Viroloog Marc Van Ranst: "Je kunt testen of je antistoffen hebt tegen het coronavirus, maar bescherming duurt niet lang"

De cijfers over het aantal besmettingen met het nieuwe coronavirus in ons land waren gisteren voorzichtig positief. Voor het eerst waren er minder nieuwe besmettingen dan de dag daarvoor. Maar die cijfers zijn erg relatief, omdat niet iedereen getest wordt. "Het is totaal onmogelijk om te weten hoeveel mensen er besmet zijn", zegt viroloog Marc Van Ranst in "De Ochtend" op Radio 1. "We zullen dat pas echt weten, wanneer we een bevolkingsonderzoek doen en gaan kijken wie er antistoffen heeft."

"De cijfers van de nieuwe besmettingen die we nu dagelijks bekendmaken, benaderen absoluut niet het werkelijke aantal besmettingen. Dat moet je minstens maal tien doen, en volgens mij is dat dan nog een onderschatting", zegt Van Ranst.

Heel veel mensen hebben het coronavirus dat Covid-19 veroorzaakt zonder dat ze het weten. Mensen met lichte symptomen worden niet getest. Achteraf kunnen we wel nog te weten komen hoeveel mensen de ziekte gehad hebben, door te onderzoeken wie er antistoffen heeft aangemaakt. "Dat zal bij heel wat mensen het geval zijn."

Cijfers wereldwijd

Cijfers België

vastgestelde besmettingen

overleden

Die antistoffen blijven nog een hele tijd aanwezig in het bloed en beschermen ook tegen de ziekte, maar die bescherming duurt niet zo lang. "Wanneer je binnen een half jaar naar de dokter gaat, dan kun je nog laten nakijken of je die infectie hebt gehad. Dan ben je waarschijnlijk nog een half jaar of een jaar beschermd."

Hij vergelijkt het met andere virussen, zoals griep. "Wanneer je dit jaar de griep gehad hebt, dan zul je, wanneer je hetzelfde virus tegenkomt volgend jaar, nog wel beschermd zijn en het jaar daarna wellicht ook nog, maar vanaf dan ben je opnieuw vatbaar. Je blijft ook vatbaar voor varianten op het virus."

Als het virus straks verdwijnt, zal het meer dan waarschijnlijk terugkomen

Het ziet er dus naar uit dat we nog niet verlost zijn van het nieuwe virus, ook al gaat de curve straks in dalende lijn. "Als het virus straks verdwijnt, zal het meer dan waarschijnlijk terugkomen", zegt Van Ranst. "Deze virussen zijn notoir seizoensgebonden. Dat betekent dat ze elk jaar op hetzelfde moment weer opduiken. We zien dat ook met de vier andere coronavirussen, die veeleer verkoudheden veroorzaken. We zullen dan opnieuw de tijd moeten rekken totdat er een vaccin komt, zodat het behapbaar blijft voor de ziekenhuizen." Volgens Van Ranst zal er wellicht pas ten vroegste over een jaar een vaccin zijn. Pas dan is er een echte oplossing.

Meer testen is geen wondermiddel

De laatste tijd gaan er meer en meer stemmen op om op grotere schaal testen uit te voeren, zodat we een beter zicht krijgen op het aantal werkelijke besmettingen. Van Ranst vindt dit in theorie perfect verdedigbaar, maar hij denkt dat het praktisch niet mogelijk is. Het is ook geen wondermiddel. 

"Iemand testen heeft nog nooit iemand genezen, maar wanneer je het weet, dan kun je mensen beter isoleren. Maar we vragen nu dat iedereen die ziek is, zich isoleert, dus veel verschil gaat dat nu niet maken."

"Iedereen wil meer testen, ik ook, maar dan moeten alle schakels in de ketting beschikbaar zijn. In het begin waren er onvoldoende toestellen en was er onvoldoende personeel, maar dat was vlug opgelost. Dan waren er onvoldoende reagentia (chemische producten, red). Dat raakt nu stilaan opgelost, maar er is alweer een nieuwe bottleneck. Ook het afnamemateriaal, de speciale wissertjes die diep in de neus gestoken worden om stalen af te nemen, zijn niet oneindig beschikbaar. En dat is ook te verwachten. Als iedereen het veel meer nodig heeft, gaan er tekorten zijn."

Ziekenhuiscapaciteit nog voldoende

Op dit moment is het vooral belangrijk dat de mensen die ziek zijn goed verzorgd kunnen worden. "In sommige ziekenhuizen begint het aardig vol te lopen", zegt Van Ranst. "Maar als we het bekijken over het hele land, wordt onze ziekenhuiscapaciteit zeker nog niet getest. Er is nog plaats op de intensieve afdelingen. We hebben het geluk om in een land te wonen, waar er nog heel wat intensieve bedden zijn. Landen zoals Nederland of het Verenigd Koninkrijk hebben er een stuk minder. Ons systeem kan nog wel wat aan."

Hij pleit ook voor Europese solidariteit. "Wanneer het in Frankrijk of Nederland niet meer houdbaar is, kan zeker overwogen worden om patiënten over te nemen", zegt Van Ranst. "Maar dat is een politieke beslissing."

De Europese Unie heeft volgens Van Ranst geen foutloos parcours gereden bij deze crisis. "Er zijn weinig Europese initiatieven, dit zou veel meer en veel beter kunnen. De centrale sturing zou bij volgende gezondheidscrisissen beter moeten worden georganiseerd."

Beluister hier het volledige interview met Marc Van Ranst in "De ochtend" op Radio 1:

Meest gelezen