Nederland en Verenigd Koninkrijk kiezen niet voor totale lockdown, maar voor "groepsimmuniteit": wat is dat precies?

Italië, Spanje, Frankrijk, de lijst met landen die volledig op slot gaan, groeit. 

Maar in het Verenigd Koninkrijk en in Nederland wordt er heel bewust géén totale lockdown afgekondigd (al zijn er wel maatregelen getroffen). En dat heeft een reden: in die landen hanteren ze de strategie van de "herd immunity" of de "groepsimmuniteit".

"In afwachting van een vaccin of medicijn moeten we de verspreiding van het virus afremmen en gecontroleerd groepsimmuniteit opbouwen", zei de Nederlandse premier Mark Rutte gisteren in een toespraak. "Wie het virus heeft gehad, is daarna meestal immuun. Hoe groter de groep die immuun is, hoe kleiner de kans voor het virus om over te springen op kwetsbare ouderen en mensen met een zwakke gezondheid. Met groepsimmuniteit bouw je als het ware een beschermende muur om hen heen."

"Eenvoudig uitgelegd betekent groepsimmuniteit dat een grote groep van de bevolking immuniteit of weerstand opbouwt tegen een virus. Mocht het virus dan terugkeren, is die weerstand er al. Als veel mensen weerstand hebben, gaat het virus minder circuleren. En dan worden ook mensen die minder weerstand hebben, minder getroffen", legt Leen Delang, viroloog aan de KU Leuven uit. 

"Op zich is groepsimmuniteit nuttig", benadrukt ze. "Maar meestal doen we dit via veilige vaccins." Om een idee te geven van de cijfers: volgens de voorspellingen zou 50 tot 70 procent van de bevolking besmet moeten worden met het coronavirus om een beschermend effect te hebben.

Dat beaamt ook Steven Callens, professor infectieziekten in het UZ Gent. "Het klopt dat hoe meer mensen immuun zijn, hoe minder mensen het op termijn krijgen. Bij rode hond of windpokken heeft dat in het verleden bijvoorbeeld gewerkt."

Maar bij Covid-19 (de ziekte die het nieuwe coronavirus veroorzaakt) is het een ander verhaal. Daar zijn de risico’s volgens de twee experten té groot. "Er is nog te veel onzekerheid over dit virus en over de eventuele weerstand die er opgebouwd wordt", begint Delang. "We kennen het virus nog maar pas, er is dus alleen iets te zeggen over de kortdurende weerstand. We weten niet hoe volledig die immuniteit is of hoelang die blijft. Vooral de risicogroepen worden zwaar getroffen, maar er zijn toch ook heel wat jongere mensen tussen de 30 en de 50 jaar ernstig ziek, wat gaan daar de gevolgen voor de longcapaciteit zijn?", vraagt ze zich af. "Bovendien weten we niet of er wel zo’n tweede golf gaat komen."

Zij noemt het inzetten op die groepsimmuniteit "pokeren, dat mogelijk met een menselijke tol komt". 

Ook Callens benadrukt dat we eigenlijk nog maar heel weinig weten over Covid-19. "Ik vraag me dus af of het wel zo’n goed idee is om die kudde-immuniteit toe te passen. We zien dat vooral de beroepsactieve populatie, mensen tussen de 30 en de 50 jaar oud, besmet worden. Zij zijn diegenen die op onze intensieve zorg beginnen te liggen." Het grootste risico van die strategie van groepsimmuniteit? "Dat net die beroepsactieve populatie disproportioneel hard getroffen wordt aan het begin van de epidemie. Dat zou menselijke drama’s kunnen veroorzaken."

"De bottom line is: eigenlijk zeggen België en Nederland hetzelfde", legt Callens uit. "We willen het aantal mensen dat op hetzelfde moment ziek is, beperken. We weten dat we de epidemie niet kunnen tegenhouden of stoppen, maar we kunnen ze wel vertragen. En ook het eindresultaat is hetzelfde: immuniteit bij een groot deel van de bevolking."

"Maar vanuit België hebben we gekeken wat de capaciteit van ons gezondheidssysteem aankan. Want zodra de piek er is, is het te laat. We moeten de piek voor zijn. Vanuit Nederland denkt men: als we erdoor zijn, zijn we erdoor. Dan is er misschien wel een menselijke kostprijs, maar we zijn bereid om die te nemen."

Delang merkt ook op dat het niet de bedoeling is van Nederland om het virus zomaar los te laten en helemaal niets te doen. "Dat is onverantwoord. Nederland wil het gespreid doen, maar in dat scenario moet je hopen dat de maatregelen heel strikt nageleefd worden. Dan zou dat in theorie kunnen."

"Wij zetten hier heel hard in op "flatten the curve" (de curve van het aantal besmettingen afvlakken, zodat ons gezondheidssysteem niet overbelast wordt, red.)", vult Delang aan. "We willen zo weinig mogelijk infecties. Ook hier zullen we sowieso een zekere mate van groepsimmuniteit opbouwen, maar dat is niet het doel. Het doel in België is: hoe minder, hoe beter. Hopelijk hebben we dan binnenkort een vaccin."

Lees verder onder de grafiek: 

Allebei de virologen zijn ervan overtuigd dat de Belgische aanpak slimmer is. "Ik denk dat de strategie om het virus in te dijken en de piek zo laag mogelijk te houden slimmer is”, zegt Callens. “Een bijkomend effect van dat spreiden in de tijd, is dat het ons de tijd geeft om te wachten op een vaccin. Want vaccineren is sowieso een veel veiligere optie dan iedereen te laten infecteren."

Bekijk hier het verslag van "Het Journaal":