Professor Wim Derave na zijn hartenkreet: ‘Ik zie een mentale switch, de onwetendheid is weg’
‘Er staat een drama op ons te wachten’, waarschuwde professor Wim Derave (UGent) een week geleden in een open brief die op sociale media druk werd gedeeld en besproken. Heeft zijn cri de coeur een impact gehad?
“Mijn schoonzus, Gaella Labarque, zal als verpleegster werken op een corona-afdeling. Ik krijg tranen in mijn ogen bij de gedachte.”
De open brief van Wim Derave, inspanningsfysioloog aan de UGent, peperde er voor het grote publiek in wat een corona-uitbraak voor ons land kon betekenen. Er zijn berekeningen, statistische modellen, maar een collectief drama laat zich vooral voelen in individuele verhalen. Derave schreef uit bezorgdheid voor zijn schoonzus. “Ik heb net het bericht gekregen dat ze positief heeft getest op het virus”, zegt Derave. “Ze heeft koorts en moet hoesten. Maar gelukkig stelt ze het goed. Ze moet wel twee weken thuis blijven. Dat toont ook weer hoe kwetsbaar wij en ons gezondheidssysteem zijn.”
Derave schreef de brief vlak nadat hij het nieuws had gekregen dat zijn schoonzus in een corona-afdeling zou gaan werken. “Ik was thuis het gras aan het afrijden en toen begon ik er in mijn hoofd over te malen. Ik ben dan naar binnen gegaan met het besef dat ik echt iets moest doen. Die brief kwam er in één keer uit, omdat ik verontwaardigd was. Dat weekend zal de geschiedenis ingaan als dat van de lockdownfeestjes. Ik zag een contrast tussen de enorme ernst van de situatie voor mijn schoonzus en het gedrag van anderen. De zorgverleners zouden pas echt de buil van deze pandemie over zich krijgen, niet die feestgangers. Dat is niet eerlijk.”
Ook al werden we toen al overstelpt door coronaberichten, uw brief sloeg in als een bom. Heeft hij nu een effect gehad op het grote publiek?
Wim Derave: “Het heeft pas effect als het echt binnenkomt, zeker? Het is moeilijk te zeggen waarom een brief iets losmaakt bij mensen. Kijk ook naar de boodschap van Amaryllis Dobbelaere op Facebook, een coronapatiënt uit Gent die getuigt over wat het virus aanricht. Zij heeft het over pijn die aanvoelt als messteken in de borst. Die is ook ontzettend veel gedeeld.
“Er is een mentale switch gemaakt omdat de boodschap die in mijn stuk zit zo vaak herhaald is. Door Goedele Wachters, ook door de koning. Ik was maar een van de mensen die op dat moment de situatie onder woorden bracht. Of mijn brief aan de medemens dan echt een impact heeft gehad, weet ik niet precies. Ik hoop van wel.”
‘Flatten the curve, and spread the word!’ schreef u aan het einde. De voornaamste hoop om die curve te beperken ligt bij onze burgerzin. Blijkt die nu toch te bestaan?
“Ik vind de solidariteitsinitiatieven die ontstaan fantastisch. Hier in de universiteitslaboratoria hebben we mondmaskers en beschermende kledij verzameld en gedoneerd aan een ziekenhuis. Tegelijk zie je dat mensen thuis mondmaskers beginnen te naaien. Dat zijn positieve noten waar we ons nog een hele tijd mentaal aan moeten optrekken.
“Volgens mij is dat ook in een week gekeerd. De onwetendheid is weg. De politie grijpt nu in als er twee klanten binnen staan bij de slager in plaats van één. Iedereen doet zijn best om zijn persoonlijke besognes aan de kant te zetten. Maar we zijn natuurlijk China niet. Je kunt discussiëren over de manier waarop de Chinezen het virus hebben ingedamd, maar het is wel gelukt. Geen enkel Europees land slaagt erin om op dit moment de curve af te vlakken.
“De situatie in Italië is erg, maar Spanje stevent af op een nog hoger dodental dan Italië. En dan zijn er landen – Nederland, Verenigde Staten, Verenigd Koninkrijk – die nog altijd niet helemaal doorhebben dat ze in lockdown moeten gaan. België doet het volgens mij nog redelijk goed. Dat de maatregelen woensdag verscherpt zijn, vond ik niet meer dan logisch.”
Is er iets waar u de voorbije week van bent geschrokken?
“Een paar dagen geleden heb ik echt een klop gekregen toen de cijfers van Italië binnenkwamen. Het aantal doden per dag was daar naar vijfhonderd gegaan. En dan was het virus in Italië nog niet eens volledig op gang gekomen. Voor mij was dat een schok, omdat het dus nog erger zou worden dan ik verwachtte.
“Ik las ook dat je een deel van de verspreiding in de Scandinavische landen kunt terugleiden naar een après-skibar in Ischgl, in Oostenrijk. Wintersporters gingen er iets drinken en verspreidden dan het virus bij hun terugkeer naar het thuisland. Om maar te zeggen: die ene pint op café kan dus wel een groot verschil maken.”
Dat was dus het contrast tussen de feestvierders en uw schoonzus?
“We hebben het over de dokters en verplegers die nu aan het front staan, maar er staan veel mensen in die eerste linie. Ik heb nog een andere schoonzus die in de gehandicaptenzorg staat en ook moet blijven werken. Een andere schoonzus werkt in de supermarkt. Voor mij zijn dat allemaal soldaten die nu ons land draaiende moeten houden.
“Misschien heeft Gaella dan nog een beetje geluk dat ze in de gezondheidszorg werkt. Anderen zouden wellicht met de symptomen verder blijven lopen en niet getest worden.”