De klok tikt: de coronacurve van ons land moet volgende week afbuigen

Op één dag 30 overlijdens erbij. Een hoog aantal, maar nog altijd volledig in de lijn van de verwachtingen. Nog binnen die verwachtingen: ook de komende dagen zal de curve stijgen. Want volgens de laatste stand van zaken liggen er ook meer dan 1.000 coronapatiënten in onze ziekenhuizen, van wie 238 op intensieve zorgen.

Volg de laatste ontwikkelingen in onze liveblog.

“We zien nu ongeveer om de drie dagen een verdubbeling van de gevallen”, zegt Steven Van Gucht, woordvoerder van het wetenschappelijk comité over corona. “Op die manier stijgt het aantal besmettingen snel. Die curve moet op tijd afbuigen. Dat zal wellicht ergens volgende week gebeuren. Dan moet de stijging vertragen dankzij de genomen maatregelen. Hoe snel dat zal gebeuren en hoe sterk die vertraging is, dat weten we nog niet.”

De curve afbuigen, wat betekent dat?

Het belangrijkste is volgens Van Gucht dat de situatie in de ziekenhuizen op dit ogenblik nog onder controle is. “We zitten daar nog ver van de maximale capaciteit.”

Maar wat is die maximale capaciteit precies? We weten dat er in ons land 1.900 intensive care (IC)-bedden zijn. Daarmee scoren we boven het Europese gemiddelde. Dat blijkt ook uit een analyse van onderzoekers van Belgische, Britse en Franse universiteiten uit 2012, tot nu toe nog altijd de meest recente ranking. In ons land waren er toen 15,9 IC-bedden per 100.000 inwoners. Ter vergelijking: in Italië waren dat er 12,5, in het Verenigd Koninkrijk en Nederland respectievelijk 6,6 en 6,4.

“Die laatste twee landen zetten dan ook nog eens in op kudde-immuniteit, waarbij ze bewust een groep laten besmetten”, zegt Geert Meyfroidt, voorzitter van Belgische Vereniging Intensieve Geneeskunde en verbonden aan het UZ Leuven. “Ik denk dat we een dubbele voorsprong hebben op die landen.”

Bezettingsgraad in oorlogstijd

Die 1.900 Belgische IC-bedden zijn natuurlijk niet allemaal vrij. Ook in coronatijden krijgen mensen hartinfarcten of hersenbloedingen. Volgens professor Pieter Depuydt, hoofd intensieve zorg van het UZ Gent, ligt de gemiddelde bezetting op zijn afdeling in niet-coronatijden sowieso al rond de 80 procent. Een derde van die patiënten moet ook kunstmatig beademd worden.

Vandaar dat alle ziekenhuizen de voorbije week hun aanbod aan IC-bedden opgeschaald hebben. “We hebben nu een totaal van zeventig bedden, zowel voor Covid-19 als niet-Covid-19", zegt Depuydt. “Er zijn ook twintig bedden met beademingstoestel geïsoleerd vrijgemaakt voor Covid-patiënten. Die kunnen we indien nodig, buiten de afdeling intensieve zorg, nog verder optrekken naar zelfs 120 of 130 bedden.”

Het probleem met corona is dat je die patiënten moet scheiden van andere patiënten om besmetting te voorkomen. In het UZ Leuven, waar op dit moment elf coronapatiënten op intensieve verzorging liggen, hebben ze nog twee volledig lege IC-units voor coronapatiënten klaar staan. 

“We hadden misschien beter naar China moeten kijken, maar we moeten met zijn allen eerlijk toegeven dat onze euro pas echt is gevallen met Italië”, zegt Meyfroidt (UZ Leuven). “Zo hebben we toch een voorsprong van twee weken op Italië en het is verbazend om te zien hoe veel je kan doen op zulke korte tijd. We zaten met plan A, plan B is ongeveer klaar en Plan C – waarbij we nog een oude unit klaarmaken – is in voorbereiding. Het is ongelooflijk hoe iedereen samenwerkt om dit klaar te spelen, van technici die kabels leggen tot verplegers die zich omscholen. Dit is de grootste crisis in Europa sinds de oorlogen, en de loopgraven worden gegraven hier bij ons – in de ziekenhuizen.”

De huidige bezettingsgraad in de intensive care-units in België is dus een momentopname die afhangt van hoeveel extra bedden en units de ziekenhuizen creëren, maar ook door de instroom en uitstroom van patiënten. “Op dit moment, vrijdag 20 maart, zitten we in België aan een derde van de capaciteit van die units”, zegt Van Gucht.

Afbouw

Mits een simpele rekensom, kunnen we ook inschatten vanaf hoeveel besmettingen de ziekenhuiscapaciteit op haar limiet botst, meent professor biostatistiek Kurt Barbé (VUB). “Ik baseer me daarvoor op de Italiaanse statistieken. Ook daar wordt, net als bij ons, lang niet iedereen getest, toch zag je de voorbije weken een constante: ongeveer 8 procent van de officieel besmetten komt terecht op intensieve verzorging. Als je dan onze beschikbare bedden, 1.900, deelt door 0.08, dan krijg je 23.750. Bij dat aantal positieve gevallen krijg je dus problemen.”

Daar zitten we met 2.257, het huidige officiële aantal besmette Belgen, dus nog lang niet. Al waarschuwt professor Barbé wel dat wiskunde zeker ‘geen Madame Soleil’ is.

De IC-bedden zijn duur en gezien ons land er meer heeft dan elders in Europa, staan ze ter discussie. Er bestaat een plan om de algemene ziekenhuiscapaciteit in ons land af te bouwen, als onderdeel van de hervorming van de ziekenhuisfinanciering die minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) in 2015 in gang zette. Een studie van het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) stelde dat er tegen 2025 maar 1.781 IC-bedden meer nodig zijn. “Ik denk dat die besparingen nu eventjes van de baan zijn”, zegt Meyfroidt. “Het is als een verzekering: je hebt dat voor als het echt misgaat. En dat is nu het geval.”