Europese Commissie schort begrotingsregels voor lidstaten op: “We activeren algemene ontsnappingsclausule”

"Vandaag, en dit is nieuw en nooit eerder gebeurd, activeren we de algemene ontsnappingsclausule. Dat betekent dat de nationale regeringen zoveel geld als nodig is in de economie kunnen pompen. We versoepelen de begrotingsregels om hen in staat te stellen dat te doen", zei von der Leyen. 

De activering van de algemene ontsnappingsclausule in de Europese begrotingsregels heeft de facto tot gevolg dat de afspraken over het begrotingstraject van de lidstaten worden opgeschort. De stap, die enkel gezet kan worden bij een ernstige economische neergang, is zonder precedent.

De EU-lidstaten, en de eurolanden in het bijzonder, zijn verplicht om hun begrotingstekort onder drie procent van hun bbp te houden en een traject naar een structureel evenwicht te volgen. De pandemie en haar economische impact verplicht de lidstaten echter om enorme uitgaven te doen. In België raamde de federale regering de kostprijs van de reeds genomen maatregelen op 8 tot 10 miljard euro.

“De lockdown van ons openbare leven is noodzakelijk om de verspreiding van het virus in te dammen, maar het vertraagt onze economie aanzienlijk”, zei von der Leyen. Ze wees erop dat haar Commissie donderdag al “de meest flexibele staatssteunregels ooit” had ingevoerd om overheidsgeld in te zetten voor getroffen bedrijven, van de horeca tot de transportsector.

Von der Leyen begroette ook de “vastberaden” actie van de Europese Centrale Bank, die in de nacht van woensdag op donderdag aankondigde dat ze tot 750 miljard euro aan obligaties zal aankopen. “Dit draagt bij tot de vuurkracht die we nodig hebben om de economie te steunen”, zo begroette ze de maatregelen in Frankfurt.

Eerder op vrijdag, in een gesprek met de Duitse openbare radio, toonde von der Leyen zich ook bereid om de uitgifte van gemeenschappelijke Europese obligaties te bekijken. “We bekijken alle instrumenten. Alles wat helpt zal ontplooid worden. Dat geldt ook voor corona-obligaties. Indien ze helpen, en correct gestructureerd zijn, dan zullen ze uitgerold worden”, zei ze.

De gemeenschappelijke uitgifte van schuldpapier door de eurolanden stootte tijdens de eurocrisis nog op groot verzet in Duitsland. Berlijn kantte zich vierkant tegen het idee om staatsleningen te bundelen met landen als Italië, die een veel hogere staatsschuld torsen. De coronacrisis heeft het debat opnieuw tot leven gewekt, aangespoord door de Italiaanse premier Giuseppe Conte. Hij denkt aan het Europese noodfonds ESM. Dat fonds met een capaciteit van 500 miljard euro werd in volle eurocrisis opgericht om eurolanden in financiële nood met leningen te stutten.

“Het ESM werd opgericht met een andere vorm van crisis in gedachten. Het fonds moet dus aangepast worden aan de nieuwe omstandigheden, zodat we zijn volledige slagkracht kunnen aanwenden”, zei hij in de krant The Financial Times. Conte stelt voor dat het ESM kredietlijnen opent voor alle lidstaten die maatregelen nemen om de gevolgen van de epidemie te bestrijden. Voorwaarde is wel dat alle lidstaten verantwoording moeten afleggen over de wijze waarop het geld wordt besteed, legde hij uit.

Lees ook: OVERZICHT. 150 euro extra voor wie in tijdelijke werkloosheid komt, maatregelen kosten begroting 8 tot 10 miljard