Wilmès vraagt steun voor upgrade regering, maar N-VA past

“We zijn nadrukkelijk aan de deur gezet op het feest, dan gaan we ook niet onze steun leveren.” N-VA-voorzitter Bart De Wever liet er op VTM Nieuws geen twijfel over bestaan. Zijn partij zal de upgrade niet steunen van de regering in lopende zaken naar een volwaardige regering. 

Net op dat moment zaten de partijvoorzitters van de oppositiepartijen samen met premier Wilmès en haar topministers. Veelzeggend: enkel de N-VA had haar fractieleider gestuurd, Peter De Roover. Op die vergadering werd besproken hoe de ‘volmacht-regering’ juist te werk zou gaan.

Regeerverklaring en eedaflegging

Daar werd besloten dat Wilmès vandaag een beknopte regeerverklaring zal afleggen in het parlement. De bedoeling is dat haar regering zich beperkt tot de aanpak van de coronacrisis, voor de andere domeinen is de afspraak dat haar ploeg zich zal gedragen alsof ze in lopen zaken is. 

Wilmès zal ook opnieuw de eed moeten afleggen bij de koning, omdat haar regering vervelt van lopende zaken naar een volwaardig kabinet. Intussen zal er een werkgroep aan de slag gaan om uit te dokteren wat die volmachten juist moeten inhouden. In die werkgroepen zitten vertegenwoordigers van de regering, maar ook de oppositie. 

Donderdag kan er dan worden overgegaan tot een vertrouwensstemming in het voltallige parlement. De vraag is hoe die bijeenkomst gezien de coronamaatregelen juist zal plaatsvinden. “Maar daar zijn praktische oplossingen voor te vinden”, luidt het. N-VA zal deze ‘doorstartregering’ niet steunen, sp.a doet dat uiteindelijk wel, net als CD&V.

Wrevel

Er was bij N-VA en sp.a nochtans wrevel ontstaan over de communicatie van koninklijk opdrachthouder Patrick Dewael (MR). Die had zondagavond na een langere vergadering met de partijvoorzitters aangekondigd dat de minderheidsregering van Wilmès zou vervellen tot een volwaardig kabinet. Die zou werken met volmachten, en gesteund worden door zowat alle oppositiepartijen op Vlaams Belang en PVDA na.

De vergadering zondagavond onder leiding van Dewael met de partijvoorzitter eindigde in verwarring. Dewael maakte van de gelegenheid gebruik nadien om krachtig te communiceren, maar eigenlijk waren er nog geen echte knopen doorgehakt over de concrete invulling van hoe het volmachtkabinet zou werken.

Moeilijk te ontbinden

Het grootste twistpunt, zo bleek gisteren: gaat de zetelende minderheidsregering straks het vertrouwen vragen aan het parlement? In dat geval vervelt de regering in lopende zaken tot een volwaardige regering en wordt het in de feiten moeilijk om ze daarna te ontbinden. In principe moet er zich dan een alternatieve meerderheid aandienen. Zolang PS en de groenen de restregering blijven steunen is dat mathematisch onmogelijk. Tenzij de regering zelf ontslag neemt. Die onbeperkte deadline zint N-VA en sp.a niet, maar ook CD&V plaatste daar vraagtekens bij. Daar werd een mouw aangepast. Na zes maanden, of na afloop van de periode van volmachten, zou de regering opnieuw het vertrouwen aan het parlement vragen, waardoor er een einde kan komen aan de volle bevoegdheden van het kabinet-Wilmès. Anders gezegd: de regering gaat dan weer in lopende zaken, tenzij er een nieuwe coalitie is.

Grondwetsspecialisten uitten hun reserves bij het feit dat een minderheidskabinet met volmachten zou werken. Het geeft de regering verregaande bevoegdheden. Kan dat zomaar als ze maar 38 van de 150 zetels vertegenwoordigt? “Juridisch is dat mogelijk”, zegt Toon Moonen, professor grondwettelijk recht (UGent). “Als een meerderheid deze regering haar fiat heeft gegeven.”

Problematischer wordt het als de regering er nog steeds een van lopende zaken is. “Mogelijk zijn er in de strijd tegen de coronacrisis wetswijzingen nodig, zoiets kan juridische bezwaren opleveren zonder volwaardige regering.” Het is net vanuit die redenering dat de koninklijke opdrachthouders Patrick Dewael en Sabine Laruelle (MR) zijn vertrokken.