Nederland en Groot-Brittannië mikken op ‘groepsimmuniteit’: ‘Dat kost je dan wel eerst honderdduizenden levens’
Italië, Spanje en Frankrijk zitten op slot, terwijl Britten en Nederlanders van hun overheid horen dat met zoveel mogelijk besmet raken nu een goed plan is. ‘In theorie klopt dat. In de praktijk kost het je eerst honderdduizenden levens en een gecrashte gezondheidszorg.’
Hoe kan het dat Fransen nu de straat niet meer op mogen, maar het op de metro in Londen en Nederland nog druk is?
Ook al slaat Covid-19 bij hen even hard toe, Britse cafés en scholen blijven open en Nederlanders moesten hun overheid zowat smeken om ze tijdelijk te sluiten. Want, zo stelt de liberale premier Mark Rutte: “Het zou goed zijn dat 60 procent van de bevolking nu besmet raakt.”
Dat het ene land kiest voor doorgedreven isoleren en het andere voor ‘de laat het coronavirus zijn ding doen’-aanpak zorgt voor verwarring. Want het virus is overal even besmettelijk en dodelijk, of het nu in Milaan of Utrecht rondwaart.
De reden voor de afwijkende aanpak in Nederland en het Verenigd Koninkrijk is dat premier Rutte en zijn collega Boris Johnson snel ‘groepsimmuniteit’ willen. Daarbij laat je zoveel mogelijk mensen besmet raken, zodat een zo groot mogelijke groep immuun wordt. Zij kunnen dan geen tweede keer besmet raken bij een tweede ‘golf’ en ze kunnen het virus ook niet meer doorgeven.
Is dit soort virussen hun gang laten gaan een bekende aanpak?
“Voor we vaccins hadden, liep het altijd zo. En onze moderne vaccinatiecampagnes zijn op groepsimmuniteit gebaseerd”, zegt professor vaccinologie Corinne Vandermeulen (KU Leuven). “Als bij mazelen 95 procent van de bevolking gevaccineerd is, kan de ziektekiem zich nauwelijks nog verspreiden en bescherm je wie geen vaccin mag krijgen of er slecht op reageert. Zo zijn onder andere de pokken uitgeroeid.”
Maar tegen Covid-19 is er geen vaccin. Geen punt, claimen Britse en Nederlandse beleidsmakers. Dan zetten we gewoon het virus zelf in. Vaccins beschermen je door een zeer kleine dosis virus te injecteren, zodat je antistoffen aanmaakt. Het virus zelf onder de leden krijgen, levert dat immuniserende effect natuurlijk ook op.
“We weten nu voor Covid-19 dat zo’n 60 procent van de bevolking besmet zou moeten raken om groepsimmuniteit te realiseren”, zegt hoogleraar statistiek Niel Hens (UHasselt/UAntwerpen). Bereik je dat snel, dan vermijd je een lange lockdown die sociaal, economisch en psychisch zwaar kan gaan wegen. Het kan namelijk tot achttien maanden duren voor er een vaccin is.
Ook vermijd je een boomerangeffect. Hou je het virus met de zwaarst mogelijke isolerende maatregelen tegen, dan blijft een zo groot mogelijk deel van de bevolking er namelijk wel vatbaar voor. Zodra je de regels versoepelt, riskeer je toch weer veel zieken. “Zo’n groot deel van de mensen vatbaar houden ligt ethisch moeilijk, want je kan een lockdown niet blijven volhouden”, zegt epidemioloog Pierre Van Damme (UAntwerpen).
Waarom hanteert België een andere strategie ?
Omdat nu voluit de kaart van de groepsimmuniteit trekken te veel doden en zieken betekent, stellen Hens, Van Damme en Vandermeulen.
“Wij willen het midden houden tussen de verspreiding vertragen om het voor ons gezondheidspersoneel beheersbaar te houden en ze gecontroleerd toelaten om de groepsimmuniteit geleidelijk te laten aangroeien”, zegt Van Damme. “Dat eerste doen we door social distancing en thuiswerken te stimuleren en 65-plussers te isoleren. Dat tweede door geen complete lockdown te organiseren en bijvoorbeeld scholen open te houden voor een aantal kinderen. Zo vrijwaren we ouders in de zorg en vermijden we contact tussen grootouders en kleinkinderen en werken we ook vertraagd al aan wat groepsimmuniteit. Via kinderen kan dat veilig want onder de veertien jaar zijn er geen klinische gevolgen.”
Waarom sturen het VK en Nederland hun strategie nu bij?
Intussen zoekt Boris Johnson trouwens ook iets meer het midden op door de Britten nu toch te adviseren de werkvloer, de pub en het kantoor te mijden. In Nederland is de strategie eveneens bijgespijkerd en gaan cafés en scholen nu wel dicht.
Die bijsturingen komen er omdat er cijfers circuleren over hoeveel doden groepsimmuniteit nu zou veroorzaken. Volgens hooggeplaatste bronnen bij de National Health Service zou het zorgen voor tussen de 318.660 en de 531.000 Britse sterftes, meldt de BBC. In Nederland circuleert het cijfer van 250.000 doden.
“Het zou inderdaad om erg veel levens gaan”, bevestigt epidemioloog Annemieke Vandamme (UZ Leuven). “We hebben 50 tot 70 procent corona-infecties nodig om groepsimmuniteit op te bouwen. Tussen de 1 à 4 procent daarvan zou sterven. Eén procent wanneer het gezondheidssysteem het allemaal aan kan, 4 procent als dat niet zo is. Bovendien is het aantal zieken nog eens een veelvoud.”
Ook is vooraf niet goed bekend wie er precies ziek zal worden. “Het is niet omdat een regering beslist ouderen volledig af te zonderen, zoals Johnson voorstelde, dat je het virus uit die populatie kan houden”, zegt Vandermeulen. Bovendien blijkt meer en meer dat jongere mensen evenzeer zwaar getroffen kunnen worden.
“Alleen als er antivirale middelen zijn, kunnen we groepsimmuniteit opbouwen zonder veel doden en erge klinische gevallen”, zegt Vandamme. “Er lopen nu klinische studies, mogelijk kan dat over enkele maanden.”
Tot die tijd fietst ons land dus tussen de twee extremen in.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
