Coronavirus Covid-19: hoe raak je besmet en hoe kan je jezelf beschermen?

Hoe raak je besmet met het coronavirus?

Er wordt aangenomen dat het virus overgedragen wordt via kleine druppeltjes die de lucht in gelanceerd worden als een besmet persoon hoest of niest. Die druppels kunnen tot één meter ver vliegen. Zo kunnen ze op een andere persoon terechtkomen en deze besmetten. Maar ze kunnen ook op een oppervlak vallen; als iemand hier dan mee in contact komt en vervolgens zijn of haar gezicht aanraakt, dan kan die persoon ook het virus oplopen. 

Amerikaanse onderzoekers van het Nationaal Instituut voor de Gezondheid keken naar hoelang het coronavirus besmettelijk kon blijven op verschillende materialen. Het virus verdwijnt het snelste op koperen oppervlakken en in de lucht. Slechts enkele uren waren voldoende. Belangrijk: dit betekent niet dat het virus ook effectief enkele uren aanwezig is in de lucht. In het experiment hielden de onderzoekers de virusdeeltjes namelijk met opzet in de lucht. 

Op karton kan het virus ongeveer een dag overleven. Maar op plastic en roestvrij staal kan het tot wel drie dagen overleven. Oppassen geblazen dus bij ziekenhuisinstrumenten, palen in de bus of tram of je plastic smartphonehoesje. 

Deze nieuwe resultaten stroken met een literatuurstudie van eerder dit jaar waarin de conclusies van alle studies over de overleving van coronavirussen op objecten werden vergeleken. Daaruit bleek dat dit soort virussen tot enkele dagen op oppervlakten gemaakt van glas, hout, papier, metaal of plastiek kunnen overleven. Uit eerder onderzoek bleek ook al dat de temperatuur en luchtvochtigheid een invloed hebben over de overlevingskansen van een coronavirus. Hoe lager de temperatuur en luchtvochtigheid, hoe beter de overlevingskans van het virus.

Er is echter wel nog verder onderzoek nodig om te kijken of het virus zich ook effectief via al deze oppervlakten verspreidt en het is belangrijk om te vermelden dat de meeste wetenschappelijke studies zo snel mogelijk online gezet worden, en daardoor niet altijd beoordeeld zijn door andere wetenschappers. Het blijft van uiterst belang om je handen en oppervlakten regelmatig te wassen of te ontsmetten. Dit kan het aantal virusdeeltjes drastisch doen dalen.

Wat is de incubatietijd van het virus?

“Dat hangt af van de symptomen”, zegt viroloog Marc Van Ranst (KU Leuven). “De incubatietijd, wanneer je nog geen symptomen hebt, duurt gemiddeld ongeveer 5,2 dagen. Dat kan wat korter zijn, of wat langer. Je kan dus bijna een week rondlopen met het virus zonder het zelf te beseffen. Je gaat dan niet hoesten of niezen, waardoor het virus in de keel blijft zitten.”

Wat zijn de symptomen?

Eind februari maakte de WHO een evaluatie op basis van de toen 56.000 bevestigde gevallen van besmetting. De meeste personen ontwikkelen ongeveer 5 à 6 dagen na de infectie milde symptomen. Het gaat om ongeveer 80 procent. In de meeste gevallen wordt koorts gemaakt: bij 88 op de 100 personen gaat de lichaamstemperatuur de hoogte in. Daarnaast hebben ongeveer 68 op de 100 patiënten last van een droge hoest, zijn 38 op de 100 vermoeid en moeten 33 op de 100 dikke slijmen ophoesten.

Milde symptomen die minder voorkomen zijn spier- en keelpijn, hoofdpijn en rillingen. Tussen de 10 en 15 op de 100 besmette personen hebben daar last van. Misselijkheid, een verstopte neus en diarree komen in een kleine 4 à 5 op de 100 patiënten voor. Heb je een lopende neus? Dan is het waarschijnlijk een gewone verkoudheid.

Bij een kleine 14 procent van de patiënten ontwikkelen zich ernstigere symptomen, zoals kortademigheid (in maar liefst 18 op de 100 besmette personen), een versnelde ademhaling, dalende zuurstoflevels in het bloed, en de aanwezigheid van slijm, bloed of eiwitten in de longen. De overige 6 procent van de patiënten verkeren in kritieke toestand. Hun ademhaling stopt, zij ontwikkelen een septische shock, hun organen falen,... 

Het aantal personen zonder symptomen is moeilijk in te schatten, maar de WHO vermoedt dat dit maar zelden voorkomt.

Wat kan je ertegen doen?

Je neemt best dezelfde voorzorgen in acht om ook een griepinfectie te voorkomen: een goede hygiëne – zoals handen wassen, meer dan anders, en zeker na het werk of gebruik van het openbaar vervoer. Handen wassen doe je met zeep en water, niezen doe je best in je elleboog, raadt de WHO aan. 

Hou een afstand van minstens één meter tussen jezelf en anderen en vermijd fysiek contact wanneer je elkaar begroet: dus geen hand schudden, kus geven of omhelzing. 

Een ander advies is zo min mogelijk ogen, neus en mond aan te raken. Daarnaast roept de WHO ook bedrijven op om maatregelen te nemen, zoals thuiswerken.

“Vermijd zeker ook contact met zieke mensen die besmet zijn of bij wie dat vermoeden bestaat”, klinkt het, “maar dat is natuurlijk een logische maatregel”.