronteerd wordt met het feit dat het aanraken van je gezicht je belangrijkste dagtaak blijkt te zijn.
Je kin die in je handen rust terwijl je dit artikel leest, je oog dat begin te jeuken, puur omdat het hier geschreven staat: jij hebt misschien nog maar net ontdekt dat het onmogelijk is om je gezicht niet aan te raken, maar de wetenschap is er al tientallen jaren mee bezig.
Want iedereen doet het. Constant. Zelfs mensen die wéten hoe ongezond het is. In 2015 toonde een studie bij Australische studenten geneeskunde aan dat ze hun gezicht om de 2,5 minuten aanraakten, zo’n 23 keer per lesuur. In 44 procent van de gevallen raakten de toekomstige artsen hun neus, mond of ogen aan.
Het aanraken van ons gezicht maakt deel uit van ons onbewust dagelijks gedragspatroon. Maar waarom is dat zo? Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat we het al van voor onze geboorte doen. Foetussen zouden hun hand al in de baarmoeder naar hun gezicht brengen.
In latere fasen van de ontwikkeling zou het aanraken van de mond bij de foetus ervoor zorgen dat deze hun mond openden, en een recente studie maakte duidelijk dat we in utero meer geneigd zijn ons gezicht aan te raken wanneer onze moeder zich gestresseerd voelde. Wetenschappers denken daarom niet alleen dat het aanraken van ons gezicht noodzakelijk is voor het ontwikkelen van levensnoodzakelijke reflexen bij onder meer het voeden, maar ook voor het reguleren van emoties.
Geheugen een handje helpen
Dat vermoeden werd onder meer bevestigd door Duitse psychologen. Zij bestudeerden jongeren die een geheugentest moesten afleggen terwijl een luidspreker vervelende geluiden produceerde. De manier waarop de studenten naar hun neus of kin grepen in combinatie met hun hersenactiviteit leidde ertoe dat onderzoekers geloven dat spontaneous facial self touch een onbewuste tool is om gevoelens van stress te onderdrukken, je beter te helpen concentreren en je geheugen letterlijk een handje te helpen.
Dat ons te midden van alle paniek wordt gezegd dat we vooral ons gezicht niet mogen aanraken, is ook nogal contraproductief, zo blijkt dan weer uit een recente Amerikaanse studie: het aanraken van ons gezicht kan helpen om negatieve gevoelens zoals angst te verwerken en biedt ons troost. Wanneer je bovendien aandacht vestigt op een af te leren handeling, wordt het moeilijker om die handeling af te leren.
Met andere woorden: artikels over je gezicht (niet mogen) aanraken, vergroten enkel de drang om je gezicht aan te raken.
Sorry daarvoor.