De bekendste overlever van de aanslagen van 22 maart: ‘Liefde overstijgt alles, ook deze nieuwe crisis’

“Telkens wanneer ik het moeilijk krijg, ga ik even naar die foto kijken. Dan weet ik weer waar ik vandaan kom”, vertelt Nidhi Chaphekar (44). De foto waarover ze spreekt, zit ergens in een kast in haar huis in de Indiase miljoenenstad Mumbaï verstopt. En toch is de kans groot dat u het beeld kent.  Een bestofte stewardess die na de aanslagen van 22 maart 2016 zwaar gehavend en met de bloes opengescheurd op een bankje in de luchthaven zit. De foto ging de hele wereld rond, en lezers van De Standaard verkozen hem in januari nog tot de meest iconische Belgische foto ooit.

“Andere foto’s van rampen tonen meestal de horror, deze toont vooral de wilskracht en liefde in mijn blik. Het beeld zegt meer dan duizend woorden.” Geen wonder dat het beeld de cover van haar boek Herboren siert, waarin ze die ene noodlottige dag en de nasleep ervan tot in detail beschrijft. “Ik heb alleen gevraagd om die opengescheurde bloes wat te vervagen op de cover”, lacht ze. “Het is al erg genoeg dat ik zo paginagroot in alle kranten stond.”

U lag na de bomaanslag 22 dagen in coma en onderging in vier jaar tijd liefst 23 operaties. Hoe gaat het nu met u?

“Helemaal herstellen zal ik nooit. De bom heeft een aantal stukken van mijn lichaam weggerukt, zoals spieren en een aantal botfragmenten in de hiel van mijn rechtervoet. Daarom ben ik nu aan die kant van mijn lichaam een centimeter korter, waardoor er pijn uitstraalt naar mijn rug. Daarnaast moet ik nog steeds handschoenen dragen wanneer ik in de zon loop, de brandwonden hebben mijn huid erg dun en kwetsbaar gemaakt. Die hospitalisaties en kwaaltjes zijn een deel van mijn leven geworden. Laatst moest ik nog naar het ziekenhuis omdat er plots etter uit mijn oor begon te lopen.”

“Maar ik kan nog steeds wandelen, ademen, liefhebben. Hoe gaat het dus met me? Erg goed. Mensen vragen me weleens hoe het komt dat ik, ondanks mijn situatie, altijd met zo’n brede glimlach rondloop. Dat is nu eenmaal het enige wat me niets kost.”

Heeft de aanslag een grote financiële kater geslagen?

“Uiteraard. Voor de aanslag waren we met twee verdieners in het gezin, die allebei een mooi loon ontvingen. Ik zit intussen zonder werk, want de luchtvaartmaatschappij (Jet Airways, MIM.) is recent failliet gegaan en andere potentiële werkgevers in de sector zien mij vooral als een risico. Gezien mijn leeftijd zal dat er niet meer op vooruitgaan. Bovendien is mijn man Rupesh nu ook een klein beetje mijn verzorger geworden, waardoor hij zelf minder tijd heeft om te werken."

“Ik vrees vooral de gevolgen voor mijn kinderen. Mijn zoon heeft de ambitie om aan een universiteit in het buitenland te gaan studeren, maar ik weet niet hoe we dat gaan betalen. Mijn banksaldo en pensioenspaarpotje zijn al geleegd om alle medische uitgaven te dekken. Dat is mijn grootste frustratie: kinderen zouden niet mogen lijden omdat hun moeder in een aanslag verzeild raakte.”

Bent u net zoals veel andere overlevers teleurgesteld of boos over het lakse handelen van de Belgische regering? Twee derde wacht nog op volle compensatie, en het beloofde centraal hulploket is er nog steeds niet.

“Ik heb zelf weinig contact met andere overlevers, maar we zitten natuurlijk allemaal in hetzelfde schuitje. Ik wacht ook nog op een volledige compensatie, en de regeling daarvan had natuurlijk veel beter en sneller gemoeten. We zijn nu vier jaar later. Het is hoog tijd voor de regering om te handelen naar hun beloftes.”

“Maar ik kan niet zeggen dat ik boos ben. Als God me nu een verhuiswagen zou aanbieden, dan weet ik welke bestemming ik invul. Tegen politici heb ik wel al eens gegrapt of het Belgische burgerschap mogelijk is. Jullie land heeft me ontzettend veel gegeven. In India is er geen enkele instantie die na de aanslagen ooit is komen vragen: ‘Hoe gaat het met je?’ Geen enkele steun heb ik gekregen. Dat heeft me erg ontgoocheld.”

U hebt er de voorbije jaren een missie van gemaakt om iedereen persoonlijk te bedanken die u die dag heeft gered. Waarom was dat zo belangrijk voor u?

“Hun aanwezigheid en hun juiste beslissingen, na een aanslag waarop zelfs de beste dokters niet voorbereid waren, hebben ervoor gezorgd dat ik nu nog leef. Het is trouwens niet omdat hulpverleners, agenten of andere aanwezigen niet fysiek gewond waren, dat ze geen trauma hebben overhouden aan die dag. Ik hoorde en las verhalen van mensen die hun job na de aanslag niet meer konden uitoefenen door de emotionele impact. Mensen die misschien niet altijd op de voorgrond traden met hun verhaal of psychologische bijstand kregen.

“Die trauma’s kan ik niet wegnemen, maar we kunnen wel onze gevoelens uitdrukken. Ik wilde dus mijn dankbaarheid koste wat kost overbrengen.”

U beschrijft die 22ste maart tot in detail in uw boek. Dat lijkt me een helse opdracht.

“Dat deed inderdaad erg veel pijn, erover vertellen valt me nog steeds moeilijk. Maar sommige momenten in een mensenleven kan je helaas nooit meer uitwissen. Het is een beetje zoals bij een scheurtje in je huis: hoe vaak je ook een nieuw laagje verf probeert te leggen, die scheur gaat altijd zichtbaar zijn. Je moet er dus op een goede manier mee leren omgaan.

“Toen ik precies één jaar na de luchthaven terug naar België ging voor interviews en in Zaventem zou landen, ben ik voorafgaand acht dagen aan een stuk in therapie gegaan. Hoe ga ik reageren op die plek? Ik dacht dat ik misschien zou beginnen roepen en tieren. Uiteindelijk zat ik op datzelfde bankje, op hetzelfde moment in dezelfde luchthaven. Ik zag vooral de politieagenten en bewakers die hun job uitoefenden, en de lachende kinderen die veilig door de hal wandelden.”

“Je kan als overlever voor de haat tegen de terrorisen kiezen, maar dat is van geen belang meer voor mij. Ik kies voor de mensen die voor mij hebben geleefd. Waar je het ook aan afmeet, die liefde overstijgt alles.”

Ook als je het afmeet aan een virus? Elke avond klappen mensen in ons land voor diezelfde zorgverleners, die nu opnieuw een cruciale rol vervullen tijdens de coronacrisis.

“Ook voor deze nieuwe crisis geldt dat. Kijk maar naar wat er gebeurt in de wereld. Alles gaat dicht, maar op de ziekenhuizen kunnen mensen overal blijven rekenen. De zorgverleners zetten hun leven op het spel om deze crisis te bezweren. Ik hoop dat ik hun moreel een boost kan geven met mijn verhaal. Voor mij zijn de artsen en verplegers toch een beetje de tweede goden.”